Δόξα στη σοφία της άγνοιας
Συνηθίζουμε να δοξολογούμε τον ορθολογισμό και την επιστήμη και να κατακρίνουμε την έλλειψη παιδείας, την ημιμάθεια και το φανατισμό της όποιας πίστης και ιδεολογίας.
Στη ζωή όμως υπάρχουν συχνά καταστάσεις, όπου η άγνοια είναι ίσως η μόνη σοφή επιλογή για την επιβίωση των ανθρώπων.
Δεν είναι μόνο τα «λευκά» ψέμματα, που ουσιαστικά στηρίζουν την κοινωνική μας συνοχή. Είναι και όσα επιλέγουμε να μη κοιτάμε όχι μόνο στην περίγυρο αλλά και στον ίδιο μας τον εαυτό. Υποκρισία θα έλεγε κάποιος έφηβος, όπως εγώ η ίδια στην εφηβεία μου.
Όμως η μνήμη είναι και η ίδια μια απάτη. Καθένας θυμάται το ίδιο γεγονός από τη δική του οπτική και διαγράφει το σύνολο το οποίο είναι αδύνατο να κατανοήσει.
Η λογική και η γνώση, η επιστημοσύνη μας, είναι σταγόνα στον ωκεανό της άγνοιάς μας. Η πίστη μια ακόμη ψευδαίσθηση.
Συχνά είναι καλύτερο να κρύβουμε ή να μασκαρεύουμε τα συναισθήματα και τις προθέσεις μας για να προστατέψουμε και να προστατευθούμε. Η διαύγεια της γνώσης θα ήταν καταστροφική σε ένα σύμπαν όπου η αλήθεια είναι μεταβαλλόμενη και συχνά απατηλή. Συχνά τα συναισθήματα των ανθρώπων είναι περίπλοκα και δεν είναι σπάνιο ό,τι αγαπάμε αργότερα να το υποτιμάμε ή το μισούμε. Το «για πάντα» είναι ρομαντικό γιατί είναι παράλογο σε μια ζωή, που είναι εξ ορισμού πεπερασμένη.
Πόσοι θα ήθελαν πραγματικά να γνωρίζουν την στιγμή του θανάτου τους, αφού δε θα μπορούσαν να κάνουν κάτι για να την αποτρέψουν; Πόσοι θα ήθελαν ειλικρινά να ξέρουν τις μύχιες σκέψεις του αντικειμένου του έρωτά τους; Πόσοι θα ήθελαν να προβλέπουν την κατάληξη των πράξεών τους, αν ήξεραν ότι το μέλλον είναι απαραβίαστο;
«Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι ότι αυτών εστι η βασιλεία των ουρανών» μας τάζει το Ευαγγέλιο, ενώ ο Βουδισμός μας προτρέπει ν’ αφηνόμαστε στο ρεύμα, ελπίζοντας μια βελτίωση στην επόμενη ζωή.
Υπάρχει χρέος στη ζωή του καθενός μας και αν Ναι σε ποιον χρωστάμε; Στους προγόνους που σμίλεψαν αθέλητα το DNA μας ή στους επιγόνους που θα νιώθουν ενοχή και για τα δικά μας προπατορικά αμαρτήματα;
Πού διαχωρίζεται ο προκαθορισμός από την ελευθερία της βούλησης; Και τι πραγματικά μπορεί να κάνει ο κόκκος της σκόνης στο σύμπαν της ιστορικής λαίλαπας;
Πορευόμαστε στα τυφλά ψηλαφώντας τους τοίχους, που γενετική και κοινωνικές συνθήκες διαμόρφωσαν γύρω μας παλεύοντας να βρούμε στα χνάρια των προηγούμενων τον ίδιο μας τον εαυτό, πράττοντας σύμφωνα με όσα πιστεύουμε ότι μας εκφράζουν κι ελπίζοντας σε κάποιο καλύτερο αύριο.
Το μέλλον είναι πάντα η συνισταμένη πολλών ετερόκλητων και συχνά αντιμαχόμενων δυνάμεων που αντιπαλεύουν όχι μόνο στην κοινωνία αλλά και στον ίδιο μας τον εαυτό.
Απόλυτο καλό και κακό δεν υπάρχουν σε ένα κόσμο που έχει πλασθεί μέσα από αέναες καταστροφές και δημιουργίες και που συνεχίζει να ισορροπεί ακροβατώντας στην ύπαρξη.
Φυσικά και ποτέ το σύμπαν δε συνωμοτεί για την ευτυχία μας παρά μόνο στα φθηνά τσιτάτα του Κοέλιο. Όσοι συνεθλίβησαν στη μέγγενη της ιστορικής αναγκαιότητας δεν ήθελαν να γίνουν ήρωες. Έγιναν, ήρωες ή θύματα, εξαναγκασμένοι από την εσωτερική τους φωνή, που τους ανάγκαζε να πάρουν θέση και από τη σφοδρότητα της καταιγίδας, που τους αφάνισε.
Ο άνθρωπος δεν έγινε καλύτερος ή χειρότερος σήμερα. «Ανω θρώσκει» κατά την ετυμολογία και στην πορεία του πάντα κοιτώντας τον ουρανό (από διανοητική περιέργεια ή απληστία) εξακολουθεί να ποδοπατά το συνάνθρωπο και ότι δε θέλει να δει, σκοντάφτει και πέφτει ξανά και ξανά ανίκανος να διορθώσει την αγκύλωση του αυχένα, που του επιβάλει τα ίδια πάντα λάθη, απλώς σε άλλη κλίμακα.
Ο άνθρωπος κατακτά την ευτυχία μόνο μέσα από τα μάτια ενός παιδιού που αέναα ανακαλύπτει το θαύμα της ζωής. Ή μάλλον η ευτυχία δεν κατακτάται, αλλά χαρίζεται σε ελάχιστες στιγμιαίες εκλάμψεις εντελώς εξατομικευμένες και συχνά αντιφατικές. Το ομορφότερο τοπίο, η εκλεκτικότερη τροφή, η πολυτιμότερη συλλογή, φθίνουν σε ρουτίνα, ενώ συχνά το κάλος ενδύεται το αποτρόπαιον.
Πάνε πάνω από 30 χρόνια που είχα εκδώσει το βιβλίο μου «Στη Σοφία της Άγνοιας Δόξα» Τότε έγραφα στην εισαγωγή.
«Ο Τίτλος «Στη Σοφία της Άγνοιας Δόξα» παραπέμπει σ' ένα μύθο: Σύμφωνα με τη Μυθολογία μας ο Τειρεσίας, είχε ζήσει δυο ζωές, μια σαν γυναίκα και μια σαν άνδρας. Και όπως ήταν συναγμένοι οι Θεοί σε κάποιο γιορτινό τσιμπούσι τον ρώτησαν πόσο μετρά την ικανοποίηση του έρωτα ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες. Εκείνος τότε τους απάντησε ότι αν βαθμολογούσε με δέκα την ικανοποίηση που γεύεται η γυναίκα, στον άντρα φτάνει ίσα τη μονάδα. Θύμωσε τότε η βασίλισσα του Ολύμπου, η Ήρα, που ο μάντης πρόδωσε αυτό το μέγα μυστικό των γυναικών κι έτσι τον καταράστηκε τυφλός και άντρας να πεθάνει.
Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου