Ραμνούς Περπατώντας σήμερα στους δρόμους του πρώτου δήμου της Αρχαίας Αθήνας

 

Σε ελάχιστη απόσταση (55χμ) ΒΑ της Αθήνα βρίσκεται ο μόνος ακέραιος οικισμός μιας αρχαίας πόλης του δήμου Ραμνούντα, που ελάχιστοι γνωρίζουν και επισκέπτονται.

μπροστά στο ναό της Νέμεσης

Σε ένα υπέροχο φυσικό σκηνικό βρίσκονται τα ερείπια του κάστρου, ο μοναδικός ναός της Νέμεσης ο μικρότερος της Θέμιδας καθώς και Αμφιαρράειο. Παρ’ ότι δεν υπάρχουν ενημερωτικές πινακίδες ή έντυπο υλικό οι δυο φύλακες η Ακριβή και η Χαρά πρόθυμα μας κατατόπισαν, ενώ και την ώρα που βρισκόμαστε με τη Χαρά ακούσαμε στον ασύρματο την Ακριβή, που ανησυχούσε αν φθάσαμε με ασφάλεια λόγω του δύσβατου εδάφους και της ηλικίας μας, καθώς και των κυκλοφορούντων φιδιών.

Το ότι στο Ραμνούντα βρισκόταν το μοναδικό ιερό της εκδικητικής θεάς Νέμεσης, και τη γειτονία του με το μικρότερο ιερό της θεάς Θέμιδας δεν πρέπει να θεωρείται σαν λατρεία πρακτικών εκδίκησης, όπως στη Μαύρη Μαγεία. Η Θέμις ήταν η θεά της θείας δίκης δηλαδή εκείνη που διατηρούσε την αρμονία στον κόσμο. Σε περίπτωση «ύβρης» επενέβαινε η Νέμεση με τρομερές συνέπειες για εκείνον που έθετε το συμφέρον του πάνω από το θείο νόμο. Μυθολογικά η Νέμεση θεωρείται (αντί της Λήδας) μητέρα της Ωραίας Ελένης, που γεννήθηκε από αυγό μετά την επίσκεψη του Δία μεταμορφωμένου σε κύκνο.

ευτυχώς που φυσούσε επειδή η ζέστη θα ήταν πρόβλημα στον ανήφορο

Ο αρχαϊκός ναός της Νεμέσεως καταστράφηκε από τους Πέρσες κατά την εισβολή του 480/479 π.Χ. όπως και τόσα άλλα κτίσματα της Αττικής. Το άγαλμα της θεότητας το είχε φιλοτεχνήσει ο Φειδίας. Το μάρμαρο είχαν φέρει οι Πέρσες και το προόριζαν για να φτιάξουν τρόπαιο ύστερα από την κατάληψη της Αθήνας. Βέβαια οι Πέρσες δεν κατέλαβαν ποτέ την Αθήνα. Το ιερό της Νέμεσης του Ραμνούντα είχε υποκινήσει τον αθηναϊκό στρατό να πολεμήσει στον Μαραθώνα.

 Η λατρεία της Νέμεσης ήκμασε κατά τους Ρωμαικούς χρόνους και τελείωσε το 382 ΜΧ όταν ο βυζαντινός αυτοκράτορας Αρκάδιος διέταξε  την καταστροφή όλων των ναών της αρχαίας Ελλάδας.

Ο δήμος Ραμνούντος ονομάστηκε από το φυτό Ράμνος, που ευδοκιμεί στην περιοχή, βρισκόταν σε στρατηγικής σημασίας περιοχή και διέθετε δυο λιμάνια (σήμερα περιοχές Σέσι και Αγία Μαρίνα) απέναντι από την Εύβοια και κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου τροφοδοτούσε την Αθήνα, αφού οι σπαρτιάτες είχαν καταλάβει το λιμάνι της Δεκέλειας. Συμμετείχε στις δημοκρατικές διαδικασίες της Αθήνας με 8 βουλευτές στη Βουλή των 500 και 13 στη Βουλή των 600..

Ράμνος 

και η λοιπή χλωρίδα της περιοχής

Παρ’ ότι ξέρω ότι δεν πρέπει να αγγίζουμε τις αρχαιότητες από παιδί ήθελα να επικοινωνώ με τους προγόνους μέσω της αφής. Είμαι τυχερή γιατι ανήκω στη γενιά, που καθόμαστε στα σκαλιά του Παρθενώνα και μ’ ένα καπέλο κάναμε πείραμα για ν’ αποδείξουμε ότι δεν είναι ίσια, όπως φαίνονται

Μέσα στο περιτειχισμένο φρούριο υπάρχουν κατοικίες με ύδρευση (από πολλά πηγάδια) και τουαλέτες Γυμνάσιο (γυμναστήριο), και ίσως το μόνο μη κυκλικό αρχαίο θέατρο, στο οποίο στους σωζόμενους θρόνους μπορεί κάποιος να δει και τα ονόματα εκείνων που καθόνουσαν. 

όπως στις εκκλησιές σήμερα υπάρχουν επιγραφές στα στασίδια των επώνυμων, έτσι και στο θάτρο του Ραμνούντα οι θέσεις (θρόνοι) ήταν ρεζερβέ

το αρχαίο τετραγωνισμένο θέατρο

Στις γωνίες των δρόμων διασώζονται οι κεφαλές του Ερμή (που ως γνωστόν ευλογούσε τα κέρδη των δρόμων) και τις οποίες είχε αποκόψει ο Αλκιβιάδης στην Αθήνα προκαλώντας σκάνδαλο.

Οι Ερμές στις γωνίες των δρόμων. Σε αντιθεση με τη σύγχρονη πολιτικώς ορθή άποψη ο αρχαίος Αθηναίος αν έβρισκε κάτι πολύτιμο στο δρόμο το κρατούσε επειδή ήταν δώρο του Ερμή

Στην είσοδο προς το ένα λιμάνι στη θέση των σκοπών διασώζεται μάρμαρο με ζωγραφισμένα τετράγωνα, όπου έπαιζαν ζατρίκιο (σκάκι) και βάση όπου υποθέτουν ότι υπήρχε ενημερωτική επιγραφή για την πόλη. 

παίζοντας σκάκι με τους αρχαίους

η βάση της αρχαίας κατατοπιστικής πινακίδας

Ελάχιστοι αρχαιολογικοί χώροι διαθέτουν τη μαγεία του Ραμνούντα και πραγματικά σε μεταφέρουν πίσω στο χρόνο. Προσωπικά ένιωσα έτσι μόνο στην Δήλο και την Πομπηία τις πρώτες φορές που είχα επισκευθεί  τους αρχαιολογικούς χώρους σε μια περίοδο που ο τουρισμός δεν ήταν τόσο πνιγηρός και εκκωφαντικός. 

Ο Ραμνούς προς το παρόν διατηρεί την ιερότητα του, ίσως γιατί δεν έχει ακόμη φορτική επισκεψιμότητα. Σκοπεύω να τον επισκεφθώ ξανά μαζί με τα εγγόνια μου τώρα που ακόμη, δεν έχει γίνει έκθεμα, αλλά μπορεί και αγγίζει τις καρδιές των επισκεπτών γεφυρώνοντας το χρόνο. 

Συμβουλή των φυλάκων Μη ντυθείτε όπως εμείς. Λόγω φιδιών μακρύ παντελόνι και κλειστά αθλητικά παπούτσια. Τα ενδύματα για το μπάνιο, που οπωσδήποτε ακολουθεί σε οποιαδήποτε από τις ωραίες γειτονικές παραλίες, ας αναμένουν στο αυτοκίνητο

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου