Επιβιώνει η συνεργασία των πολιτών παρά την εκρηκτική κατάσταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις

 Η ειρήνη είναι μονόδρομος για την ευημερία των λαών

Στις  30η Οκτωβρίου του 1930, οκτώ μόλις χρόνια από την τραγική κατάληξη του πολέμου στη Μικρά Ασία, υπογράφεται από τους Ελευθέριο Βενιζέλο & Mustafa Kemal Atatürk το «Σύμφωνο Φιλίας, Ουδετερότητας, Συνδιαλλαγής & Διαιτησίας» το οποίο επί 92 χρόνια ρύθμιζε -κατά κανόνα ειρηνικά- τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε επίπεδο κράτους.

Σε αυτό το διάστημα οι σχέσεις μεταξύ των λαών υπήρξαν -όχι άδικα- επιφυλλακτικές και συχνά οι Έλληνες αντιμετώπιζαν τους Τούρκους με εθνικιστικά αρνητικά στερεότυπα (τεμπέληδες, υποκριτές, βρωμιάρηδες κλπ) μέχρι τους μεγάλους σεισμούς του 1999, που ανέδειξαν αισθήματα αλληλεγγύης και ξεκίνησαν τα τουριστικά ταξίδια των Ελλήνων στην γείτονα, τα οποία απέδειξαν τις ιστορικές ομοιότητες στην ιδιοσυγκρασία του ελληνικού και τουρκικού λαού -όπως απέδειξε αργότερα και η τηλεθέαση των τουρκικών σήριαλ στα ελληνικά κανάλια- και τις εγκάρδιες σχέσεις των απλών ανθρώπων.

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης υπήρξε πρωτοπόρος στην ελληνοτουρκική φιλία όταν τον Οκτώβρη του 1960, έλεγε : «... Όσο για τις στενές φιλικές σχέσεις που δημιουργούν οι (αθλητικοί) αγώνες σας λέω το εξής. Ήμουν πολύ φίλος με τον Τούρκο Τεφίκ (άλμα τριπλούν), που σήμερα είναι ανώτερος αξιωματι­κός του ναυτικού.- Εμείς θάμαστε πάντα φίλοι μούλεγε. Κι ας σκοτώνονται οι πατεράδες μας».

Γρηγόρης Λαμπράκης

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ελληνική λογοτεχνία με τα κλασικά κείμενα των Στράτη Μυριβήλη, Ηλία Βενέζη, Διδώ Σωτηρίου, και αργότερα με τη Λωξάντρα της Μαρίας Ιορδανίδου ανέδειξε όχι μόνο τη φρίκη του πολέμου, αλλά και την αλληλεγγύη των απλών ανθρώπων, που υπερβαίνει όλα τα σύνορα πραγματικά ή ιδεολογικά.

Κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου καταγράφονται περιπτώσεις αλλληλεγγύης του τουρκικού λαού προς την κατεχόμενη λιμοκτονούσα Ελλάδα με έδρα τη Σμύρνη (πλοίο Κουρτουλους κ.α).

Αφίσα του ντοκυμαντέρ «Κουρτουλους το πλοίο που μετέφερε την ειρήνη» του Ερχάν Τσερασογλου 2006 

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στις αντιχουντικές διαδηλώσεις στις ευρωπαικές πρωτεύουσες είναι πολλές οι περιπτώσεις που Τούρκοι εργαζόμενοι μετανάστες έμπαιναν στην πρώτη γραμμή για να αποφύγουν οι έλληνες αντιστασιακοί τις συνέπειες σε βάρος των οικογενειών τους στην Ελλάδα.

Αυτό είχε σαν συνέπεια -αν και με νωπή την Κυπριακή τραγωδία- μετά την Μεταπολίτευση να αναπτυχθούν σχέσεις αλληλεγγύης και συνεργασίας, με πρωταγωνιστές κορυφαίους πνευματικούς ανθρώπους των δύο χωρών, όπως ο Ναζίμ Χικμέτ και ο Γιάννης Ρίτσος, η Διδώ Σωτηρίου και ο Αζίζ Νεσίν κα

βραβείο Ιπεκτσι 1995

Μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Αμπτί Ιπεκτσί από τους «Γκρίζους λύκους» το 1979 με πρωτοβουλία του Ανδρέα Πολιτάκη δημιουργήθηκε από τις εφημερίδες «Ελευθεροτυπία» και «Μιλιέτ» το ομώνυμο βραβείο, που τελεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και απενέμετο  «στο καλύτερο,πιο αμερόληπτο και πιο αντικειμενικό δημοσιεύμα, άρθρο ή μελέτη που θα προσεγγίζει τα προβλήματα των δύο χωρών με προσοχή και κατανόηση συμβάλλοντας επικοδομητικά στη σύσφιξη των σχέσεών τους» Είχα την τιμή να βραβευθώ με Βραβείο Ιπεκτσί το 1995 για ένα επιστημονικό άρθρο μου σε ιατρικό περιοδικό σχετικά με την εμφάνιση μεμονωμένων κρουσμάτων Χολέρας στα Μικρασιατικά παράλια και τις επικλήσεις κάποιων κύκλων να κλείσουν επειγόντως τα σύνορα με την Τουρκία (κάτι αδιανότητο αν συνέβαινε με κρούσματα πχ στην Ιταλία). 

Ορόσημο αποτέλεσε η ίδρυση, τη δεκαετία του 1980, της Επιτροπής Ελληνοτουρκικής Φιλίας, με πρώτο πρόεδρο τον Μίκη Θεοδωράκη και στελέχη τους Στέφανο Ληναίο, Μάκη Τρικούκη, Πάνο Τριγάζη και Γιώργο Παπαπέτρο, και ακολούθως με πρόεδρο τον τέως πτέραρχο Γιώργο Πάττα και μέλη Σωτήρη Σωτηρόπουλο και Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου.

Ακολούθησε η «διπλωματία των πόλεων», με το κοινό φεστιβάλ ειρήνης των δήμων Δικελί και Μυτιλήνης το 1990, το φεστιβάλ ειρήνης στο Μπαντιρμά το 1992 με παρουσία του δημάρχου Καισαριανής Δημήτρη Σαράφογλου κα. 

Μπαντιρμά 1992 τα ζεύγη Σαράφογλου, δημάρχου Μπαντιρμά, Σωτηροπούλου και ο πρόεδρος Γιώργος Πάττας

Από το 1990 στα πλαίσια της International Physicians for the Prevention of Nuclear War (Νόμπελ Ειρήνης 1985) οι γιατροί αντιπρόσωποι του ελληνικού και τουρκικού κλάδου ανέπτυξαν φιλικές σχέσεις με στόχο την ειρήνη στην περιοχή (εκδόθηκε κοινό ψήφισμα την εποχή της κρίσης των Ιμίων) την αποπυρηνικοποίηση της Μεσογείου και την αποτροπή δημιουργίας πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου κάτι που τότε είχαμε πετύχει χάρη σε επίμονες προσπάθειες από ενεργούς πολίτες όλης της περιοχής, όπως το 1994 σε ταξίδι μου στην Αγκυρα με πρόσκληση του τουρκικού κλάδου (NUSED), όπου είχαμε γίνει δεκτοί από τον πρόεδρο Σουλειμάν Ντεμιρέλ και τα Αντιπυρηνικά Διεθνή και Μεσογειακά συνέδρια 1997-2012 στην Αθήνα και Ρόδο με εμπνευστή τον Θανάση Αναπολιτάνο και συμμετοχή του δήμου Ρόδου. Αυτές οι συντονισμένες προσπάθειες των πολιτών της Μεσογείου συνέβαλαν τόσο στο σταμάτημα της κατασκευής του πυρηνικού εργοστασίου στο σεισμογενές Ακούγιου, όσο και στη Βουλγαρία στο κλείσιμο του επικίνδυνου αντιδραστήρα στο Κοζλοντούι και τη ματαίωση της κατασκευής πυρηνικού εργοστασίου στο Μπέλενε.  

1994 επίσκεψη τουρκικού και ελληνικού κλάδου της IPPNW στον πρόεδρο Σουλειμάν Ντεμιρέλ

1999 Μεσογειακό Αντιπυρηνικό Συνέδριο παρουσία του υπουργου Γεράσιμου Αρσένη

2007  Ρόδος Μεσογειακό Αντιπυρηνικό Παρατηρητήριο

Από το 1990 ξεκίνησε και η ενεργός συμμετοχή στις δραστηριότητες με αφορμή τις συνήθως δύο κάθε χρόνο επισκέψεις του ιαπωνικού «Πλοίου της Ειρήνης» στη Μεσόγειο που γεφύρωνε το Αιγαίο και στα πλαίσια του ΟΗΕ προωθούσε την αποπυρηνικοποιημένη Μεσόγειο.

Επίσκεψη των Χιμπακούσα του «Πλοίου της ειρήνης» στον έλληνα πρόεδρο Προκόπη Παυλόπουλο

Τα Περιβαλλοντολογικά Σεμινάρια 1994-1998 που διοργάνωνε το Οικουμενικό Πατριαρχείο στη Χάλκη και στα οποία συμμετείχα σαν ομιλήτρια συνέβαλαν στη στενότερη προσέγγιση των λαών γεφυρώνοντας τις θρησκευτικές διαφορές για ένα ειρηνικότερο μέλλον. 

1996 έναρξη του Περιβαλλοντολογικού Σεμιναρίου στη θεολογική σχολή της Χάλκης παρουσία του πατριαρχη Βαρθολομαίου

Ο Πάνος Τριγάζης από τα ιδρυτικά μέλη της Επιτροπής Ελληνοτουρκικής φιλίας και πρόεδρος του ΠΑΔΟΠ είχε προτείνει τη βράβευση του Bulent TaniK πολεοδόμου, τέως δημάρχου Τσανκάγια (Αγκυρα) και προέδρου της επιτροπής Τουρκοελληνικής φιλίας Aegean Peace and Communication Association με το Βραβείο Νίκος Νικηφορίδης 2020. Κατά την τελετή βράβευσης του το 2021 στο δημαρχείο Αθηναίων https://ippnwgr.blogspot.com/2021/12/2020-bulent-tanik.html

συμφωνήθηκε η στενότερη συνεργασία των δήμων, ειδικά  με το δήμο Σμύρνης στον οποίο ανήκουν τα Βουρλά, γενέτειρα του ποιητή Γιώργου Σεφέρη και επικροτήθηκε η ανάληψη αυτοδιοικητικής ελληνοτουρκικής πρωτοβουλίας για την αποκατάσταση του σπιτιού του συγγραφέα Ηλία Βενέζη στο Αιβαλί.

 

2021 Δημαρχείο Αθηναίων συνάντηση δημάρχων κατά τη βράβευση Μπουλεντ Τανικ με βραβείο Νίκου Νικηφορίδη

Στις πολύ επικίνδυνες για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις στιγμές που ζούμε  σήμερα η διπλωματία των λαών πρέπει να επιδείξει σε ανεύθυνους ηγέτες ότι η ειρήνη είναι μονόδρομος για την ευημερία των λαών. 

Σε συνέχεια της περσινής δήλωσης των δημάρχων στην Αθήνα ο δήμος Σμύρνης και η Aegean Peace and Communication Association διοργανώνουν στις 11 Νοεμβρίου 2022 Συμπόσιο με τίτλο -το μότο του Ατατούρκ μετά τη Συνθήκη- «Ειρήνη στο σπίτι μας- Ειρήνη στον κόσμο» με στόχο να αναδειχθούν οι καρποί της Συμφωνίας Βενιζέλου- Ατατούρκ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ομιλητές τους

Bülent Tanık πρόεδρο Aegean Peace and Communication Association 

Βίλυ Τεντονα- Ζερβού Πρόεδρο ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ

Tunç Soyer Δήμαρχο του ευρύτερου δήμου Σμύρνης

στην ενότητα «Ιστορία και κοινωνική αλληλεγγύη» ομιλητές είναι οι

καθηγητές Ιστορίας Dr. Elçin Macar, Esra Danacıoğlu 

Στην ενότητα «Υπερασπιζόμενοι τις πόλεις από τα πυρηνικά» ομιλητές είναι

η Dr. Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου πρόεδρος του ελληνικού κλάδου της IPPNW ναι αντιπρόσωπος της ICAN στην Ελλάδα και ο Dr. Bayazıt İlhan πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αγκυρας και μέλος του ΔΣ του τουρκικού κλάδου της IPPNW (NUSED)

Στην ενότητα «Επικοινωνία για την ειρήνη και δημοσιογραφία» ομιλητές είναι οι. Dr. Sevda Alankuş  Dilek Gappi  και Αναστασία Σπυριδάκη 

Η εκδήλωση θα κλείσει με την υπογραφή συμφωνίας συνεργασίας ανάμεσα στους δήμους ευρύτερης Σμύρνης, Βύρωνα και  Καισαριανής.

Η ειρήνη είναι η κατάσταση υγείας στην ανθρώπινη κοινωνία. Η πρόληψη του πολέμου είναι το καλύτερο φάρμακο και η διπλωματία των τοπικών κοινοτήτων ευχόμεθα να λειτουργήσει σαν εμβόλιο κατά της «τελικής πανδημίας», που είναι η επαπειλούμενη χρήση πυρηνικών όπλων. 

Παρ’ ότι η περίπτωση των Τσέρνομπιλ και Ζαπορίζιε κατά τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, ανέδειξε τον κίνδυνο για ευρύτερες περιοχές από την ύπαρξη πυρηνικών εργοστασίων σε εμπόλεμες ζώνες, το πυρηνικό λόμπι πέρασε στην ΕΕ την κατάταξη των πυρηνικών στις πράσινες πηγές ενέργειας, ενώ στην Τουρκία με ρωσικά κεφάλαια κατασκευάζονται δύο νέα πυρηνικά εργοστάσια σε Ακούγιου και Σινώπη. Κάτω από αυτές τις δυσμενείς συνθήκες η συνεργασία των ενεργών πολιτών είναι αναγκαία. Ευχόμεθα να προλάβουμε για να μην υπάρξει κάποιο Τσέρνομπιλ ή Φουκουσίμα στην περιοχή.

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου