Οι κίνδυνοι από τα πυρηνικά Παρουσίαση βιβλίου ΙΜΔΑ

το Πάνελ των ομιλητών οι  κκ Βλαχογιάννης, Παναγιώτου, Μουσούρης, Αρβανίτη Σωτηροπούλου, και Αλίκη Γιωτοπούλου Μαραγκοπούλου

Ομιλίες στην παρουσίαση του βιβλίου του ΙΜΔΑ 30-3-2016

5 χρόνια από τη  Φουκουσίμα και 30 χρόνια από το Τσέρνομπιλ

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου

Τα δυστυχήματα του Κοζλοντούι και της Φουκουσίμα διέλυσαν το μύθο του πυρηνικού λόμπυ περί φθηνής καθαρής και ασφαλούς πηγής, απέδειξαν περίτρανα την επικινδυνότητα των πυρηνικών και ήδη ανάγκασαν τις κυβερνήσεις να στραφούν προς την ανάπτυξη τρόπων εξοικονόμησης και ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών ενέργειας.

Παρ’ όλα αυτά τόσο ορισμένες κυβερνήσεις όσο και δυστυχώς θεσμοί όπως η ΠΟΥ λόγω της στενής της σχέσης με την διακηρυγμένα υπέρ των πυρηνικών Διεθνή Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας εξακολουθούν να υποτιμούν τις επιπτώσεις.

Αν και δεν έγιναν εκτεταμένες μελέτες σε ανθρώπους, είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι τόσο στο Τσερνόμπιλ έτσι όσο και στη Φουκουσίμα σε όλες τις επιστημονικές μελέτες καταγράφηκαν γενετικές μεταλλάξεις σε δένδρα, πεταλούδες πουλιά και θηλαστικά, κάτι που φυσικά ισχύει και για τους ανθρώπους, ενώ από το 2012 τα οστρακοειδή εξαφανίστηκαν σε ακτίνα 30 χμ από την περιοχή των κατεστραμμένων αντιδραστήρων της Φουκουσίμα.

Η IPPNW σαν ιατρική επιστημονική εταιρεία με το κύρος του  Νόμπελ ειρήνης (1985) δημοσίευσε σημαντικές μελέτες τόσο για το Τσέρνομπιλ όσο και για τη Φουκουσίμα (2016). Δυστυχώς όπου τα συμφέροντα είναι ισχυρά η αλήθεια αργεί να λάμψει. Η σχετικά ανίσχυρη καπνοβιομηχανία αντιστεκόταν σθεναρά στις αδιαμφισβήτητες επιπτώσεις του καπνίσματος ακόμη και στους παθητικούς καπνιστές. Ο σφιχτός εναγκαλισμός του πυρηνικού λόμπυ με κυβερνήσεις και ο ρόλος των πυρηνικών εργοστασίων στην κατασκευή πρώτης ύλης για τα πυρηνικά όπλα είναι πρόσθετοι λόγοι για τη συγκάλυψη. Μη ξεχνάμε πόσα χρόνια και πόσοι αγώνες χρειάστηκαν για ν’ αποδεχθούν οι κρατούντες τις συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία από τις πυρηνικές δοκιμές που διέσπειραν ραδιενέργεια παντού στον πλανήτη μέχρι την απαγόρευση τους το 1996. Ελπίζουμε να πείσουμε σύντομα την ανθρωπότητα ότι αν θέλουμε να επιβιώσουμε ήλθε επιτέλους η στιγμή να εξαλειφθούν τα πυρηνικά από τον πλανήτη.

Το Τσερνομπίλ δεν τελείωσε.

Σύμφωνα με την μελέτη της IPPNW που αφορά το Τσερνόμπιλ από ένα μεγάλο αριθμό μελετών υπάρχουν πια ισχυρότατες ενδείξεις για μιαν αύξηση της θνησιμότητας στο γενικό πληθυσμό και μια 100% θνητότητα ανάμεσα στους εκκαθαριστές οι οποίοι εκτέθηκαν σε υψηλές δόσεις ραδιενέργειας.

Ειδικά τραγική είναι η μοίρα των χιλιάδων παιδιών, που γεννήθηκαν νεκρά ή πέθαναν κατά τη βρεφική ηλικία, που γεννήθηκαν με συγγενείς διαμαρτίες περί την διάπλαση ή που είναι αναγκασμένα να μεγαλώσουν με ασθένειες, τις οποίες δεν θα είχαν κάτω από κανονικές συνθήκες.

          30 χρόνια μετά την καταστροφή οι καρκίνοι και οι άλλες αναμενόμενες ασθένειες αυξήθηκαν δραματικά. Ο αριθμός των μη καρκινικών ασθενειών αυξήθηκε σε ποσοστό που δεν προβλεπόταν. «Νέα» συμπτώματα, όπως η πρόωρη γήρανση των εκκαθαριστών εμφανίστηκαν, προκαλώντας ερωτήματα για την επιστημονική ερμηνεία του φαινομένου.

          Οι γενετικές διαταραχές που έχουν σαν αιτία το Τσερνομπίλ θα συνεχίσουν να ταλαιπωρούν τον κόσμο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι περισσότερες εμφανίζονται μετά τη Δεύτερη και Τρίτη γενιά.

Μέχρι το 2050 χιλιάδες νέες αιτίες ασθενειών θα διαγνωσθούν που θα έχουν σαν αίτιο στην καταστροφή του Τσερνομπίλ.

              Η πιο αναμφισβήτητη στατιστική συνέπεια του ατυχήματος είναι το ένα εκατομμύριο λιγότερες γεννήσεις που καταγράφηκαν στην Ευρώπη μετά το Τσερνομπίλ.

Μόνο στην Ελλάδα σύμφωνα με τη μελέτη του Τριχόπουλου 23% των κυήσεων πρώτου τριμήνου τερματίστηκαν δηλαδή 2.500 επιθυμητές κυήσεις. Λέμε ευτυχώς, επειδή ενώ για τις τερατογενέσεις οι οποίες έχουν καταγραφεί σε όλη την Ευρώπη δεν υπάρχει στατιστική στην Ελλάδα, για τις Λευχαιμίες των παιδιών υπάρχει στατιστική (Ε. Πετρίδου) και αυξήθηκαν λόγω ενδομήτριας μόλυνσης κατά 2.6 φορές (σχεδόν τριπλασιάστηκαν).

 Οι επιπτώσεις από το Τσερνομπίλ εξακολουθούν να προκαλούν θύματα και θα συνεχίσουν για τουλάχιστον 60 χρόνια, όσο θα εξακολουθεί να ακτινοβολεί το Καίσιο, που αυτή τη στιγμή περιέχεται σε αυξημένες ποσότητες στα τρόφιμα όλης της Ευρώπης και θα αυξηθεί από το συνεχιζόμενο fall out της Φουκουσίμα. Ας σημειωθεί ότι μετράται μόνο το Καίσιο και όχι το Στρόντιο και το πολύ πιο επικίνδυνο Πλουτώνιο, επειδή η μέθοδος ανίχνευσής τους είναι δαπανηρή και χρησιμοποιείται το Καίσιο απλώς σαν δείκτης επιπολασμού της ραδιενέργειας. Το Στρόντιο ήταν το στοιχείο που ανιχνεύθηκε στα νεογιλά δόντια των παιδιών μετά τις ατμοσφαιρικές πυρηνικές δοκιμές και ανιχνεύεται και σήμερα στην Ευρώπη στα παιδιά της Ουκρανία και Λευκορωσίας, τα οποία θα αναπτύξουν ή έχουν ήδη αναπτύξει Λευχαιμίες.

H Φουκουσίμα μόλις ξεκίνησε

          Στη φετινή μελέτη της IPPNW αναφέρεται ότι οι πλήρεις επιπτώσεις της Φουκουσίμα δεν θα γίνουν ποτέ γνωστές λόγω της αποτυχίας της Ιαπωνίας να εντοπίσει και να καταγράψει την αληθή έκθεση σε ραδιενέργεια και τους ανεπαρκείς ελέγχους στο γενικό πληθυσμό σχετικά με τις νόσους και τους άλλους παράγοντες που έχουν σχέση με τη ραδιενέργεια (αποβολές, τερατογενέσεις, λευχαιμίες, λεμφώματα όγκους και λοιπές ασθένειες). Η τεράστια εκπομπή ραδιενέργειας από την τριπλή τήξη του πυρήνα δεν κατεγράφη έγκαιρα και μερικά ραδιοϊσότοπα (συμπεριλαμβανομένου και του Στροντίου -90) δεν μετρήθηκαν καθόλου.

Η μελέτη χρησιμοποιεί την αρτιότερη επιστημονική μέθοδο για να καταγράψει τα επίπεδα καρκίνου ανάμεσα στα παιδιά, τους διασώστες και καθαριστές, και το γενικό πληθυσμό στην Ιαπωνία. Εκτός από τους 200.000 κατοίκους της Φουκουσίμα οι οποίοι εκτοπίστηκαν η έκθεση σε ραδιενέργεια περιλαμβάνει εκατομμύρια άλλων στην Ιαπωνία λόγω της πρόσληψης ραδιενεργών τροφών. Η Φουκουσίμα λαθεμένα συχνά θεωρείται σαν μια τραγωδία του παρελθόντος. Στην πραγματικότητα η ραδιενεργός έκλυση από τους 3 κατεστραμμένους αντιδραστήρες συνεχίζεται μέχρι σήμερα τόσο στην ατμόσφαιρα όσο και με τη μορφή 300 τόνων ραδιενεργού ύδατος που καθημερινά συνεχίζει να χύνεται στον Ειρηνικό ωκεανό μολύνοντας όλη τη θαλάσσια τροφική αλυσίδα μέχρι και τα ψάρια που καταναλώνονται ευρέως από τον άνθρωπο. Ας σημειωθεί ότι η κατανάλωση μόνο 500 γραμ μολυσμένων τροφίμων (όπως τα θαλασσινά που εξακολουθούν να μολύνονται στον Ειρηνικό) προκαλούν εσωτερική έκθεση  100 φορές μεγαλύτερη από την ετήσια επιτρεπόμενη δόση και 200 φορές μεγαλύτερη για τα παιδιά.

Λόγω του Τσέρνομπιλ και συνεπειών από τη χρήση όπλων Απεμπλουτισμένου Ουρανίου οι επιπτώσεις από την έκθεση σε χαμηλές δόσεις ραδιενέργειας (0-500 mSv) μελετήθηκαν συστηματικά. Ειδικά οι βλάβες που γίνονται στη μοριακή δομή των κυττάρων. Παρ’  ότι η ΙΑΕΑ εξακολουθεί να θεωρεί τα 100 mSv σαν όριο για τερατογενέσεις, μεγάλος αριθμός μελετών απέδειξε ότι δεν υπάρχει δόση ασφαλείας. Είναι πια ευρύτατα αποδεκτό ότι οι κίνδυνοι υγείας από τη ραδιενέργεια έχουν σχέση με τη δόση. Όσο μεγαλύτερη τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος, ενώ δεν υπάρχει σημείο δόσης ακίνδυνο. Η Διεθνής Επιτροπή Ραδιολογικής Προστασίας συνιστά ότι για το γενικό πληθυσμό η μεγαλύτερη δυνατή δόση συμπεριλαμβανομένων των εκθέσεων για ιατρικές δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1 mSv ανά έτος.

Τα βασικά σημεία της μελέτης αναφέρουν

Παιδιά 116 παιδιά στην περιοχή της Φουκουσίμα ήδη έχουν διαγνωσθεί με επιθετικούς και ταχέως αναπτυσσόμενους ή ήδη με μεταστάσεις καρκίνους του Θυρεοειδούς όταν σε αυτό τον πληθυσμό οι αναμενόμενοι θα ήταν 1-5.

Εργάτες Πάνω από 25,000 καθαριστές και διασώστες έλαβαν τα μεγαλύτερα ποσά ραδιενέργειας και διακινδύνευσαν την υγεία τους στην προσπάθεια περιορισμού την κατάστασης εντός του χώρου του εργοστασίου. Αν τα στοιχεία που έδωσε η TEPCO είναι σωστά περίπου 100 εργάτες αναμένονται να αναπτύξουν καρκίνο και το 50% θα είναι θανατηφόρο. Δυστυχώς τεκμηριώνεται από τους εργαζόμενους που ήδη νοσούν ότι τα πραγματικά επίπεδα δόσης που έλαβαν είναι πολύ υψηλότερα από τα δηλωθέντα επειδή τα στοιχεία μαγειρεύτηκαν για ν’ αποφευχθούν διεκδικήσεις.

Οι κάτοικοι της Ιαπωνίας Ο πληθυσμός της Ιαπωνίας έχει εκτεθεί σε αυξανόμενη ραδιενέργεια από τις επιπτώσεις του fallout και των μολυσμένων τροφών και νερού.

Η υπολογιζόμενη αύξηση των καρκίνων ποικίλει από 9.600 έως 66.000 ανάλογα με την δόση που προσελήφθη. Αυτοί οι άνθρωποι οι οποίοι θα αναπτύξουν καρκίνο σαν αποτέλεσμα της καταστροφής στη Φουκουσίμα για μας τους γιατρούς δεν είναι ούτε «αμελητέα» ούτε «ανεπαρκής» ποσότητα όπως ισχυρίζονται οι ιαπωνικές αρχές και το πυρηνικό λόμπυ.

Η Φουκουσίμα ΔΕΝ ήταν μεμονωμένο περιστατικό που έληξε. Οι τραυματισμένοι αντιδραστήρες συνεχίζουν να διαρρέουν ραδιενεργά απόβλητα από το Μάρτιο του 2011 παρ’ ότι τόσο η πυρηνική βιομηχανία όσο και θεσμοί όπως η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας διαβεβαίωναν από την άνοιξη του 2011 ότι όλα ήταν υπό έλεγχον. Οι διαβεβαιώσεις τους αγνοούσαν τη συνεχή έκλυση μακρόβιων ραδιοϊσοτόπων όπως το Καίσιο 137 ή το Στρόντιο 90 στην ατμόσφαιρα, τα υπόγεια ύδατα και τον ωκεανό. Αγνοούσαν επίσης τη συχνή επαναμόλυνση των περιοχών λόγω καταιγίδων, πλημμυρών δασικών πυρκαγιών κλπ παραγόντων που διέσπειραν τα ραδιενεργά ισότοπα. Έτσι αρκετά περιστατικά νέας ρύπανσης από Καίσιο 137 και Στρόντιο 90 ανακαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια σε μεγάλη απόσταση από τη ζώνη εκκένωσης.

Η μελέτη επίσης επισημαίνει «Τελικά υπάρχουν συχνές διαρροές στο ίδιο το πυρηνικό εργοστάσιο, ειδικά από την κατεστραμμένη υπόγεια περιοχή των κτιρίων και από τις δεξαμενές αποθήκευσης ραδιενεργού ύδατος που ήδη προκαλούν τεράστιο πρόβλημα. Σύμφωνα με την  ΤEPCO 300 τόνοι ραδιενεργού ύδατος συνεχίζουν να πέφτουν στον ωκεανό καθημερινά περισσότερο  από 500.000 τόνοι από την αρχή της πυρηνικής καταστροφής. Είναι σαφές ότι αυξανόμενες ποσότητες Στροντίου 90 χύνονται στον ωκεανό. Το Στρόντιο 90 ενσωματώνεται στους ζώντες οργανισμούς στα οστά και δόντια όπως το Ασβέστιο. Έτσι ταξιδεύει σε όλη την θαλάσσια τροφική αλυσίδα προκαλώντας αλυσιδωτές επιδράσεις και λόγω του μεγάλου βιολογικού και φυσικού χρόνου ημιζωής του θα συνεχίσει να μολύνει το περιβάλλον τις επόμενες εκατοντάδες χρόνια.»

Κανείς δε μπορεί πλέον να εφησυχάζει.

Η πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στο Βέλγιο κινητοποίησε τις αρχές για την προστασία των πυρηνικών εργοστασίων της χώρας αφού πλέον είναι σαφές ότι οι τρομοκράτες έχουν την επιχειρησιακή ικανότητα και για το ενδεχόμενο παραβίασης της ασφάλειάς τους. Αυτός είναι ένας πρόσθετος λόγος ανησυχίας για τα γερασμένα στην πλειοψηφία τους εργοστάσια της πυκνοκατοικημένης Ευρώπης που πλέον δεν καλύπτουν ούτε τους παλαιότερους κανόνες ασφάλειας. Είναι παρήγορο ότι αρκετές κυβερνήσεις όπως στη Γερμανία έχουν στραφεί προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά επειδή οι πολιτικές μεταβάλλονται πρέπει να είμαστε πάντα σε επιφυλακή.

   Δεν υπάρχει ασφάλεια στα πυρηνικά. Από την εξόρυξη του Ουρανίου, τις πυρηνικές δοκιμές,  τις βόμβες, τα ατυχήματα, τα ραδιενεργά απόβλητα και τα όπλα Απεμπλουτισμένου Ουρανίου όλος ο επικίνδυνος κύκλος των πυρηνικών όπλων και εργοστασίων σε αμφίδρομη σχέση στραγγαλίζει την υγεία του πλανήτη μας.

Τα πυρηνικά όπλα δεν προσφέρουν ασφάλεια σε κανένα, όταν το ΝΑΤΟ έχει σα δόγμα την τακτική του πρώτου πυρηνικού πλήγματος και ο εν δυνάμει πρόεδρος των ΗΠΑ Τραμπ (που απειλεί να βομβαρδίσει με πυρηνικά τη Μ. Ανατολή) δεν είναι πιο αξιόπιστος από τον πρόεδρο της Β. Κορέας. Όλες οι κυβερνήσεις πρέπει να στηρίξουν την πρωτοβουλία του ΟΗΕ για πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών όπλων που στηρίζεται στο ανθρωπιστικό δίκαιο.

Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι ούτε πράσινη ούτε φθηνή ούτε ασφαλής. Καιρός πια να απαιτήσουμε ΤΩΡΑ τον τερματισμό αυτού του παραλογισμού. Αρκεί να αντισταθούμε όλοι στα οργανωμένα συμφέροντα, που προωθούν και εξακολουθούν να στηρίζουν την πυρηνική τεχνολογία και να στραφούμε στην εξοικονόμηση ενέργειας και στις ανανεώσιμες πηγές.

         

Η κα Μαραγκοπούλου στον χαιρετισμό της

 Προοπτική «Αποπυρηνικοποίησης» της Παραγωγής Ενέργειας στην ΕΕ

Απόστολος Παναγιώτου

Μόλις πέρασε η 5^η επέτειος της τριπλής «τήξης καρδιάς», δηλαδή του πυρηνικού καυσίμου, σε τρεις ΠΑ στη Φουκουσίμα. Είναι φανερό και επιβεβαιωμένο ότι η κατάσταση είναι ακόμη πολύ μακριά από του να είναι υπό έλεγχο.

Η ραδιενεργός ρύπανση του Ειρηνικού ωκεανού συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό και θα συνεχίζεται για άγνωστο ακόμη χρόνο. Οι τρεις «τετηγμένες καρδιές» είναι άγνωστο που βρίσκονται και πόσο έχουν διεισδύσει μέσα στο έδαφος και στον υδροφόρο ορίζοντα.

Η συνεχιζόμενη ραδιενεργός ρύπανση θα παραμείνει στον Ειρηνικό τουλάχιστον για τρεις αιώνες, με προβλέψιμα αρνητικές, αλλά άγνωστες επιπτώσεις στην υγεία και το DNA όλων των μορφών ζωής στη βιόσφαιρα.

Η καταστροφή στην Ιαπωνία δεν μας επηρεάζει άμεσα, όμως δεν μας εφησυχάζει. Η ΕΕ βρίθει ΠΑ. Το 2015, στις μισές από τις 28 χώρες της ΕΕ λειτουργούσαν (128/398) ΠΑ, περίπου το 1/3 όλων των ΠΑ του κόσμου. Το 85% αυτών (109 αντιδραστήρες) βρίσκονται συνωστισμένες σε (8) δυτικές χώρες και (19) στις ανατολικές, νέες χώρες μέλη της ΕΕ. Η μέση ηλικία των ΠΑ είναι (31) έτη!

Ποια είναι σήμερα η προοπτική «αποπυρηνικοποίησης» της παραγωγής ενέργειας στην ΕΕ; Ας δούμε περιληπτικά κάθε χώρα, αρχίζοντας από τις δυτικές:

    Το Βέλγιο λειτουργεί (6) αντιδραστήρες, με στόχο τη σταδιακή κατάργηση τους έως το 2025. Ο φόβος πιθανού ατυχήματος στους γερασμένους ΠΑ του Βελγίου ώθησε μια πρωτοφανή συμμαχία 30 μεγάλων πόλεων από τρεις όμορες χώρες – Γερμανία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία – με σκοπό να επιβάλει το κλείσιμο δύο γερασμένων ΠΑ, πλησίον των συνόρων τους. Έχουν μάλιστα καταθέσει μήνυση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για το σκοπό αυτό και θεωρείται πολύ πιθανό ότι θα επιτύχουν.

    Η Φινλανδία λειτουργεί (4) μονάδες. Η κατασκευή της 5^ης ξεκίνησε 2005. Το έργο είναι περίπου (9) χρόνια πίσω από το χρονοδιάγραμμα και περίπου (3) φορές πάνω από τον προϋπολογισμό. Η τύχη του είναι αβέβαιη.

    Η Γαλλία λειτουργεί (58) ΠA, με μέσο όρο ηλικίας 31 έτη. Το 2015, η Εθνική Συνέλευση ενέκρινε τη μείωση του πυρηνικού μεριδίου στο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας της Γαλλίας από 3/4 στο 1/2. Ένας νέος ΠΑ βρίσκεται στο στάδιο της κατασκευής με καθυστέρηση (6) ετών και σοβαρά κατασκευαστικά προβλήματα ασφάλειας. Η τύχη του είναι αβέβαιη.

    Γερμανία. Η μετά την 3/11 απόφαση να κλείσει αμέσως (8) από τους (17) ΠΑ της και τη σταδιακή κατάργηση των υπολοίπων (9) έως το 2022 προκάλεσε σχόλια σε όλο τον κόσμο, από δυσπιστία έως βεβαιότητα αποτυχίας. Όμως, το γεγονός ότι η επιλογή αυτή οδηγήθηκε από μια συντηρητική, φιλο - επιχειρηματική, και, μέχρι την καταστροφή της Φουκουσίμα, πολύ pro - πυρηνική κυβέρνηση, με επικεφαλής την φυσικό Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, με κανένα πολιτικό κόμμα να διαφωνεί, καθιστά την απόφαση αυτή μη αναστρέψιμη κάτω από οποιοδήποτε πολιτικό αστερισμό. Η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη Γερμανία είναι σήμερα από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως.

    Η Ισπανία λειτουργεί (7) ΠΑ και δεν θα υπάρξουν νέοι. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ήδη από το 2014, ξεπέρασε την παραγωγή από την πυρηνική ενέργεια.

    Η Σουηδία λειτουργεί (9) αντιδραστήρες. Η κυβέρνηση που ανέλαβε το 2014 δήλωσε ότι «η πυρηνική ενέργεια θα αντικατασταθεί από ανανεώσιμες πηγές και μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας και ότι η Σουηδία, σε μακροπρόθεσμη βάση, θα έχει 100% ανανεώσιμη ενέργεια. Οι απαιτήσεις ασφάλειας θα γίνουν πιο αυστηρές και το κόστος των πυρηνικών αποβλήτων θα αυξηθεί». Στόχος της νέας σουηδικής κυβέρνησης περιλαμβάνει τουλάχιστον το 50% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2020 .

    Το Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργεί (16) ΠΑ. Η συνεχής μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας δεν ευνοεί οικονομικά νέα πυρηνική κατασκευή, καθώς νέα ανάλυση της ΔΕΕ (ΙΕΑ) δείχνει ότι η ηλεκτρική ενέργεια θα κοστίσει στους χρήστες (3) φορές περισσότερο από ό,τι αναμενόταν. Εν τω μεταξύ, το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε από 15% στο επίπεδο ρεκόρ των 19% το 2014, ξεπερνώντας την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας για πρώτη φορά. Εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών συνεχίσουν να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή που χρεώνεται από την πυρηνική.

    Η Ελβετία λειτουργεί (5) αντιδραστήρες, με μέσο όρο ηλικίας τα (41) χρόνια, εκ των οποίων ένας ηλικίας 47 είναι ο παλαιότερος εν λειτουργία αντιδραστήρας στον κόσμο. Το 2011, το ελβετικό κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της σταδιακής κατάργησης της πυρηνικής ενέργειας στη χώρα στο τέλος της προβλεπόμενης διάρκειας ζωής του τελευταίου αντιδραστήρα το 2034.

Ανατολικές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης:

    Βουλγαρία. Στο Κοζλοντούι υπάρχουν (2) αντιδραστήρες που λειτουργούν, εκεί όπου αρχικά υπήρχαν (6). Οι άλλοι (4) αντιδραστήρες έκλεισαν ως μέρος της συμφωνίας για τη Βουλγαρία να ενταχθεί στην ΕΕ. Οι (2) ΠΑ έχουν άδεια λειτουργίας μέχρι το 2017 και 2021. Ο χειριστής όμως έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα επανα-αδειοδότησης και σχεδιάζει μια άνευ προηγουμένου επέκταση ζωής (60) ετών, με μια αρχική συμφωνία που υπέγραψε με την EDF, Ros-energo-atom και Rusatom. Εάν εφαρμοστεί θα δώσει μια συνολική διάρκεια ζωής 90 ετών!. Αυτή η εν δυνάμει συμφωνία θα πρέπει να μας ανησυχεί ιδιαίτερα.

    Η Τσεχική Δημοκρατία έχει (6) ρωσικού σχεδιασμού αντιδραστήρες σε λειτουργία. (4) τέθηκαν σε λειτουργία το 1985 – 1987 και (2) το 2000 - 2002. Για τους (4) ΠΑ θα ζητηθεί από την ρυθμιστική αρχή να επεκτείνει τη ζωή λειτουργίας τους για ακόμη 10 χρόνια, μέχρι 2035-2037.

    Η Ουγγαρία έχει (4) ΠΑ που τέθηκαν σε λειτουργία στις αρχές του 1980. Έχουν ξεκινήσει εργασίες με σκοπό την επέκταση της λειτουργίας τους μέχρι τη δεκαετία του 2030. Το 2014, επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ της Ουγγαρίας και της Ρωσίας, μέσω της άμεσης διαπραγμάτευσης των αρχηγών των κυβερνήσεων, για την κατασκευή νέων ΠΑ. Η μυστικότητα του έργου έχει δημιουργήσει σημαντικές εθνικές και διεθνείς διαμαρτυρίες. Κρατώντας τα πάντα εμπιστευτικά, θα υπάρξει μικρή δυνατότητα παρακολούθησης του κόστους και της ασφάλειας του έργου.

    Στη Σλοβακία ​​λειτουργούν (4) ΠΑ. Το 2007, ανακοινώθηκε η κατασκευή (2) νέων ΠΑ. Το 2014 έγινε γνωστό ότι η ολοκλήρωση του έργου θα καθυστερήσει, με έναρξη λειτουργίας της μονάδας 1 στο τέλος του 2016 και της μονάδας 2 τέλος του 2017. Το έργο είναι τουλάχιστον τέσσερα χρόνια πίσω από το χρονοδιάγραμμα και (2) δις € πέρα από τον προϋπολογισμό.

    Η Ουκρανία, γειτονική της ΕΕ και χώρα του Τσερνόβιλ, έχει (15) ρωσικής κατασκευής ΠΑ. Πολλ0ί από τους αντιδραστήρες χτίστηκαν στη δεκαετία του 1980, με (12) αντιδραστήρες άνω των 25 ετών. Η Ουκρανία έστελνε το χρησιμοποιημένο πυρηνικό καύσιμο στη Ρωσία για αποθήκευση, ή επανεπεξεργασία. Δεν έχει καμία εγκατάσταση μακροχρόνιας αποθήκευσης για απόβλητα υψηλής ραδιενέργειας. Αυτό δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα λόγω των σημερινών σχέσεων Ουκρανίας – Ρωσίας.

Εν κατακλείδι, ενώ η κατάσταση των προγραμμάτων πυρηνικής ενέργειας στις περισσότερες δυτικές χώρες της ΕΕ βαδίζει σταθερά προς την πλήρη αποπυρηνικοποίηση μέχρι περίπου το 2050 – 2060, στις πρώην σοβιετικές χώρες είναι σκοτεινή έως κρυφή, δημιουργώντας σοβαρά θέματα ασφάλειας σε όλη την Ευρώπη.

Από το 1952, όταν ξεκίνησε η ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας, μέχρι το καταστροφικό ατύχημα στη Φουκουσίμα το 2011, δηλαδή περίπου 59 έτη, έλαβαν χώρα έξη (6) σοβαρά έως καταστροφικά ατυχήματα, δύο εκ των οποίων παγκόσμιας εμβέλειας, Chernobyl και Fukushima. Στατιστικά, λοιπόν, έχουμε 1 ατύχημα επιπέδου (5 – 7) της Διεθνούς Κλίμακας Επικινδυνότητας Πυρηνικού Ατυχήματος κάθε 10 έτη περίπου. Το “5” της Κλίμακας σημαίνει ατύχημα με ευρύτερες επιπτώσεις, ενώ το “7”, ατύχημα μέγιστης σοβαρότητας, δηλαδή παγκόσμιας εμβέλειας.

Στατιστικά λοιπόν, στην παγκόσμια εγκατεστημένη πυρηνική βιομηχανία των 398 αντιδραστήρων σε 31 χώρες αναμένεται ένα σοβαρό ατύχημα μέσα στα επόμενα 10 – 15 έτη! Πού θα συμβεί; Όπου και να συμβεί θα έχει παγκόσμιες επιπτώσεις. Η πιθανότητα να γίνει στην Ευρώπη γενικότερα είναι περίπου 45%  [177/398].

Επιπλέον, λόγω της εξάρτησης από εξωτερική παροχή ηλεκτρικής ενέργειας για το σύστημα ψύξης των ΠΑ, κάθε πυρηνική εγκατάσταση, όπου και αν βρίσκεται, είναι ευάλωτη σε διακοπές ρεύματος στο δίκτυο από τρομοκρατικές επιθέσεις, επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, καθώς και ακραίων καιρικών φαινομένων. Αποτελεί μια εν δυνάμει τρομακτική απειλή και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοια από τη διεθνή κοινότητα. Ο φόβος αυτός έγινε αισθητός την προηγούμενη εβδομάδα σε σχέση με σχεδιαζόμενη τρομοκρατική επίθεση σε ΠΑ στο Βέλγιο.

Κλείνοντας την παρέμβασή μου, πιστεύω ακράδαντα ότι η παύση της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας θα προέλθει κυρίως από την «αγορά» - το κόστος δηλαδή της παραγόμενης ενέργειας. Η εξάπλωση και εγκαθίδρυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο θα επιφέρει τον «θάνατο» των ΠΑ σχάσης μέχρι το τέλος του αιώνα. Όσο πιο γρήγορα όλοι ασπαζόμαστε, υποστηρίζουμε και προωθούμε τις ΑΠΕ, τόσο πιο γρήγορα θα συμβεί.

Η συμφωνία του Παρισιού COP21 για την κλιματική αλλαγή δεν παρείχε την υποστήριξη και ώθηση προς την πυρηνική ενέργεια που είχε ελπίσει η βιομηχανία και για την οποία εργάστηκε τόσο έντονα. Ο όρος «πυρηνική ενέργεια» δεν εμφανίζεται πουθενά στη συμφωνία των 32 σελίδων. Και αυτό είναι ένα πολύ θετικό επίτευγμα!.