Το θαύμα της Αγιά Σοφιάς
Το θαύμα της Αγιά Σοφιάς
Η Αγιά Σοφιά είναι ένα από τα ελάχιστα πράγματα που δε με απογοήτευσε στη ζωή μου. Και περίμενα πολλά από αυτήν. Πέρα από την Ιστορία και τους μύθους της είχα διαβάσει μιαν εντυπωσιακή περιγραφή της αίσθησης που γεννά αυτός ο κυριολεκτικά κρεμάμενος γιγάντιος τρούλος με τα στενά παράθυρα που επιτρέπει σχισμές φωτός να εισχωρήσουν μυστηριακά ακόμη και κατά την πιο λαμπρή μέρα.
Ήμουν τυχερή γιατί το 1972 που την πρωτοεπισκέφθηκα δεν είχε πολλούς τουρίστες και μπαίνοντας σε αυτό το τεράστιο οικοδόμημα πραγματικά σημαδεύτηκα από τη μαγεία του χώρου που σε τύλιγε στη σιωπή και το ημίφως, που καταργούσε τις αραβικές επιγραφές και δίχως να αναβιώνει τη βυζαντινή λάμψη σε τοποθετούσε στη σύλληψη του θαύματος.
Δεν είναι θέμα κανόνων αρχιτεκτονικής. Και το απέναντι Μπλε τζαμί με τους ίδιους κανόνες χτίστηκε, αλλά παραμένει κακόγουστη φανταχτερή μίμηση. Η Αγιά Σοφιά είναι μαγεία διαχρονική, που ΔΕΝ επηρεάζεται από το περιθώριο της ιστορικής συγκυρίας. Την πρώτη φορά, είχαμε Χούντα που είχε ξεκινήσει επίθεση φιλίας με την τότε τουρκική δικτατορικά διορισμένη κυβέρνηση. Έξω από το Μουσείο της Αγιά Σοφιάς μέσα στην βρωμιά και δυσωδία κατάχαμα καθισμένοι μικροπωλητές σέρβιραν πολύχρωμα φανταχτερά σερμπέτια από γυάλινα βάζα στα οποία επέπλεαν μύγες που τις απομάκρυναν με μια κουτάλα σούπας σερβίροντας γελαστά σε κοινόχρηστο ρυπαρό ποτήρι.
Έκτοτε επισκέφθηκα (στα πλαίσια των Συνεδρίων για το περιβάλλον που διοργάνωνε το Οικουμενικό Πατριαρχείο) πολλές φορές το ιστορικό μνημείο, που όσο αποστειρωνόταν και εκπολιτίζονταν τόσο και ξεθώριαζε.
Η σιωπή του θόλου είχε καλυφθεί από το πολύγλωσσο βουητό των τουριστικών ομάδων που έκαναν ουρά να διπλοπληρώσουν για να δουν τα περίφημα Βυζαντινά ψηφιδωτά και τις όλο και συχνότερες ομάδες των ντόπιων που συνωστίζονταν για να βάλουν το δάκτυλο στην ιερή κολόνα όπου θρυλείται ότι βάζοντας το χέρι του ο Πορθητής έστρεψε το οικοδόμημα προς τη Μέκκα.
Προφανώς οι πολυτραγουδισμένοι μύθοι και η ιστορική μνήμη που καταγράφεται στο DNA όλων μας συντελούν στη μαγεία του μνημείου τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους Τούρκους, που από παιδιά γαλουχούνται με θρύλους που σφυρηλατούν την πολιτιστική και θρησκευτική ταυτότητα.
Η Unesco κατατάσσει σε Παγκόσμια Μνημεία πολιτισμικής κληρονομιάς, όσα αριστουργήματα ξεπερνούν τις ιστορικές προκαταλήψεις και ανήκουν σε ολάκερη την ανθρωπότητα, όμως όπως συνήθως με τους Οργανισμούς του ΟΗΕ δεν έχει τα μέσα να τα προστατεύσει. Έτσι και η Αγιά Σοφια που ανήκε σε αυτά τα μνημεία, παραδόθηκε στην πολιτική σκοπιμότητα, όπως οι Βούδες του Αφγανιστάν ή η Παλμύρα και άλλα 290 μνημεία πολιτισμικής κληρονομιάς στη Συρία εγκαταλείφθηκαν στους Ταλιμπαν.
Η Ιστορία ποτέ δεν ακολουθεί γραμμική πορεία ανάπτυξης και ο φανατισμός δεν είναι αποκλειστικότητα των μουσουλμάνων. Από τις ΗΠΑ μέχρι τη γηραιά ήπειρο και σε κάθε σημείο της Γης οι ιδέες του ανθρωπισμού θάβονται με πρόσχημα την ασφάλεια και το ατομικό και «εθνικό», φυλετικό ή θρησκευτικό συμφέρον πρυτανεύουν. Ζούμε μιαν επιστροφή σε πρακτικές Μεσαίωνα και μόνο να ελπίσουμε μπορούμε ότι δεν θα ακολουθήσουν τα χειρότερα.
Διάβασα ότι «Αυτοί που την έχτισαν το έκαναν για να λατρεύουν τον Θεό επίσης», δήλωσε ο δάσκαλος Οσμάν Σαριχάν μετά το διάγγελμα του Ερντογάν. «Δόξα τον Θεό, σήμερα επέστρεψε στον αρχικό σκοπό της. Σήμερα θα λατρεύσουμε τον Θεό σε αυτό το τζαμί», πρόσθεσε.
Ας ελπίσουμε ότι η Αγία του Θεού Σοφία για την οποία χτίστηκε ο μαγικός ναός, θα πραγματοποιήσει νέο θαύμα και μεταγγίσει κάτι από τη λογική και την αγάπη Του στις καρδιές όλων των ανθρώπων στους οποίους θα έπρεπε να ανήκει αυτό το μνημείο.
 |
| 1996 Για όσους πιστεύουν ότι γυρνώντας το δάκτυλο σε αυτή την οπή της κολόνας η Αγια Σοφια θ’ αλλάξει προσανατολισμό |
 |
| 1996 στο Παγκόσμιο Συνέδριο του Οικουμενικού Πατριαρχείου για το περιβάλλον |
 |
| 1997 στα πλαίσια του Συνεδρίου του Οικουμενικού Πατριαρχείου Δίπλα μου (οι ιερείς δεν επιτρέπεται στην Τουρκία να κυκλοφορούν με ράσα) ο τότε αρχιμανδρίτης Ταράσιος νυν αρχιεπίσκοπος Ν. Αμερικής |
 |
| τα περίφημα Βυζαντινά ψηφιδωτά |
 |
| 1998 αναμνηστική φωτογραφία των συνέδρων του Πατριαρχείου |
Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου