Ο Σαντορινιός Μαρίνος Σιγάλας: η ενσάρκωση της ιστορίας της σύγχρονης Ιατρικής παιδείας στη Θεσσαλονίκη

Όσοι κατατάγονται από το Μεγαλοχώρι της Σαντορίνης ξέρουν καλά ότι το χωριό μας ονομάζεται Μεγάλο γιατί αν και είναι από τα μικρότερα σε έκταση έβγαλε μεγάλους ανθρώπους, που πρωταγωνίστησαν σε κάθε τομέα.

Κατά τον φετινό ετήσιο χορό του Συλλόγου Μεγαλοχωριτών Θήρας όπου τιμήθηκε ο εν ζωή ευεργέτης του Συλλόγου δικηγόρος κος Στέλιος Παπανδρεόπουλος, ο γνωστός δικηγόρος- δημοσιογράφος Μανώλης Λυγνός έριξε την ιδέα να προσπαθήσουμε να κάνουμε γνωστούς στους νεότερους και όσους διακεκριμένους Μεγαλοχωριανούς έχουν αποβιώσει, ξεκινώντας από επιστήμονες όπως οι καθηγητές Πανεπιστημίου Νικόλαος Βλάχος (Ιστορικός) , Νίκος Χωραφάς (Νομική) και Μαρίνος Σιγάλας (Ιατρική).

Επειδή είμαι γιατρός μου έλαχε να ψάξω για τον διαπρεπή συνάδελφο συγχωριανό Μαρίνο Σιγάλα που με ντροπή ομολογώ ότι γνώριζα μόνο σαν όνομα από τις διηγήσεις των γονιών μου για τους μεγάλους του χωριού μας και το ότι εκείνος είχε την έμπνευση το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης να βαφτιστεί Αριστοτέλειο.

Πρώτη απογοήτευση το πολυδιαφημισμένο Ίντερνετ. Στο Google βρήκα μόνο ότι υπάρχει στη Θεσσαλονικη οδός με το όνομά του (αν ήθελα να πλοηγηθώ) και ότι πράγματι ήταν ένας από τους 3 γιατρούς, που έγιναν καθηγητές κατά την ίδρυση της Ιατρικής Σχολής στην πόλη. Στο Wikipedia δεν υπαρχει καν λημα με το όνομά του. Ότι δεν έχει ακόμη ψηφιοποιηθεί και βρίσκεται μόνο σε χαρτί για το σύγχρονο μη ειδικό άνθρωπο είναι σα να μην υπάρχει.

Δεύτερη απογοήτευση από τις προσπάθειές μου να αντλήσω πληροφορίες τόσο από γιατρούς στην Αθήνα, που ειδικεύονται στην Ιστορία της Ιατρικής, όσο και από συναδέλφους καθηγητές Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, που απέβησαν άκαρπες.

Γνωρίζοντας την αγάπη για τη Θεσσαλονίκη των φίλων μου ερευνητή δασολόγου Παύλου Κωνσταντινιδη και της βιβλιοφάγου Πίτσας Μπαλτά- Κωνσταντινίδη προσέφυγα στις γνώσεις τους και ω του θαύματος!! προς μεγάλη μου ντροπή αποκαλύφθηκε το γεγονός ότι ο συντοπίτης μου Μαρίνος Σιγάλας είναι ουσιαστικά η ενσάρκωση της ιστορίας της Ιατρικής Σχολής -και όχι μόνο- για την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Έτσι σε αυτό το κείμενο όλες οι πληρορορίες και η τεκμηρίωση που αφορούν την Θεσσαλονίκη οφείλονται στη μεθοδική δουλειά του Παύλου τον οποίο ευχαριστώ θερμά. Από το αρχείο του Μανώλη Λυγνού της εφημερίδας «Θηραικά νέα» και το βιβλίο του Μιχαήλ Δανέζη «Σαντορίνη» πήρα τις υπόλοιπες πληροφορίες.

Ο Μαρίνος Σιγάλας γεννήθηκε την 1^η Ιουνίου του 1891 στο Μεγαλοχώρι της Σαντορίνης. Οι γονείς του ο Ιάκωβος και η Μαργαρίτα (Μαργάρω) Σιγάλα, είχαν ακόμη 8 παιδιά. Στη Σαντορίνη έμαθε και τα πρώτα γράμματα. Νυμφεύθηκε την επίσης Σαντορινιά (από Μεσσαριά) Κούλα Σιγάλα, αδελφή του Γεωργίου Μαρκεζίνη, πρώτου εξαδέλφου του πολιτευτή Σπύρου Μαρκεζίνη.

Κούλα Σιγάλα

Ο Μαρίνος Σιγάλας παρ’ ότι δεν επισκεπτόταν την ιδιαίτερη πατρίδα του συχνά (ήταν πολύ δύσκολη η μετακίνηση τότε από Θεσσαλονίκη σε Σαντορίνη) διατηρούσε δεσμούς και σύμφωνα με μαρτυρία της ανιψιάς του Μαριλένας Σαμούρκα «έδινε συμβουλές στις ανιψιές του να διαβάζουν σαν την Θεία τους την Κούλα και ας μην την "ρέονται” (σαντορινιά λέξη =συμπαθούν, ορέγονται) οι μαμάδες τους, που είχαν άλλες προτεραιότητες (την νοικοκυροσύνη, την ευπρέπεια) εκείνη ήταν πιο intellectuelle»

Τελείωσε το Γυμνάσιο στην Αθήνα και γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ενώ φοιτούσε στο Δ έτος κατετάγη εθελοντικά στον ΕΕΣ κατά τον πόλεμο του 1912. Σαν πτυχιούχος και διδάκτωρ συμμετείχε στον πόλεμο 1817-1918 και μετά το τέλος του πολέμου κατετάγη σαν μόνιμος υγειονομικός αξιωματικός στο Βασιλικό Ναυτικό. Κατά την Μικρασιατικήν εκστρατεία υπηρέτησε στο θρυλικό θωρηκτό Αβέρωφ και μετά την Μικρασιατική καταστροφή διηύθυνε το Λοιμοκαθαρτήριο Πειραιώς.

Το 1924 παραιτήθηκε από το Ναυτικό και πήγε αρχικά στην Γερμανία και μετά στη Γαλλία για μεταπτυχιακές σπουδές. Όταν επέστρεψε στην Αθήνα έγινε επιμελητής του καθηγητή Γ. Φωκά και μετά διευθυντής του Γαλλικού Νοσοκομείου Αθηνών.

Το 1927 Ιδρύεται η Ελληνική Χειρουργική Εταιρία με πρώτο Πρόεδρο τον Μαρίνο Γερουλάνο. Τα επόμενα δύο πρώτα χρόνια αναλαμβάνει ως Πρόεδρος ο Μ. Σιγάλας (1928-1929).

Ταυτόχρονα με την κήρυξη της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά εκδίδεται νόμος με τον οποίο καταργείται η ελευθεροτυπία και επιβάλλεται λογοκρισία. Στο Αρχείο του Ι. Μεταξά στα Γενικά Αρχεία του Κράτους σώζεται σειρά εγγράφων (επιστολών, αναφορών, εκθέσεων) με τα οποία έμπιστοι του δικτάτορα τον ενημερώνουν για τα αποτελέσματα της παρακολούθησης ή της προανάκρισης διαφόρων περισσότερο ή λιγότερο επιφανών προσωπικοτήτων. Τα αποτελέσματα της έρευνας αξιολογούνται ως τόσο σημαντικά, ώστε από αυτά επηρεάζεται καταλυτικά, θετικά ή αρνητικά, το μέλλον του παρακολουθούμενου. Έτσι με αναφορά του ο Διευθυντής Ειδικής Ασφαλείας του Κράτους Αντ. Αγγελέτος προς τον ίδιο το Μεταξά, καταγγέλλει το Μαρίνο Σιγάλα ως φιλελεύθερο και προοδευτικό πνεύμα. Έτσι το 1939 υποχρεώνεται σε παραίτηση από τη θέση του Αντιπροέδρου του Ανωτάτου Ιατρικού Συμβουλίου του Ι.Κ.Α. και από τον Οίκο της Φοιτήτριας. (Γ.Α.Κ., Αρχείο Ι. Μεταξά, Φ. 33, αρ. εγγρ. 004: αναφορά του Διευθυντή Ειδικής Ασφαλείας του Κράτους Αντ. Αγγελέτου προς το Μεταξά σχετικά με την υπόθεση του ιατρού Μαρίνου Σιγάλα (24 Οκτωβρίου 1939).

Κατά τον πόλεμο του 1940 υπηρέτησε σαν διευθυντής χειρουργός στο Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά και το 1943 διέφυγε στην Μέση Ανατολή και διηύθυνε αρχικά το Ελληνικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο στη Χεντέρα της Παλαιστίνης και αργότερα πήγε στην Ιταλία σαν αρχίατρος της ΙΙ ορεινής ταξιαρχίας στο Ρίμινι.

Προ της αναχωρήσεώς του στη Μ. Ανατολή είχε εκλεγεί καθηγητής Χειρουργικής στη νεοιδρυθείσα από την κατοχική κυβέρνηση Ιατρικής Σχολής στην Θεσσαλονίκη, όπου και εγκαταστάθηκε μονίμως μετά την απελευθέρωση και όπως αποδεικνύουν τα έγγραφα έγινε η ενσάρκωση της Ιατρικής στη Θεσσαλονίκη, αφού λόγω των πολλών προβλημάτων δίδασκε, όπου παρουσιαζόταν κενό και υπήρχαν πολλά.

Μέσα στο κατοχικό περιβάλλον «γεννιέται» η Ιατρική Σχολή Θεσσαλονίκης στις 18 Φεβρουαρίου 1942 με το ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΝ ΔΙΑΤΑΓΜΑ υπ’ αριθ. 1021/1942 και προσπαθεί να «σταθεί» αρχίζοντας να κάνει τους πρώτους βηματισμούς της στο μέλλον. Με πολλές δυσκολίες συστάθηκε μια 7μελής επιτροπή αξιολόγησης των υποψηφίων. Οι πρώτοι καθηγητές της Σχολής διορίζονται με Ν.Δ. στις 22 Δεκεμβρίου 1942 ο Μιχαήλ Πετζετάκης, στις 23 Δεκεμβρίου 1942 και ο Μαρίνος Σιγάλας το Φεβρουάριο του 1943 (ΦΕΚ 26/19.2.1943 τ. Γ΄). Η πλήρωση των πρώτων εδρών φαίνεται να συνοδεύεται από διάφορα προβλήματα με σημαντικότερο την ελλιπή παρουσία των καθηγητών στο Πανεπιστήμιο, κυρίως εξαιτίας της δυσκολίας μετακινήσεων λόγω της κατοχής (το ταξίδι με το τραίνο Αθήνα-Θεσσαλονίκη ήταν 3ήμερο). Όσοι κατάφεραν να φθάσουν μεταξύ των οποίων και ο Μ. Σιγάλας φιλοξενήθηκαν ή σε σπίτια συναδέλφων είτε στο Νοσοκομείο Λοιμωδών Νόσων. Το Μάιο του 1943 η Ιατρική σχολή Θεσσαλονίκης έχει μαζί με το Σιγάλα μόλις ακόμη 12 καθηγητές.

Με την ανασυγκρότηση της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης (Α.Ν. 361/1945), ιδρύεται, με Β.Δ., τακτική έδρα της Χειρουργικής Προπαιδευτικής Κλινικής, Χειρουργικής Παθολογίας και Εγχειρητικής (ΦΕΚ 141/6.6.1945, τ. Α΄, 168/30.6.1945, τ. Α΄, 175/6.7.1945, τ. Α΄) στην οποία διορίζεται ως καθηγητής στις 3 Σεπτεμβρίου 1945, ο Μαρίνος Σιγάλας.

Χρειάσθηκαν 13 χρόνια να περάσουν, μέχρι η Σχολή στη συνεδρίασή της αριθμ.14/6.6.1958, να καθορίσει το περιεχόμενό της έδρας ως εξής: «(…) η συστηματική διδασκαλία περί των χειρουργικών νοσημάτων, της αιτιολογίας, παθολογίας, διαγνωστικής και θεραπείας αυτών μετ’ εισαγωγής των φοιτητών εις την εξέτασιν των πασχόντων εκ χειρουργικών νοσημάτων και ασκήσεων αυτών επί αρρώστων. Επίσης η διδασκαλία και εξάσκησις των φοιτητών επί της τεχνικής των διαφόρων εγχειρητικών μεθόδων».

Εν τω μεταξύ μερικοί από τους καθηγητές ζητούν και αποσπώνται στην Αθήνα. Τον Μάρτιο του 1944, κατά τη συνεδρίαση της Σχολής αριθμ. 25/11.3.1944 «(...) Ο καθηγητής Κοτσαύτης εκφράζει την πικρίαν του διότι αντί της ενισχύσεως της νεοσυστάτου Σχολής δια της παρουσίας ολοκλήρου του προσωπικού αυτής βλέπει ότι τινές των καθηγητών της αποσπώνται εις τας Αθήνας με αποδοχάς ανωτέρας των υπό δυσχερείς συνθήκας εργαζομένων συναδέλφων εν Θεσσαλονίκη και παρακαλεί την Σχολήν όπως δι’ εγγράφου ζητήσει από το Υπουργείον την άρσιν της αδικίας ταύτης, παρακαλέσει δε επίσης να μη επαναληφθεί εις το μέλλον η αποκαρδιωτική δια τους παραμένοντας και εργαζομένους εις την Θεσσαλονίκην καθηγητάς της Σχολής απόσπασις εις Αθήνας».

Ο Μ. Σιγάλας όχι μόνο παραμένει στο καθήκον του αλλά και προσπαθεί να καλύψει κενά στην εκπαίδευση. Με την ανασυγκρότηση της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης (Α.Ν. 361/1945), ιδρύεται με, Β.Δ., η τακτική έδρα της Περιγραφικής Ανατομικής (ΦΕΚ 141/6.6.1945 τ.Α΄, και ως καθηγητής ορίζεται ο Ν. Μιχαλακέας, ο οποίος όμως ξαφνικά πεθαίνει και η κάλυψη της διδασκαλίας ανατίθεται στον καθ. Μ. Σιγάλα.

Με τη συνταξιοδότηση ενός άλλου καθηγητή του Α. Μισιρλόγλου, η Σχολή αποφασίζει την πλήρωση της έδρας, στη συνεδρίασή της αριθμ. 15/29.5.1959 και αναθέτει στη συνέχεια, για το πανεπιστημιακό έτος 1959-1960 την εντολή διδασκαλίας των μαθημάτων της έδρας στον Μ. Σιγάλα, η οποία επεκτάθηκε για ακόμη ένα χρόνο, μέχρι να εκλεγεί νέος καθηγητής.

Με κανονιστικό διάταγμα της 15ης Ιανουαρίου 1943 ιδρύεται η τακτική έδρα της B΄ Χειρουργικής Κλινικής (ΦΕΚ αριθμ. 32/13.2.1943 τ. Α). Πρώτος καθηγητής της έδρας διορίζεται με το Ν.Δ./18.2.1943 (ΦΕΚ 26/19.2.1943 τ. Γ΄) και πάλι ο Μαρίνος Σιγάλας.

Τον Νοέμβριο του 1946, ιδρύεται, με το Β.Δ.2/30.10.1946 (ΦΕΚ 332/5.11.1946) τακτική έδρα Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής με περιεχόμενο: «(...) εκπαίδευσις των φοιτητών εις τα ειδικά νοσήματα χειρουργικά ρινός, λάρυγγος και ώτων». Η εντολή διδασκαλίας του μαθήματος ανατίθεται ακόμη μια φορά στο Μ. Σιγάλα. Με μια μικρή διακοπή ο Σιγάλας δίδαξε και στην έδρα αυτή μέχρι και το 1949.

«Η οικογένεια Ιωάννη Ν. Χατζηλαζάρου παραχωρεί ευρύχωρη κατοικία μέσα σε οικόπεδο 3.400 τ.μ. επί της οδού Χαλκιδικής 13 (σήμερα 51). Από το 1917 το οίκημα αυτό χρησιμοποιείται ως ειδικό νοσοκομείο για τη θεραπεία αρρώστων που πάσχουν από αφροδίσια και δερματικά νοσήματα, συντηρούμενο από τον Δήμο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια από το Κράτος οπότε παραχωρείται με συμβολαιογραφική πράξη από τον Ιωάννη Ν. Χατζηλαζάρου στον πρόεδρο του Δ.Σ. καθ. Μ. Ι. Σιγάλα, ως δωρεά προς το δημόσιο, (...). Τα εξωτερικά ιατρεία και οι θάλαμοι ασθενών μέχρι το 1949 λειτουργούσαν ελλιπέστατα, κυρίως λόγω των αθλίων κτιριακών εγκαταστάσεων.

Το 1950 ο Μ. Σιγάλας είναι Πρόεδρος του Δ.Σ. του Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νοσημάτων το οποίο κτίσθηκε με δαπάνες της οικογένειας Νικ. Χατζηλαζάρου το 1880. . Από το 1937 λειτουργούσε ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Το νοσοκομείο παρέμεινε στο οίκημα αυτό πάντοτε έναντι μισθώματος μέχρι και το 1950. Τότε με ενέργειες του Μ . Σιγάλα το κτίριο παραχωρήθηκε ως δωρεά προς το Δημόσιο , υπό τον όρο ισόβιας διατροφής στους τελευταίους απογόνους της οικογενείας Ν. Χατζηλαζάρου.

Εκείνη την εποχή ολοκληρώθηκε και η ανοικοδόμηση του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ με δαπάνες και φροντίδα της μεγάλης Ελληνοαμερικανικής Οργανώσεως ΑΧΕΠΑ, ευεργέτιδας του Πανεπιστημίου, σε συνεργασία μετά της Πολεμικής Αμερικανικής Περιθάλψεως δια την Ελλάδα (GWRA). Το νοσοκομείο αυτό συγκέντρωσε τις περισσότερες κλινικές της Ιατρικής σχολής. Η πρώτη αναφορά για την ίδρυση του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ γίνεται τον Οκτώβριο του 1945, στη συνεδρίαση της Σχολής αριθμ. 8/31.10.1945 κατά την οποία ο Κοσμήτορας Γ. Χατζηβασιλείου αναφέρει τα εξής: «(...) ευρίσκομαι εις την ευχάριστον θέσιν να σας αναγγείλω ότι τα όνειρά μας πραγματοποιούνται εντός ολίγου χρόνου. Η Ιατρική μας Σχολή αποκτά Νοσοκομείον με κλίνας άνω των 300. Το πολύτιμον τούτο απόκτημα οφείλεται εις την φροντίδαν και τας ενεργείας του Μ. Σιγάλα».

Λίγους μήνες αργότερα, στο περιοδικό «Ελληνική Ιατρική» δημοσιεύεται σχετικό, με την ίδρυση του Νοσοκομείου, άρθρο το οποίο έχει ως εξής:

«Η ίδρυσις του Νοσοκομείου τούτου, δια το οποίον θα δαπανηθώσι, κατά τους υπολογισμούς των ειδικών, άνω του ενός εκατομμυρίου δολλαρίων (εξ δισεκατομμυρίων δραχμών) οφείλεται εις την πρωτοβουλίαν του καθηγητού της Χειρουργικής κ. Μαρίνου Σιγάλα, ο οποίος από ενός και πλέον έτους καταβάλλει προς τούτο αόκνους συνεχείς προσπαθείας.

Πρώτος ο καθηγητής κ. Μ. Σιγάλας έσχε την ιδέαν να συστήση εις τους «ΑΧΕΠΑ» δι’ εκτενούς υπομνήματος, ότι πρέπει να προτιμηθή η Θεσσαλονίκη πάσης άλλης πόλεως και δή των Αθηνών, ίνα ιδρυθή το συγχρονισμένο μεγάλο νοσοκομείο, το οποίον προόριζον ούτοι εκ του εράνου των να ιδρύσουν εν Ελλάδι.

΄Οταν όμως η προσφορά των «ΑΧΕΠΑ» ημφισβητήθη υπό των Αθηνών, ο καθηγητής κ. Μ. Σιγάλας έσχε την έμπνευσιν να χρησιμοποιηθούν τα υπό της Οργανώσεως C.Α.RE. συλλεγέντα και συλλεγησόμενα ποσά δια την εν Θεσσαλονίκη ίδρυσιν Νοσοκομείου. (C.Α.RE. Ελληνοαμερικανική Οργάνωση που ιδρύθηκε το 1922 στην Ατλάντα των ΗΠΑ, με πρωτοβουλία Ελλήνων μεταναστών και κυρίως του Γ. Νικολοπούλου και Ι. Αγγελοπούλου).

Την ιδέαν του ταύτην, κατά την εις Αθήνας μετάβασίν του, υπέβαλεν εις τον υπουργόν Συντονισμού κ. Στέφανον Στεφανόπουλον το υπουργείον του οποίου ήτο αρμόδιον δια την εν λόγω σύμβασιν της C.A.R.E. Ο κ. υπουργός υιοθέτησε την πρότασιν του κ. Μ. Σιγάλα και με εξαιρετικόν ενδιαφέρον ενεργήσας υπέβαλεν την ως άνω πρότασιν εις το Υπουργικόν Συμβούλιον το οποίον επικροτούντων όλων των κ.κ. υπουργών, έλαβεν την κατωτέρω ιδρυτικήν του Νοσοκομείου απόφασιν».

Το έργο της ανέγερσης του Νοσοκομείου, προβλέπει δυναμικότητα 100-120 κλινών. Ωστόσο επειδή για την κάλυψη των αναγκών απαιτείται η ανέγερση και νέας πτέρυγας δυναμικότητας άλλων 200 τουλάχιστον κλινών, ο Μ. Σιγάλας, συνεχίζοντας τις προσπάθειές του για την ολοκλήρωση του Νοσοκομείου και έχοντας την πληροφορία ότι από το Σχέδιο Μάρσαλ θα διατεθεί ένα σημαντικό ποσό για την αγορά και επισκευή του Ισραηλιτικού Νοσοκομείου Χίρς, αποστέλλει στις 21 Απριλίου 1950 στον Αρχηγό της Αμερικανικής Αποστολής του Σχεδίου Μάρσαλ Hedley επιστολή με την οποία του ζητά «ν’ ανεγερθή πτέρυξ διακοσίων κλινών (200) παρά την ανεγειρομένην ήδη των εκατόν κλινών το οποίον έχει προβλεφθή και κατά την σύνταξιν των αρχικών σχεδίων (...). Κατά τους γενομένους υπολογισμούς η πτέρυξ αύτη διακοσίων (200) κλινών πλήρης θα στοιχίση περίπου 17.000 χρυσάς λίρας ήτοι περί τα τέσσαρα δισεκατομμύρια σημερινών δραχμών, όσον δηλαδή η αγορά και μόνη του οικοπέδου Χίρς».

Τον Φεβρουάριο του 1951, στη συνεδρίαση της Σχολής αριθμ. 10/27.2.1951, ανακοινώνονται τα από 26.2.1951 έγγραφα: α) με τα οποία εξήρε την συμβολήν του κ. Σιγάλα εις το ζήτημα του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ τόσον ζωηρώς, ώστε να τείνη να πιστευθή ότι το έργον εγένετο υπ’ αυτού μόνον, άνευ συνδρομής των λοιπών καθηγητών της Σχολής β) του Ε. Παναγιωτόπουλου «(...) υπό το ίδιον πνεύμα, δια την γενομένην παράλειψιν ν’ αναφερθή η προσωπική και μόνον προσπάθειά του προς εγκατάστασιν, άρτιον εξοπλισμόν και λειτουργίαν της υπ’ αυτόν Β΄ Παθολογικής Κλινικής εις το Λαϊκόν Νοσοκομείον (πρώην Χίρς)(...). Ο καθηγητής κ. Μ. Σιγάλας αναφερόμενος εις τους αφορώντας αυτόν υπαινιγμούς των ανωτέρω εγγράφων λέγει ότι θ’ απαντήση διεξοδικώς εις την προσεχή συνεδρίαν, προσκομίζων και σχετικά έγγραφα, επί του όλου ζητήματος της ιδρύσεως του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ (...)»

Στην επόμενη συνεδρίαση αριθμ. 12/7.4.1951, ο Μ. Σιγάλας «(...) λέγει από χειρογράφου τα κάτωθι: (...) Ο κ. Προπρύτανις είπεν κατά λέξιν τα εξής, ως προκύπτει εκ της κατατεθειμένης παρ’ αυτού εις την Επιτροπείαν Δημοσιευμάτων Εκθέσεως Πεπραγμένων αυτού: «Οφείλω να μη αποσιωπήσω ότι η σχετική ιδέα της προσθήκης της ειρημένης πτέρυγος ως και της αρχικής ιδέας της ανεγέρσεως του Νοσοκομείου των ΑΧΕΠΑΝΣ εν Θεσσαλονίκη και δή εις τον Πανεπιστημιακόν χώρον, αι οποίαι εύρον ευμενή απήχησιν εις τους ευγενείς δωρητάς του Νοσοκομείου και εις τους αρμοδίους του Υπουργείου Υγιεινής, ανήκουν εις τον συνάδελφον της Ιατρικής Σχολής κ. Μαρίνον Σιγάλαν, τον οποίον και ευχαριστώ δια τους κόπους και ενεργείας, ας κατέβαλεν εν Αθήναις και Θεσσαλονίκη δια την πραγματοποίησιν αυτών (...)». «(...) Προς τούτο θα αναφέρω το ιστορικόν του πώς έγινεν το Νοσοκομείον αυτό, το οποίον από του παραθύρου της αιθούσης ταύτης βλέπετε ήδη, χάρμα των οφθαλμών μας και στολίδι μέσα εις αυτόν τον χώρον, ο οποίος προ έτους ακόμη ευρίσκετο εν αγρία καταστάσει».

Στη συνέχεια αναφέρει την πρώτη επαφή με τους Ελληνοαμερικάνους και οι οποίοι Θεωρώ υποχρέωσίν μου να τονίσω ότι ουδεμίαν ιδέαν είχον οι ανωτέρω κύριοι και ουδεμίαν νύξιν μου έκαμαν και ότι ουδέποτε είχον σκεφθεί δια το ενδεχόμενον της ιδρύσεως του εν λόγω Νοσοκομείου εις Θεσσαλονίκην, πολλώ δε μάλλον της παραχωρήσεως αυτού εις το Πανεπιστήμιον.

Ιδού τι γράφουν τα πρακτικά της Συγκλήτου της υπ’ αριθμ. 710 συνεδρίας της 3ης Νοεμβρίου 1945. «Παρακληθείς προσέρχεται εις την συνεδρίαν ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής κ. Μαρίνος Σιγάλας προκειμένου να εκθέση τας εν Αθήναις ενεργείας αυτού, ίνα ιδρυθή εν Θεσσαλονίκη και παρά τω Πανεπιστημίω συγχρονισμένον Νοσοκομείον 300 κλινών δια δωρεάς της Ελληνικής Εκπαιδευτικής Προοδευτικής Ενώσεως Αμερικής Α.Χ.Ε.Π.Α. (...). Ο κ. Σιγάλας προσθέτει ότι κατόπιν παρακλήσεώς του, το Γενικόν Επιτελείον Στρατού δι’ εγγράφου του προς τον κ. Δούκαν ανέπτυξε τους εθνικούς λόγους, οι οποίοι συνηγορούν υπέρ της ιδρύσεως του Νοσοκομείου τούτου εν Θεσσαλονίκη. Ο κ. Πρύτανις λέγει τα εξής: Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμότατα τον συνάδελφον κ. Σιγάλαν δια τας ενεργείας αυτού και να τον συγχαρώ δια το αριστουργηματικόν υπόμνημα αυτού προς τον κ. Δούκαν. Ο ενθουσιασμός του κ. Σιγάλα ενθουσιάζει και ημάς και δεν υπάρχει ωραιότερον πράγμα από του να βλέπη τις, τοιαύτας αγαθάς προθέσεις. Είναι περιττόν, μου φαίνεται, να εξάρωμεν την εξαιρετικήν σημασίαν, την οποίαν θα έχη η ίδρυσις του Νοσοκομείου εν Θεσσαλονίκη και παρά τω Πανεπιστημίω μας. Είμαι βέβαιος ότι ο κ. Σιγάλας θα συνεχίση με τον αυτόν ζήλον τας ενεργείας αυτού, ημείς δε, θα συνδράμωμεν αυτόν με όλας μας τας δυνάμεις (...). Η Σύγκλητος αποδέχεται ομοφώνως και ασμένως την γενομένην πρότασιν του κ. Σιγάλα όπως το Νοσοκομείον ιδρυθή παρά τω Πανεπιστημίω Θεσσαλονίκης και αποφασίζει όπως απευθύνη έκκλησιν προς την ΄Ενωσιν ΑΧΕΠΑ, δια την ίδρυσιν του Νοσοκομείου τούτου και δηλώση εις αυτήν ότι παραχωρεί το αναγκαιούν προς τούτο οικόπεδον, εκ της ευρείας περιοχής των Πανεπιστημιακών χώρων, καταλληλότατον προς τον σκοπόν δι’ όν προορίζεται».

Ο ίδιος ο Μ. Σιγάλας προσκομίζει επιστολή του κ. Δούκα προς αυτόν που γράφει: «Η επιστολή του κ. Κίμωνος Δούκα έχει ως εξής:

«Αγαπητέ μου δρ. Σιγάλα, Εξεπλάγην και ευχαριστήθην με το γράμμα σας της 28ης Φεβρουαρίου στο οποίον και απαντώ αμέσως σύμφωνα με την επιθυμίαν σας. Εξεπλάγην διότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι διαμφισβητούν την καλήν σας πίστιν. Ευχαριστήθην διότι μου δίδετε την ευκαιρίαν να σας συγχαρώ δια το έργον σας και να σας ευχηθώ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ (...). Ως εκδότης του περιοδικού της A.H.E.P.A. 1944-1948, γνωρίζω ότι υπάρχουν και μερικοί κακοθεληταί. Δεν βλάπτουν. Κάμουν την ζωήν πιό ενδιαφέρουσαν. Με πολλούς χαιρετισμούς (...)»

Σε άλλη δε επιστολή του γράφει: Ο κ. Σιγάλας μου εξέθεσε το σχέδιόν του δια το προτεινόμενον Νοσοκομείον. Συνιστά όπως το Νοσοκομείον, παντί τρόπω, ανεγερθή εις Θεσσαλονίκην, ως τμήμα του εν Θεσσαλονίκη Πανεπιστημίου, δια τους ακολούθους λόγους: α) Θα καλύψη μίαν μεγάλην ανάγκην ολοκλήρου της Βορείου Ελλάδος: Ηπείρου, Μακεδονίας και Θράκης β) Θα παγιώση τα εδάφη αυτά της Ελλάδος εντός των διεθνών πλαισίων γ) Θα αυξήση το επιστημονικόν κύρος του Πανεπιστημίου και δ) Θα διευκολυνθή η ανέγερσίς του και μετά ταύτα θα εξασφαλισθή η κανονική και απρόσκοπτος λειτουργία του, εάν, όπως προτείνεται, αμφότεραι (η ανέγερσις και η λειτουργία του), τεθούν υπό την δικαιοδοσίαν του Πανεπιστημίου. Ο Δρ. Σιγάλας οραματίζεται την ίδρυσιν γενικού Νοσοκομείου, περιλαμβάνοντος α) έν χειρουργικόν τμήμα εξ 100 κλινών β) εν Παθολογικόν εξ 100 κλινών γ) εν οφθαλμολογικόν εξ 20 κλινών δ) εν ωτορινολαρυγγολογικόν εξ 20 κλινών ε) εν γυναικολογικόν εκ 50 κλινών στ) εν νευρολογικόν εξ 20 κλινών και ζ) τα ακόλουθα εργαστήρια: 1) Ακτίνων Χ και ραδιοθεραπείας 2) Μικροβιολογίας και Βιοχημείας και 3) Πειραμάτων και Ερευνών.

Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίας της Συγκλήτου της 23ης Οκτωβρίου 1946: « Ο κ. Πρύτανις (Ι. Βογιατζίδης) ευχαριστεί και πάλιν τον κ. Σιγάλαν διότι κατώρθωσε να φέρη εις αίσιον πέρας το ζήτημα της ιδρύσεως του Νοσοκομείου. Ο κ. Προπρύτανις (Ι. Δημητριάδης): Χαίρω ιδιαιτέρως διότι αι ενέργειαι του κ. Σιγάλα προήγαγον το ζήτημα της ιδρύσεως νοσοκομείου. Συγχαίρω θερμώς τον κ. Σιγάλαν δια την επιτυχίαν αυτού, η οποία αποτελεί κολοσσιαίον προς τα πρόσω βήμα». Ο Κοσμήτωρ της Ιατρικής Σχολής κ. Ηλιάκης εκφράζει τας ειλικρινείς ευχαριστίας αυτού προς τον κ. Σιγάλαν και λέγει ότι η επιτυχία οφείλεται εις τας προσπαθείας τας οποίας κατέβαλε και τας προσωπικάς γνωριμίας, τας οποίας έχει μετά μελών της Κυβερνήσεως. Ο κ. Ηλιάκης παρακαλεί τον κ. Σιγάλαν όπως συνεχίση τας ενεργείας του μέχρι πλήρους αποπερατώσεως του έργου».

Μετά μίαν ημέραν ο κ. Ηλιάκης, επί τη αναλήψει των καθηκόντων του ως Κοσμήτορος της Ιατρικής Σχολής κατά την συνεδρίαν της Ιατρικής Σχολής της 24ης Οκτωβρίου 1946 λέγει επί λέξει τα κάτωθι «(...) αντιθέτως πρέπει να φροντίσωμεν να ιδρύσωμεν δια την Σχολήν εν συγχρονισμένον Νοσοκομείον, εις ο θα εκπαιδεύονται οι μέλλοντες ιατροί της Βορείου Ελλάδος. Ο αγαπητός συνάδελφος κ. Σιγάλας κατόπιν ενεργειών και μεγάλων κόπων, προικισμένος με την γνωστήν εις όλους μας ενεργητικότητά του, διαθέτων προσωπικάς γνωριμίας και χρησιμοποιών φιλικούς δεσμούς μεταξύ των διαφόρων Υπουργών, επέτυχε να εγκρίνη το Υπουργικόν Συμβούλιον ίδρυσιν συγχρονισμένου Νοσοκομείου εν Θεσσαλονίκη δια την Ιατρικήν Σχολήν, εκ χρημάτων της Οργανώσεως C.A.R.E. Είναι γνωσταί εις όλους σας αι κατά το παρελθόν έτος καταβληθείσαι προσπάθειαι υπό του κ. Σιγάλα δια την ίδρυσιν Νοσοκομείου ενταύθα, δια χρημάτων της Οργανώσεως AHEPA. ΄Ηδη, κατόπιν τηλεγραφήματος ληφθέντος εις το Πανεπιστήμιον εξ Αμερικής, γίνεται γνωστόν ότι απεφασίσθη υπό του Διοικητικού Συμβουλίου αυτής η ανέγερσις συγχρονισμένου Νοσοκομείου δια τας ανάγκας της Βορείου Ελλάδος. Αι επιτυχίαι αύται του κ. Σιγάλα αίτινες οφείλονται εξ ολοκλήρου εις αυτόν, έδωσαν την πρώτην νίκην εις την Σχολήν. Εύχομαι όπως αλλεπάλληλοι τοιαύται νίκαι ακολουθήσουν την πρώτην δια να δυνηθή η Σχολή να φθάση εις το επιθυμητόν εις όλους μας επίπεδον. Ας μου επιτρέψη ο αγαπητός συνάδελφος κ. Σιγάλας να του εκφράσω τας θερμοτάτας μου ευχαριστίας, ως κοσμήτορος της Σχολής, ως και των λοιπών συναδέλφων, δια το μέγα ενδιαφέρον όπερ δεικνύει εκάστοτε δια την πρόοδον της Σχολής»

Την έλλειψη μιας σύγχρονης αποκλειστικά σχεδιασμένης και προγραμματισμένης Κλινικής για τα παιδιά επισημαίνει η Σουηδική Φιλανθρωπική Οργάνωση RAEDDA «Σώσατε τα Παιδιά», στις αρχές του 1954 και αποφασίζει να δωρίσει στη Θεσσαλονίκη ένα Νοσοκομείο Παίδων (αρχικά μονόροφο). Αποφασίστηκε όπως το Νοσοκομείο αποτελέσει ένα διόροφο κτίριο (ισόγειο και 1ος όροφος). Για το σκοπό αυτό δημιουργείται η Επιτροπή ανέγερσης της οποίας Πρόεδρος της Επιτροπής ήταν και πάλι ο Μαρίνος Σιγάλας.

Το Νοσοκομείο θεμελιώνεται στις 6 Σεπτεμβρίου 1954. Ο Μαρίνος Σιγάλας στην ομιλία του εκείνη την ημέρα αναφέρει ότι «το αρχιτεκτονικό σχέδιο επεξεργάσθη ο εξ Αθηνών διαπρεπής Αρχιτέκτων Παναγιώτης Μανουηλίδης συνεργασθείς μετά του καθηγητού της Παιδιατρικής Σόλωνα Βέρα.

Υπάρχει μεγάλη αλληλογραφία μεταξύ υπηρεσιών πανεπιστημίου και ΑΧΕΠΑ που φανερώνει τον σπουδαιότατο ρόλο του Μ. Σιγάλα στην υπόθεση του νοσοκομείου στη Θεσσαλονίκη.

Αυτή είναι η μεγαλύτερη, ανάμεσα στις πολύ μεγάλες άλλες προσφορές του, προσφορά στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Και αυτό του το αναγνωρίζει η πόλη, τιμώντας του με την ονοματοθεσία ενός δρόμου της στον μεγάλο αυτόν επιστήμονα και άνθρωπο.

Με την εξεύρεση επιτέλους σοβαρών κλινικών εργαστηρίων, ξεκίνησε και η συζήτηση για τον αριθμό των εισακτέων φοιτητών. Οι περισσότεροι ζητούσαν την αύξησή τους. Ο Μ. Σιγάλας διατύπωσε διαφορετική άποψη την οποία υποστήριξε με θέρμη ως εξής: δεν είναι αναμφισβήτητον ότι η πληθώρα των ιατρών βλάπτει και αυτούς τους ιατρούς αλλά και την κοινωνίαν. Είναι ενδεχόμενον να μη πεινούν οι εν τη υπαίθρω ασκούντες το επάγγελμα ιατροί τουναντίον να πλουτίζουν αλλ’ ασκούν το επάγγελμα ως επί το πλείστον κατά τρόπον βλαβερό. Χάριν της εδραιώσεως της Σχολής θα έπρεπε αύτη να αποκτήσει έναν ικανό αριθμόν φοιτητών εν αρχή. Ουχ ήττον νομίζει ότι τον αριθμόν τούτον οπωσδήποτε θα τον αποκτήσει κατά το προσεχές έτος, οπότε θα λειτουργήσει η Σχολή πλήρως δια της μετεγγραφής φοιτητών εκ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Καταλήγων ο Μ. Σιγάλας προτείνει όπως ο αριθμός των εισαγομένων φοιτητών μη ορισθή μεγαλύτερος των 150.

Παράλληλα με τη διδασκαλία ο Μ. Σιγάλας αμέσως μετά την απελευθέρωση έκανε πολλές ομιλίες σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας για την ¨Πενικιλίνη και τη θεραπευτική της ιδιότητας. Από τη συνεδρίαση της σχολής π.χ. της 31/10/1946 βλέπουμε να δηλώνει ότι για δύο Κυριακές θα μετέβαινε στην Καβάλα για διαλέξεις.

Τη διετία 1955-1956 ο Μαρίνος Σιγάλας διετέλεσε Κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Δύο χρόνια νωρίτερα είχε διατελέσει και Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1953-54)

Διαβάζοντας τα πρακτικά των Συνεδριάσεων της Ιατρικής Σχολής από την Ίδρυσή της μέχρις και το θάνατό του το 1960 ο Μ. Σιγάλας συμμετείχε στις σημαντικότερες επιτροπές ως εισηγητής, των πιο σοβαρών θεμάτων που απασχολούσε το Τμήμα. Ο Μ. Σιγάλας διεύθυνε επί πολλά χρόνια το τμήμα Β. Ελλάδος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.

Ένα από τα θέματα που συχνά απασχολούν τις συνεδριάσεις της Σχολής είναι και η πρόσκληση ξένων επιστημόνων προκειμένου να δώσουν διαλέξεις που αφορούν στην ειδικότητά τους. Και εδώ ο Μ. Σιγάλας πρωτοστατεί και προτείνει ότι πρέπει να απαντήσουν θετικά σε πρόταση του Υπουργείου Υγιεινής να έλθουν στην μεταπολεμική Ελλάδα διαπρεπείς Αμερικανοί επιστήμονες για σειρά επιστημονικών διαλέξεων επί των τελευταίων θεμάτων τα οποία θεωρούνται πολύ ενδιαφέροντα. Επειδή δε οι μήνες Μάιος και Ιούνιος είναι ακατάλληλοι «δι’ ιατρικάς επιστημονικάς ερεύνας εν Ελλάδι, προτείνομεν όπως έλθουν μεταξύ των μηνών Νοεμβρίου ή Μαρτίου». Ο Μ. Σιγάλας αναλαμβάνει το συντονισμό και συνεργάζεται με τον εκπρόσωπο της AMAG Δρ. Νότ και τον πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης. Από την προσπάθεια αυτή ήλθαν ένα πλήθος κορυφαίων επιστημόνων που έκαναν διαλέξεις επιμόρφωσης στους Έλληνες γιατρούς.

Σημαντική ήταν και η προσπάθεια του Μ. Σιγάλα και στην παραμονή της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη, η οποία ιδρύθηκε και λειτούργησε από το 1925 (Ν.Δ./30.12.1925), η οποία με πολλές διακοπές και επαναλειτουργίες τελικά στις 6 Ιουλίου 1946, εκδίδεται από το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο, η Ε.Π. 306289/6.7.1946/ΓΕ/Α5 «περί ιδρύσεως εκπαιδευτικής μονάδας υπό την επωνυμία Στρατιωτική Ιατρική Σχολή», με έδρα τη Θεσσαλονίκη.

Σύντομα τέθηκε το θέμα της μεταφοράς της Σχολής στην Αθήνα. Στη συνεδρίαση της Σχολής αριθμ. 30/11.4.1949 ενημερώνει ο Μ. Σιγάλας ότι ο βουλευτής Γ. Μπακατσέλος «ανέλαβε να φροντίση εις τας Αθήνας ίνα μη καρποφορήσουν αι ενέργειαι περί μεταφοράς εις Αθήνας της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής», η Σχολή αποφασίζει α) να στείλει στον Πρόεδρο και Αντιπρόεδρο της Κυβερνήσεως καθώς και στους Υπουργούς Στρατιωτικών και Παιδείας το ακόλουθο τηλεγράφημα διαμαρτυρίας και να ορίσει επιτροπή από τους Ν. Κλεισιούνη Κοσμήτορα, Κ. Ηλιάκη, Μ. Σιγάλα και Α. Ρέλια η οποία «μεταβαίνουσα εις Αθήνας λόγω των εορτών του Πάσχα να φροντίση δια την μη μεταφοράν εις Αθήνας της Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής».

Με ενέργειές του ο Μ. Σιγάλας Μ. Σιγάλας πείθει τον Στρατηγό Βεντήρη ο οποίος υποστηρίζει ότι «όχι μόνον δεν πρέπει να μετατεθή εις Αθήνας η Στρατιωτική Ιατρική Σχολή αλλά και να εγκατασταθούν εις Θεσσαλονίκην η Ανωτέρα Σχολή Πολέμου και η Σχολή Ευελπίδων».

Το 1948 ο Μ. Σιγάλας παίρνει στρατιωτικό τίτλο και γίνεται Έφεδρος Αρχίατρος. Μεθ’ ο ανακοινούται το 6806/2.9.1948 έγγραφον της Πρυτανείας δι’ ου διαβιβάζει όμοιον του Γ.Δ.Υ.Σ. διαβιβάζοντος το από 8.7.48 Β.Δ. περί απονομής βαθμού Εφέδρου Αρχιάτρου εις τους καθηγητάς Α. Μισιρλόγλου και Μ. Σιγάλα

Πολύπλευρη ήταν η συμμετοχή του Μ. Σιγάλα και στα πολιτιστικά θέματα που αφορούσαν στο Πανεπιστήμιο. Επί Πρυτανείας του Ιδρύθηκε και υποστηρίχθηκε η Χορωδία του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με Διευθυντή το Γιάννη Μάντακα.

Το 1954, ως Πρύτανης επιμελήθηκε στη δημιουργία της μνημειακών διαστάσεων (ελαιογραφία σε λινάτσα, 2,55x3,53 μ.) η οποία κάτω αριστερά φέρει τον τίτλο του, το Ο Αριστοτέλης διδάσκων τον Αλέξανδρον το όνομα του ζωγράφου και τη χρονολογία κατασκευής του: «Παύλος I. Παντελάκις εποίει. Πρυτανεύοντος Μαρίνου Σιγάλα. Έτει ΑΠΝΔ». Είναι μία πολυπρόσωπη σύνθεση, η οποία στηρίζεται κυρίως στην κάθετη οργάνωση των αρχιτεκτονικών στοιχείων.

Ένα χρόνο νωρίτερα με πρωτοβουλία του δημιουργήθηκε η προσωπογραφία του Αριστοτέλη (ελαιογραφία σε μουσαμά, 0,79 X 0,59 μ.) η οποία είναι έργο του Γιάννη Δ. Κασόλα, του 1953. Ο Αριστοτέλης απεικονίζεται σε μετωπική στάση, με έκδηλες τις επιδράσεις από τη γλυπτή παράσταση του φιλοσόφου. Όσον αφορά την ιδεαλιστική απόδοση της κεφαλής με τη βαθιά προβληματισμένη έκφραση, αναζητούμε το πρότυπο στην προτομή της Βιέννης .

Ο Νίκος Περαντινός , ως μόνιμος γλύπτης στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, είχε μία ιδιαίτερη και στενή σχέση με την αρχαία ελληνική τέχνη, πράγμα το οποίο επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την τεχνοτροπία του. Η προτομή είναι έργο του 1954, επί πρυτανείας και αυτό Μαρίνου Σιγάλα, και είναι τοποθετημένη σε ειδικά διαμορφωμένη κόγχη, ανάμεσα σε δύο μαρμάρινες πλάκες με τα ονόματα των ευεργετών του Πανεπιστημίου.

Επί πρυτανείας Σιγάλα 1953 και 1954 σημειώθηκε μία ουσιαστική κίνηση γύρω από τον Σταγειρίτη φιλόσοφο, με αποκορύφωμα την απόφαση να μετονομασθεί το Πανεπιστήμιο Αριστοτέλειο. Με το άρθρo 7 του Ν. 3108/1954 το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μετονομάστηκε, μετά από εισήγηση του και απόφαση της Συγκλήτου, σε «Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης».«(...) εις ένδειξιν ευγνωμοσύνης προς τον Μέγαν Πανεπιστήμονα της Οικουμένης, τον Μακεδόνα Αριστοτέλην». Με τα λόγια αυτά χαιρετίζει ο Σιγάλας την ονομασία του Πανεπιστημίου και είναι ενδεικτικά του πνεύματος κάτω από το οποίο κινήθηκε.

Στην «Έκθεση των Πεπραγμένων» ο Μαρίνος Σιγάλας αναφέρει: «Έναντι της κυρίας εισόδου του κεντρικού κτηρίου του Πανεπιστημίου ετοποθετήθησαν δύο μαρμάρινοι στήλαι, εις ας ανεγράφησαν, ευγνωμοσύνης ένεκεν, τα ονόματα των μεγάλων ευεργετών και των ευεργετών του Πανεπιστημίου. Εν μέσω δε των μαρμάρινων τούτων αναθηματικών στηλών ετοποθετήθη εις ειδικώς διαμορφωθείσαν κόγχην μαρμάρινη προτομή του Αριστοτέλους»’

Στο άρθρο της αρχαιολόγου Γερακίνας Μυλωνά στο Περιοδικό ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ με τίτλο Παραστάσεις του Αριστοτέλη στη Νεοελληνική τέχνη, η συγγραφέας καταλήγει: Αυτό φαίνεται πολύ έντονα στα έργα του Πανεπιστημίου και στον ανδριάντα των Σταγείρων. Στις περιπτώσεις αυτές είναι εμφανές πως δύο πρόσωπα παρουσιάζονται ως υποκινητές και εμψυχωτές μιας κίνησης γύρω από τον Αριστοτέλη: από τη μία πλευρά ο πρύτανης Σιγάλας και από την άλλη ο τότε νομάρχης Χαλκιδικής Σταυρόπουλος. Από αγάπη για τους τόπους, τους οποίους διηύθυναν, και την ιστορία καταβάλλουν ουσιαστικές προσπάθειες για την επανασύνδεση του τόπου με το ιστορικό παρελθόν του.

Ο Μαρίνος Σιγάλας πέθανε σε ηλικία 68 χρόνων από καρκίνο του πνεύμονα στις 17 Δεκεμβρίου 1960. Μέχρι την τελευταία στιγμή δίδασκε στους φοιτητές του (στην Ιατρική, στη Στρατιωτική Ιατρική και στην Οδοντιατρική).

Στη μεγαλοπρεπή κηδεία του επικήδειους εξεφώνησαν ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του Ερυθρού Σταυρού Κων. Γεωργακόπουλος, ο κοσμήτωρ της Ιατρικής Σχολής κ Καβαζαράκης, ο Θηραίος ιατρός και πολιτευτής του κόμματος των Προοδευτικών Αντ. Ασιμής, ο Θηραίος δικηγόρος Ν. Ψύχας κ.α.

Κατά τον αποχαιρετισμό του από τους συναδέλφους του ο Πρύτανης Γ. Βάρβογλης ανέφερε: «Το Πανεπιστήμιο έχασε, κατά τη διάρκεια της Πρυτανείας μου (...) τον Μαρίνο Σιγάλα (...). Η επιστημονική και κοινωνική του δράση, η αγάπη του για το Πανεπιστήμιό μας και η συμβολή του στην πρόοδό του - το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ είναι μεταξύ άλλων δικό του έργο - και ο εξαιρετικός του χαρακτήρας, του εξασφάλισαν την εκτίμηση και την αγάπη των συναδέλφων του και ολόκληρης της κοινωνίας. Ο αείμνηστος συνάδελφος κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο μας την ιατρική του βιβλιοθήκη». Παράλληλα δώρισε ένα ποσό 50.000 δραχμών για να κτισθεί παρεκκλήσι μέσα στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ. Μετά από 8 χρόνια και αφού η επιθυμία του εκλιπόντος δεν πραγματοποιήθηκε οργισμένη η σύζυγός του Κούλα Σιγάλα ζήτησε την ακύρωση της δωρεάς.