Το Πλοίο της Ειρήνης τιμά τον Νίκο Νικηφορίδη

Το Πλοίο της Ειρήνης τιμά τον  Νίκο Νικηφορίδη

τον πρώτο άνθρωπο στον κόσμο που εκτελέστηκε επειδή μάζευε

υπογραφές για την κατάργηση των πυρηνικών (5 Μαρτίου 1951)

 Στις 16 Σεπτεμβρίου 2016 ήλθε  ξανά στον Πειραιά το «Πλοίο της ειρήνης». Σε αυτό  επιβιβάστηκαν η κα Όλια Νικηφορίδη (αδελφή του πρωτομάρτυρα του αντιπυρηνικού αγώνα) και εν πλω έγινε με ομιλία της Μαρίας Αρβανίτη Σωτηροπούλου η πρώτη παρουσίαση σε παγκόσμια ακροατήριο του μοναδικού αγωνιστή, που εμπνέει όλους όσοι συνεχίζουν σήμερα την ίδια προσπάθεια.

Η κα Όλια Νικηφορίδη απαυθύνει χαιρετισμό

ομιλία για το Νικηφορίδη Μαρίας Αρβανίτη Σωτηροπούλου

αναμνηστική φωτοφραφία με τους Χιμπακούσα

το πρόγραμμα της εκδήλωσης στο Πλοίο

Ήταν 21/2/1951 όταν στο έκτακτο Στρατοδικείο Θεσ/νικης ξεκίνησε μια παράλογη -στα μάτια των σημερινών ανθρώπων- δίκη. Το έγκλημα για το οποίο κατηγορούνταν τα μέλη του «Δημοκρατικού φιλειρηνικού Μετώπου νέων» ήταν «η απόπειρα διάδοσης ανατρεπτικών ιδεών» δηλαδή η συγκέντρωση υπογραφών υποστήριξης στην «έκκληση της Στοκχόλμης» για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων.

 Η έκκληση αυτή είχε συνταχθεί στη διεθνή διάσκεψη ειρήνης του Μαρτίου 1950, που είχε συγκληθεί με πρωτοβουλία του  Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης (πρόεδρος του οποίου ήταν ο Γάλλος νομπελίστας φυσικός Φρ. Ζολιό-Κουρί). Στην Ελλάδα η επιτροπή που είχε συγκροτηθεί για τη συλλογή των υπογραφών είχε επικεφαλής τον ποιητή Κώστα Βάρναλη και τον πρώην μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ (έναν από τους δύο μητροπολίτες -ο δεύτερος ήταν ο Ηλείας Αντώνιος- που είχαν συμμετάσχει στο ΕΑΜ στη διάρκεια της Κατοχής).

14 μέλη του ΚΚΕ (ο Νίκος Νικηφορίδης, 5 μαθητές σαν διακινητές και 9 Θεσσαλονικείς) οι οποίοι υπέγραψαν οδηγήθηκαν στο δικαστήριο, ενώ ένας επιπλέον συλληφθείς ο Μιχάλης Βουτυράς είχε υποκύψει στα τραύματά του κατά τη διάρκεια βασανιστηρίων κατά την ανάκριση, όπου αρχιβασανιστής ήταν ο μετέπειτα διάσημος χουντικός Δημήτρης Ιωαννίδης.

  Στις 24^ης Φεβρουαρίου 1951 εκδόθηκε η απόφαση. Σύμφωνα μ’ αυτή « κατεδικάσθησαν ο αρχηγός της οργανώσεως Νικόλαος Νικηφορίδης, κάτοικος Παγκρατίου, όστις είχεν έλθει εξ Αθηνών, εις θάνατον, οι Ιωάννης Δαμιανίδης και Λεωνίδας Δούκας εις ισόβια δεσμά, ο Αθανάσιος Κάκαρης, ραδιοτεχνίτης της εφημερίδος «Μακεδονία», εις 16 ετών πρόσκαιρα δεσμά και τρεις έτεροι εις μικροτέρας ποινάς. Οι λοιποί απηλλάγησαν»

    Αμέσως μετά την καταδίκη των αγωνιστών της ειρήνης εκδηλώθηκε ένα διεθνές κύμα συμπαράστασης. Χιλιάδες τηλεγραφήματα στάλθηκαν προς την ελληνική κυβέρνηση με αίτημα να μην εκτελεστούν οι επιβληθείσες ποινές. Ανάμεσά τους ξεχώριζαν αυτά των βραβευμένων με Νόμπελ Α. Αϊνστάιν και Πιέρ και Μαρί Κιουρί.

Η κυβέρνηση μπροστά στην παγκόσμια κατακραυγή βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Ο πρωθυπουργός Σοφοκλής Βενιζέλος δήλωνε ότι «δεν γίνονται πλέον εκτελέσεις εις την Ελλάδα». Η βασίλισσα Φρειδερίκη διαβεβαίωνε τους γονείς του Ν. Νικηφορίδη ότι τελικά θα δινόταν χάρη στο μελλοθάνατο γιο τους. Παρ’ όλες αυτές τις διαβεβαιώσεις της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας ο Ν. Νικηφορίδης εκτελέστηκε το πρωί της 5^ης Μαρτίου 1951 κοντά στις φυλακές του Γεντί Κουλέ στη Θεσσαλονίκη, σε ηλικία μόλις είκοσι τριών ετών.

    Σύμφωνα με δημοσίευμα της εποχής ο Νικηφορίδης  μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα είπε, «Η εκτέλεση γίνεται για λόγους σκοπιμότητας, για να χτυπηθεί το κίνημα ειρήνης». Ζητωκραύγασε υπέρ της ειρήνης και των ιδανικών του [.] και μετά μόνος του πήγε και στάθηκε στο σημείο της εκτέλεσης».

Ο Νικηφορίδης είναι ο πρώτος μάρτυρας του φιλειρηνικού αντιπυρηνικού κινήματος και είναι ντροπή γιατί τόσο λίγο μνημονεύεται. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι ακόμη και για την περίπτωση του Γρηγόρη Λαμπράκη χρειάστηκαν πολύχρονες προσπάθειες για να σπάσουν τα κομματικά στεγανά και να καθιερωθεί σαν πανελλήνιο σύμβολο της ειρήνης.

Στο μεταξύ η ιδέα που προωθούσε η έκκληση της Στοκχόλμης για τον πυρηνικό αφοπλισμό εξαπλώθηκε τόσο ώστε- σαν τραγική ειρωνεία-  να γίνει αφορμή για να τιμηθεί η δική μας οργάνωση IPPNW με Νόμπελ ειρήνης 1985 ακριβώς γιατί βοήθησε στο σταμάτημα της κούρσας των πυρηνικών εξοπλισμών.

65 χρόνια μετά τη θυσία του Νίκου Νικηφορίδη πολλά άλλαξαν αλλά και πολλά μένουν ίδια. Στη διάρκεια αυτών των χρόνων πετύχαμε την απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών, το σταμάτημα της κούρσας των εξοπλισμών των τότε υπερδυνάμεων και τη μείωση των πυρηνικών όπλων στον πλανήτη  σε 16.000, καθώς και την όλο και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της σχέσης ανάμεσα στα πυρηνικά όπλα και τα πυρηνικά εργοστάσια.

Δυστυχώς οι προηγούμενες αντιπυρηνικές συμφωνίες για τις οποίες αγωνιστήκαμε χρησιμοποιήθηκαν από τις πυρηνικοκάτοχες χώρες σαν πρόφαση για τον πόλεμο στο Ιράκ και αργότερα σαν μέσο πίεσης σε χώρες όπως το Ιράν, την ώρα που  Ινδία και Πακιστάν απέκτησαν πυρηνικά όπλα αξιοποιώντας τα πυρηνικά τους εργοστάσια, ενώ το Ισραήλ παραμένει μόνιμα στο απυρόβλητο.

 Δυστυχώς η δικαιοσύνη εξακολουθεί να υπηρετεί τα συμφέροντα των κρατούντων και το Διεθνές δίκαιο γίνεται πιόνι στα χέρια των ισχυρών.

65 χρόνια μετά τη θυσία του Νίκου Νικηφορίδη και ακόμη μαζεύουμε υπογραφές (διαδικτυακά πλέον) και συνεχίζουμε ν’ αγωνιζόμαστε για την απαγόρευση των πυρηνικών στον κόσμο μας. Αυτή τη στιγμή εκτός από τις 5 χώρες που κατέχουν πυρηνικά όπλα (ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Κίνα, Ισραήλ) υπάρχουν 5 ακόμη κράτη  μέλη του ΝΑΤΟ (Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία, και  Τουρκία) με πυρηνικά στο έδαφός τους. Στις ΗΠΑ ήδη κατασκευάζουν νέου τύπου πυρηνικά που θα συνενώνουν τα «πλεονεκτήματα» των παλιών σε «όλα σε ένα μέγεθος» και στη Ρωσία τα εκσυγχρονίζουν. Ακόμη και περιορισμένος πυρηνικός πόλεμος μπορεί να προκαλέσει λιμό με θύματα 2 δις ανθρώπους παγκόσμια. Στην Ελλάδα τα φυλασσόμενα σε Άραξο και Μαραθώνα πυρηνικά των ΗΠΑ ευτυχώς αποσύρθηκαν, αν και η Σούδα εξακολουθεί να αποτελεί ορμητήριο για σκάφη, που μεταφέρουν πυρηνικά όπλα.  Ο πόλεμος στη Συρία, η κρίση στην Ουκρανία, οι υπέρ της χρήσης πυρηνικών όπλων δηλώσεις πολιτικών όπως ο Τραμπ και η Τερέζα Μέι ξυπνούν τους χειρότερους εφιάλτες μας.

Κατά τις λίγες τελευταίες δεκαετίες έγιναν σημαντικά βήματα στη μείωση και απαγόρευση των χημικών, βιολογικών και  άλλων όπλων μαζικής καταστροφής, αν και ο ΟΗΕ παραμένει ανίσχυρος να εφαρμόσει τις ψηφισμένες απαγορεύσεις. Αντίθετα η παγκόσμια κοινότητα μέχρι σήμερα απέτυχε να  θεσπίσει την ειδική απαγόρευση των χειρότερων όπλων, των πυρηνικών.

 Γιαυτό και η Εταιρεία μας (IPPNW) με άλλες ΜΚΟ (PeaceBoat, ICAN, Mayors for Peace) προώθησε από το 2013 στον ΟΗΕ την πρόταση για πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών που βασίζεται στο ανθρωπιστικό δίκαιο «Ηumanitarian pledge». Για να στηρίξουμε τη νέα πρόταση για πυρηνικό αφοπλισμό απευθυνθήκαμε επανειλημμένα τόσο στο ΥΠΕΞ όσο και στο Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Δυστυχώς αν και κατά την ιστορική επίσκεψη του «Πλοίου της ειρήνης» (13-5- 2015) τόσο ο πρόεδρος της Ελληνικής δημοκρατίας, όσο και -κατά την πανηγυρική συνεδρίαση της Βουλής- οι εκπρόσωποι όλων των κομμάτων -μπροστά στους Χιμπακούσα- δεσμεύτηκαν για την αταλάντευτη προσήλωσή τους στην καταδίκη των πυρηνικών όπλων και παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις μας στο ΥΠΕΞ η Ελλάδα έμπρακτα στον ΟΗΕ εξακολουθεί να ΜΗΝ υποστηρίζει το «Ηumanitarian pledge», που ήδη υπερψηφίστηκε από 127 κράτη μέλη.       

Τα πυρηνικά όπλα πρέπει επιτέλους να απαγορευθούν πλήρως. Η πυρηνική ενέργεια σε κάθε της μορφή, απειλεί την υγεία και τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών. Κάτι τέτοιο δε μπορεί να επιτρέψουμε να συνεχίζεται. Το παράδειγμα του πρώτου μάρτυρα του αντιπυρηνικού κινήματος Νίκου Νικηφορίδη μας επιτάσσει να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια με κάθε κόστος.

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου

Η Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου είναι πρόεδρος της «Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας κατά της πυρηνικής και βιοχημικής απειλής» που συνδιοργανώνει με το ΠΑΔΟΠ την υποδοχή του «Πλοίου της ειρήνης»