Ιπποκρατική ηθική στην Πανδημία

Η αισιόδοξη φωτογραφία των νοσηλευτών από το νοσοκομείο Αναφοράς του Ρίου

Ιπποκρατική ηθική στην Πανδημία

Η πανδημία του COVID-19 ξέσπασε σε μιαν εποχή, που ετοιμαζόταν η ισοπέδωση του δημοσίου συστήματος υγείας και η αντικατάστασή του από το καπιταλιστικό μοντέλο, που ήδη ισχύει στις ΗΠΑ. 

Λίγες μέρες πριν παρατηρούσαμε μια αυτοδιάλυση των δομών υγείας σε όλο το δυτικό κόσμο και μια άνευ όρων παράδοση της Ιατρικής στους ιερούς κανόνες της αγοράς. Συζητούσαμε θεωρητικά και κάναμε εράνους για την ποιότητα περίθαλψης στον 3ο κόσμο, όταν ξέραμε ότι δεν τηρούνται στοιχειώδεις κανόνες ιατρικής κάλυψης στον υποτίθεται πολιτισμένο κόσμο μας. Επιτρέπαμε την κατασπατάληση πόρων για αισθητικές επεμβάσεις, όταν δεν καλυπτόταν δωρεάν ούτε η Παρακεταμόλη. 

Το χειρότερο ήταν ότι ο μέσος άνθρωπος ένιωθε άνετα τοποθετώντας την Υγεία στο Χρηματιστήριο και πιστεύοντας ότι μόνο όσοι πληρώνουν εισφορές έχουν δικαίωμα στην στοιχειώδη περίθαλψη.

Όμως στόχος της Ιατρικής από την γέννησή της σύμφωνα με τα Ιπποκρατικά ιδεώδη είναι η περίθαλψη των πασχόντων και η προστασία των ασθενών με κάθε τίμημα.

Είναι παραλογισμός να καλείται ο γιατρός να παρέχει ιατρική φροντίδα ανάλογη με την ασφαλιστική κάλυψη και όχι με τις ανάγκες υγείας του κάθε ασθενούς. 

Ο γιατρός διαχρονικά αντιμετωπίζει την παντοδυναμία του θανάτου με μικρές καθημερινές νίκες της τέχνης του, με μια παράταση του εφήμερου της υγείας απέναντι στην αέναη επιδρομή των ασθενειών. Κάθε ζωή που κερδίζεται είναι για την Ιατρική πολύτιμη. Κάθε ζωή, από το νεογέννητο μέχρι τον αιωνόβιο, από το Αφγανιστάν μέχρι την Ευρώπη και τις ΗΠΑ έχει την ίδια αξία.

Επειδή ο κάθε γιατρός παίρνοντας το πτυχίο του ορκίζεται ότι δε θα μολύνει με αρρώστια κανένα ξένο πολύ πριν ανακαλυφθούν τα στελέχη του βιολογικού πολέμου, ορκίζεται να μη τελέσει ολέθρια έργα στους συντοπίτες του πολύ πριν ο Χίτλερ στήσει τα στρατόπεδά του, πολύ πριν οι γενοκτονίες γίνουν καθεστώς στα κράτη. Κι αυτό ούτε για συμφέρον, ούτε για φιλία (διάβαζε πολιτική άποψη) πολύ πριν στηθούν τα στρατόπεδα στη Σιβηρία, το Βιετνάμ ή τη Γιουγκοσλαβία.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι θεός της Ιατρικής είναι ο Απόλλωνας, ο θεός του Ηλίου που ίσα μοιράζεται σε κάθε θνητό και ότι οι Αμφικτυονίες, ο πρώτος ΟΗΕ, στεγάστηκαν στο ιερό των Δελφών που στην προμετωπίδα του ναού του  γράφει το "ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ". Ο γιατρός κατά την Ιπποκρατικήν αντίληψη δεν είναι τεχνικός επισκευής ανθρωπίνων ανταλλακτικών, επειδή  ο κάθε άνθρωπος είναι μια μοναδική ψυχοσωματική ενότητα.

Αυτά είναι ψιλά γράμματα για κείνους που θεοποίησαν τους «νόμους της αγοράς», όχι όμως για κάθε γιατρό και κατ’ επέκταση κάθε νοσοκομειακό λειτουργό. Όλοι αυτοί σήμερα δεν κάνουν τίποτε περισσότερο από το να βαδίζουν στα χνάρια του Ιπποκράτη, που συνέβαλε αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια του Λοιμού των Αθηνών (430 πΧ) κατά τον οποίο πέθανε ο Περικλής, πατέρας της Δημοκρατίας μας. 

Η παγκοσμιοποιημένη Πανδημία απέδειξε ότι μόνο ένα δημόσιο σύστημα υγείας μπορεί να ανταποκριθεί με επιτυχία στο πρόβλημα ζωής ή θανάτου όλης της κοινωνίας, ενώ οι συχνά διασυρόμενοι και φτωχά αμειβόμενοι λειτουργοί του (γιατροί και νοσηλευτές) δρέπουν μόνο τα ανέξοδα χειροκροτήματα από τα μπαλκόνια και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. 

Η Πανδημία του CONVID-19, που έγινε και πανδημία Χρηματιστηριακή, ίσως γίνει η αφορμή να αναθεωρήσουμε το μοντέλο Υγείας των κρατών και επιστρέψουμε στις Ιπποκρατικές αρχές, που ευτυχώς αποδείχθηκε ότι επιβιώνουν μέχρι σήμερα. 

Γιατί, αν και θα περάσει επώδυνα, αυτή δεν θα είναι η τελευταία Πανδημία που θ’ αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα. Και πρέπει όταν θα βγούμε από την προληπτική ασφάλεια του σπιτιού μας να μη ξεχάσουμε τι έχει πραγματική αξία για όλους και τον καθένα μας.

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου