Το βιβλίο της Μαρίζας Κωχ για τη Σαντορίνη

Η Μαρίζα Κωχ είναι γνωστή σαν καταξιωμένη τραγουδίστρια και όχι συγγραφέας. Το αυτοβιογραφικό της όμως αφήγημα «Το ξανθό κορίτσι της Σαντορίνης» αναδεικνύει το λογοτεχνικό της ταλέντο σε ύψη που θα ζήλευαν καταξιωμένοι συγγραφείς. 

Το βιβλίο ήλθε στα χέρια μου δώρο από τον φίλο δικηγόρο, αλλά κυρίως ακάμαστο εργάτη της ανάδειξης της Σαντορίνης, επί χρόνια εκδότη και δημοσιογράφο των «Θηραικών νέων» και ιδρυτή του Λαογραφικού Μουσείου Μανώλη Λυγνό.

Το βιβλίο ζωντανεύει μια Σαντορίνη απίστευτη για τους σημερινούς πολυάριθμους διεθνείς τουρίστες.

Για μας τους Σαντορινιούς είναι μια αξιόπιστη ζωντανή καταγραφή της Σαντορίνης, τόπου εξορίας, της φτώχειας, αλλά και της κοινωνικής συνοχής. 

Το βιβλίο ξεκινά με την περιγραφή της Οδύσσειας της ακτοπλοικής επικοινωνίας των Κυκλάδων με τους σκυλοπνίχτες της άγονης γραμμής, το ξεφόρτωμα με τις λάντζες κι έπειτα με την επικίνδυνη ανάβαση των γκρεμών καβάλα στα μουλάρια και το επίπονο ταξίδι μέχρι τα χωριά. 

Γίνεται λεπτομερής περιγραφή των συνθηκών της ζωής στα φτωχά σπίτια, όπου η ένδοια με τη νοικοκυροσύνη απέπνεαν αξιοπρέπεια.

Η προσωπική περιπέτεια των δύο αδελφών εξιστορείται με ειλικρίνεια χωρίς εμπάθεια. Η δυσλεξία της Μαρίζας αποτυπώνει το σχολικό πρόβλημα αρκετών παιδιών εκείνη την εποχή, ενώ για την αδελφή της Ειρήνη ήξερα και από τη μητέρα μου που την είχε μαθήτρια στο Γυμνάσιο ότι ήταν πάντα άριστη. 

Αν και σαν γιατρός ήξερα ότι υπήρχε αντιτραχωματικός σταθμός στη Σαντορίνη, αγνοούσα ότι υπήρχε ανάλογο Ίδρυμα στο Δαφνί και ότι παιδιά, όπως η Μαρίζα, επί πέντε χρόνια έμεναν εσώκλειστα.

Για μας τους Σαντορινιούς, που γνωρίσαμε τα αναφερόμενα στο βιβλίο πρόσωπα  και ζήσαμε τα σημαντικά γεγονότα, όπως το σεισμό του 1956 το βιβλίο αποδίδει τη συγκίνηση μιας παλιάς φωτογραφίας και καταγράφει πιστά την ατμόσφαιρα της εποχής που ίσως σήμερα κάποιους παραξενεύει. Για παράδειγμα εξιστορώντας τη σκανταλιά του πρώτου της μπάνιου κατά την εκδρομή στο Καμάρι, σήμερα κάποιος δύσκολα πιστεύει ότι σχεδόν κανείς δεν ήξερε κολύμπι, ούτε καν ο βαρκάρης που πηγαινοερχόταν στην Ανάφη, αλλά τότε η θάλασσα δεν ήταν για παιχνίδια ή άθληση αλλά μέσο βιοπορισμού. Η Μαρίζα περιγράφει όμορφα και τη στενή σχέση, που οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν με τον κάμπο και τα ζωντανά του τόπου, καθώς και τα ήθη και τα έθιμα που επιβιώνουν μέχρι και σήμερα. 

Το βιβλίο είναι μια μεγάλη τοιχογραφία της εποχής και αξίζει να διαβαστεί, ενώ είναι εύκολο στην ανάγνωση αφού σε πρώτο επίπεδο διασκεδάζει και ψυχαγωγεί με χιούμορ, ενώ σε βαθύτερο στρώμα προβληματίζει και τεκμηριώνει.

Αγαπητή Μαρίζα, 

Εμείς οι Σαντορινιοί σου χρωστάμε πλέον εκτός από τα τραγούδια με τα οποία επί μισόν αιώνα μας εκφράζεις και αυτή την αξιόπιστη καταγραφή των δύσκολων χρόνων του όμορφου νησιού μας.

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου

.