Ισπανική Γρίπη και COVID -19 Διαφορές και ομοιότητες

 

Η Ισπανική Γρίπη γεννήθηκε το Μάρτιο του 1918, μεσούντος του Α Παγκόσμιου πολέμου σε ένα στρατόπεδο εκπαίδευσης αμερικανών στρατιωτών στο Κάνσας ΗΠΑ. Αρχικά είχε τα συμπτώματα της κοινής Γρίπης και αν και προκάλεσε δυσλειτουργία στο στράτευμα δεν έμοιαζε απειλητική. Σε αντίθεση ο COVID-19 εμφανίσθηκε στην Κίνα το 2019 με δραματική εξ αρχής κλινική εικόνα. 

Η Ισπανική Γρίπη έπληττε σε αντίθεση με την Κοινή κυρίως νέους. Η κλινική εικόνα ήταν τραγική μέσα σε 24 ώρες νέοι άνθρωποι πέθαιναν με υψηλό πυρετό και προβλήματα από το αναπνευστικό, που προκαλούσαν κυάνωση. Η COVID-19 με εξ ίσου τραγική κλινική εικόνα αν και με πιο μακρόχρονη λόγω των ΜΕΘ εξέλιξη,  πλήττει κυρίως ηλικιωμένους και ευάλωτους πληθυσμούς λειτουργώντας σαν μηχανισμός κάθαρσης της ανθρωπότητας από τους αδύναμους, που η πρόοδος της Ιατρικής διασώζει.

Η Ισπανική Γρίπη μετανάστευσε στην Ευρώπη μέσω των 4 εκατομμυρίων Αμερικανών στρατιωτών που έφθασαν στην Ευρώπη σαν συμμαχική βοήθεια και εξαπλώθηκε στον κόσμο κυρίως μέσα από τα πλοία που έπλεαν από τις αποικιακές πρωτεύουσες στις χώρες δορυφόρους. ο COVID-19 εξαπλώθηκε κυρίως μέσα από τα αεροπορικά ταξίδια. 

Λόγω του πολέμου η εξάπλωση της Ισπανικής Γρίπης και οι τραγικές της επιπτώσεις ειδικά όταν μεταλλάχθηκε σε στέλεχος που σκότωνε μέσα σε 24 ώρες νέους ανθρώπους κρατήθηκε μυστική από όλους τους εμπολέμους. Κοινοποιήθηκε μόνο όταν έφθασε στην Ισπανία που δεν συμμετείχε στον Α Παγκόσμιο πόλεμο και γιαυτό δεν επέβαλε λογοκρισία στα ΜΜΕ με αποτέλεσμα να την βαφτίσουν Ισπανική και να κατηγορείται η Ισπανία σαν υπαίτιος. Το ίδιο συνέβη και όταν η νόσος έφθασε στην Αφρική όπου οι γηγενείς κατηγορούσαν τους λευκούς και στην ΝΑφρικανική Ένωση ήταν αφορμή για τη νομοθέτηση των πρώτων νόμων Απαρχάιτ. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με το COVID-19 που αρχικά κατηγορήθηκε η Κίνα και έπειτα αναγκάσθηκε η ΠΟΥ να βαφτίζει τις μεταλλάξεις με Αλφαβητικές ονομασίες για ν’ αποφύγει τη στοχοποίηση των χωρών στις οποίες πρωτοανακαλύπτεται το κάθε στέλεχος. 

Κοινοί αποτρεπτικοί κανόνες (καλή υγιεινή, αποστασιοποίηση, μάσκες, καραντίνα εκούσια ή νομοθετημένη) όπως σε κάθε Πανδημία εφαρμόσθηκαν για την Ισπανική Γρίπη μόνο όταν ο πόλεμος τελείωσε και η Πανδημία είχε εξαπλωθεί παντού. Στον COVID-19 μέτρα εφαρμόστηκαν άμεσα λίγο πολύ παγκόσμια και σε πρωτοφανείς διαστάσεις υποχρεωτικής οργανωμένης καραντίνας που χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία ήταν σχετικά ανώδυνα ειδικά αν συγκριθούν με τον υποχρεωτικό εγκλεισμό μέχρις εξόντωσης των οικογενειών επί Πανούκλας.

Αντιφρονούντες στην Καραντίνα υπήρξαν και τότε όπως και σήμερα, με ποινές επιβολή χρηματικών ποινών, φυλάκιση και σε κάποιες περιπτώσεις πυροβολισμών κατά των απείθαρχων από τα όργανα ασφαλείας στις ΗΠΑ.

Και τότε όπως και σήμερα τα συστήματα υγείας δεν άντεξαν, οικογένειες αποδεκατίστηκαν, οι άνθρωποι πέθαιναν μόνοι και οι διαδικασίες ταφής απανθρωπίστηκαν. 

Το μόνο φάρμακο για την Ισπανική Γρίπη ήταν η Ασπιρίνη που προφανώς δεν ήταν αρκετή κι έτσι εμφανίστηκαν όπως και σήμερα ευφάνταστοι τρόποι θεραπείας από την Βαζελίνη με Ευκαλυπτόλη μέχρι το κάθε είδους Αλκοόλ και από την αφαίμαξη στις εισπνοές Τερεβινθίνης!!! που διαφημίζονταν ευρέως.

Και τότε -όπως και σήμερα- η επιδημία ερχόταν κατά κύματα, που είχαν σχέση με τις μετακινήσεις, ενώ μόνο αποτελεσματικό μέτρο ήταν το γνωστό και από άλλες επιδημίες μέτρο του κατ’ οίκον περιορισμού. αρχικά αυθαίρετα κι έπειτα επιβεβλημένο. Το τέλος του Α Παγκοσμίου πολέμου το 1919 διασπείρει τη νόσο παντού στην Υδρόγειο αποδεκατίζοντας στο 70 % πληθυσμούς στη Σαμόα, που δεν είχαν έλθει μέχρι τότε σε επαφή με οποιοδήποτε στέλεχος Γρίπης ή Εσκιμώους στην Αλάσκα στο 85% που λόγων κλίματος ζούσαν σε μικρά κακώς αεριζόμενα ιγκλού. 

Ο θάνατος και η νόσηση των επωνύμων τότε, όπως και σήμερα, γίνεται πρώτη είδηση. 

Η Ισπανική Γρίπη κράτησε 2 χρόνια μόλυνε το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού και προκάλεσε 50 εκατομμύρια θανάτους. Υποχώρησε μόνη της -όπως κάθε επιδημία- αφού είχε δημιουργήσει ανοσία αγέλης ίσως με κάποια λιγότερο θανατηφόρα μετάλαξή της.  Μέχρι το 1922 υπήρχαν κρούσματα, ενώ εμβόλια κατά της Γρίπης εμφανίστηκαν το 1940. Έκτοτε εμβολιαζόμαστε κάθε χρόνο με κοκτέιλ από αναμενόμενα στελέχη Γρίπης και επιτυγχάνουμε επαρκή θωράκιση κατά αυτής της κατηγορίας των Ιών.

Η πρόοδος της Ιατρικής απέτρεψε πανδημίες όπως τις επανειλημμένες της Πανώλους (14-17 μΧ αιώνα), του Τυφοειδούς (λοιμός Αθηνών 430 πΧ), της Λέπρας, Χολέρας και Ελονοσίας, όμως ο άνθρωπος μόνο μάχες μπορεί να κερδίζει στον πόλεμο κατά του θανάτου και η φυσική επιλογή στη φύση απαιτεί ισορροπία και επιστρατεύει ευφάνταστους τρόπους εξόντωσης του είδους μας. Οι ιοί επειδή παρασιτούν μέσα στα κύτταρά μας είναι η μεγάλη πρόκληση και θα παραμείνουν. 

Μετά την Ισπανική Γρίπη η ανθρωπότητα  έζησε την Πανδημία του ιού AIDS (1981) και πρόλαβε την επιδημία του SARS το 2003, αλλά στέλεχος του ίδιου ιού είναι ο COVID-19 που σήμερα τρέχουμε να προλάβουμε τις αλφαβητικές μεταλλάξεις του. 

Η Ισπανική Γρίπη ήταν το μάθημα των κοινωνιών για τα μέτρα που πρέπει να λάβουν τα κράτη για να μην καταρρεύσουν το συστήματα υγείας και οι κοινωνικές δομές. Αποστασιοποίηση, Μέτρα υγιεινής, Καραντίνα εφαρμόστηκαν εξ αρχής και επιβλήθηκαν σχεδόν σε όλο τον κόσμο. 

Σε αντίθεση με το 1918 σήμερα έχουμε γνώση για τη συμπεριφορά των ιών και νέο οπλοστάσιο σε φάρμακα και εμβόλια. Παρατηρήθηκε πρωτοφανής συστράτευση των φαρμακευτικών εταιρειών για την παραγωγή εμβολίων  σε μια προσπάθεια προστασίας των αδύναμων με τη δημιουργία τείχους ανοσίας. Όμως τελικά ακόμη και η αξιοθαύμαστη ιατρική πρόοδος φαίνεται να κυνηγά (όπως ο σκύλος την ουρά του) τον ιό που δημιουργεί ταχύτερα τις μεταλλάξεις του. 

Η θεαματική επέλαση της ελαφράς σε συμπτώματα μετάλλαξης COVID-19 Όμικρον σε ένα περιβάλλον μερικώς ανοσοποιημένων -λόγω των εμβολίων- πληθυσμών, προσφέρει ελπίδα ότι ίσως βρισκόμαστε κοντά στην περίφημη ανοσία αγέλης που θα επιτρέψει στα συστήματα υγείας να ανασάνουν, τις κοινωνίες να αποκτήσουν ξανά τους κανονικούς ρυθμούς και την οικονομία να ανακάμψει. 

Ιστορικά κάθε επιδημία τελειώνει μόνη της, αφού κάνει τον κύκλο της. Η Ιατρική απλώς προσπαθεί να μειώσει τις συνέπειες (πόνο, θανάτους και τη διάλυση των κοινωνικών δομών) χρησιμοποιώντας το εκάστοτε επιστημονικό της οπλοστάσιο. Η Ιατρική δεν είναι θρησκεία με απαρέγκλιτους κανόνες, είναι Τέχνη, που αξιοποιεί τα επιστημονικά συμπεράσματα και η Επιστήμη μεταβάλλει τις απόψεις της βάσει των νέων τεκμηριωμένων απόψεων. Ο φανατισμός δεν χωρά σε συνθήκες Πανδημίας, όπου απαιτείται συστράτευση, αφού οι πανδημίες σκοτώνουν περισσότερο από τους πολέμους ή τις φυσικές καταστροφές.

Η Πανδημία για μιαν ακόμη φορά θα έχει οδηγήσει την ανθρωπότητα στα όρια του πολιτισμού της. Η ανθρωπιά και αυτή τη φορά πρέπει να υπερνικήσει τον πανικό. Ο  COVID-19 τελικά θα μείνει συντροφιά μας όπως η Γρίπη και σε λίγα χρόνια θα περιέχεται σε κοκτέιλ κάποιου εμβολίου. Σίγουρα κάποια νέα επιδημία θα εμφανιστεί στο μέλλον και ίσως είμαστε πιο έτοιμοι να την αντιμετωπίσουμε. 

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου