Ο Νίκος Νικηφορίδης και το αντιπυρηνικό κίνημα σήμερα

Ο Νίκος Νικηφορίδης 

Ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο που εκτελέστηκε επειδή μάζευε

υπογραφές για την κατάργηση των πυρηνικών (5 Μαρτίου 1951)

Ο Νικος Νικηφορίδης και το αντιπυρηνικό κίνημα σήμερα

ομιλία σε εκδήλωση για την επέταιο του θανάτου του 5-3-2014 
στο Πνευματικό κέντρο Λαμπηδόνα Βύρωνα

 Ήταν 21/2/1951 όταν στο έκτακτο Στρατοδικείο Θεσ/νικης ξεκίνησε μια παράλογη, στα μάτια των σημερινών ανθρώπων, δίκη. Το έγκλημα για το οποίο κατηγορούνταν τα μέλη του «Δημοκρατικού φιλειρηνικού Μετώπου νέων» ήταν «η απόπειρα διάδοσης ανατρεπτικών ιδεών» δηλαδή η συγκέντρωση υπογραφών υποστήριξης στην «έκκληση της Στοκχόλμης» για την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων. Η έκκληση αυτή είχε συνταχθεί στη διεθνή διάσκεψη ειρήνης του Μαρτίου 1950, που είχε συγκληθεί με πρωτοβουλία του Διεθνούς  Γραφείου Ειρήνης International Peace Buraeu (πρόεδρος του οποίου ήταν ο Γάλλος νομπελίστας φυσικός Φρ. Ζολιό-Κουρί). Στην Ελλάδα η επιτροπή που είχε συγκροτηθεί για τη συλλογή των υπογραφών είχε επικεφαλής τον ποιητή Κώστα Βάρναλη και τον πρώην μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ (έναν από τους δύο μητροπολίτες -ο δεύτερος ήταν ο Ηλείας Αντώνιος- που είχαν συμμετάσχει στο ΕΑΜ στη διάρκεια της Κατοχής).14 μέλη του ΚΚΕ (ο Νίκος Νικηφορίδης, 5 μαθητές σαν διακινητές και 9 Θεσσαλονικείς οι οποίοι υπέγραψαν οδηγήθηκαν στο δικαστήριο, ενώ ένας επιπλέον συλληφθείς ο Μιχάλης Βουτυράς είχε υποκύψει στα τραύματά του κατά τη διάρκεια βασανιστηρίων κατά την ανάκριση, όπου αρχιβασανιστής ήταν ο μετέπειτα διάσημος χουντικός Δημήτρης Ιωαννίδης.

  Στις 24^ης Φεβρουαρίου 1951 εκδόθηκε η απόφαση. Σύμφωνα μ’ αυτή « κατεδικάσθησαν ο αρχηγός της οργανώσεως Νικόλαος Νικηφορίδης, κάτοικος Παγκρατίου, όστις είχεν έλθει εξ Αθηνών, εις θάνατον, οι Ιωάννης Δαμιανίδης και Λεωνίδας Δούκας εις ισόβια δεσμά, ο Αθανάσιος Κάκαρης, ραδιοτεχνίτης της εφημερίδος «Μακεδονία», εις 16 ετών πρόσκαιρα δεσμά και τρεις έτεροι εις μικροτέρας ποινάς. Οι λοιποί απηλλάγησαν»

    Αμέσως μετά την καταδίκη των αγωνιστών της ειρήνης εκδηλώθηκε ένα διεθνές κύμα συμπαράστασης. Χιλιάδες τηλεγραφήματα στάλθηκαν προς την ελληνική κυβέρνηση με αίτημα να μην εκτελεστούν οι επιβληθείσες ποινές. Ανάμεσά τους ξεχώριζαν αυτά των βραβευμένων με Νόμπελ Α. Αϊνστάιν και Πιέρ και Μαρί Κιουρί. Η κυβέρνηση μπροστά στην παγκόσμια κατακραυγή βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Ο πρωθυπουργός Σοφοκλής Βενιζέλος δήλωνε ότι «δεν γίνονται πλέον εκτελέσεις εις την Ελλάδα». Η βασίλισσα Φρειδερίκη διαβεβαίωνε τους γονείς του Ν. Νικηφορίδη ότι τελικά θα δινόταν χάρη στο μελλοθάνατο γιο τους. Παρ’ όλες αυτές τις διαβεβαιώσεις της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας ο Ν. Νικηφορίδης εκτελέστηκε το πρωί της 5^ης Μαρτίου 1951 κοντά στις φυλακές του Γεντί Κουλέ στη Θεσσαλονίκη, σε ηλικία μόλις είκοσι τριών ετών.

    Σύμφωνα με δημοσίευμα της εποχής ο Νικηφορίδης  μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα είπε, «Η εκτέλεση γίνεται για λόγους σκοπιμότητας, για να χτυπηθεί το κίνημα ειρήνης». Ζητωκραύγασε υπέρ της ειρήνης και των ιδανικών του [.] και μετά μόνος του πήγε και στάθηκε στο σημείο της εκτέλεσης».

Ο Νικηφορίδης είναι ο πρώτος μάρτυρας του φιλειρηνικού αντιπυρηνικού κινήματος και είναι ντροπή γιατί τόσο λίγο μνημονεύεται. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι ακόμη και για την περίπτωση του Γρηγόρη Λαμπράκη χρειάστηκαν πολύχρονες προσπάθειες για να σπάσουν τα κομματικά στεγανά και να καθιερωθεί σαν πανελλήνιο σύμβολο της ειρήνης.

Στο μεταξύ η ιδέα που προωθούσε η έκκληση της Στοκχόλμης για τον πυρηνικό αφοπλισμό εξαπλώθηκε τόσο ώστε- σαν τραγική ειρωνεία-  να γίνει αφορμή για να τιμηθεί η δική μας οργάνωση με Νόμπελ ειρήνης 1985 ακριβώς γιατί βοήθησε στο σταμάτημα της κούρσας των πυρηνικών εξοπλισμών.

64 χρόνια μετά τη θυσία του Νίκου Νικηφορίδη πολλά άλλαξαν αλλά και πολλά μένουν ίδια. Στη διάρκεια αυτών των χρόνων πετύχαμε την απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών, το σταμάτημα της κούρσας των εξοπλισμών των τότε υπερδυνάμεων και τη μείωση των πυρηνικών όπλων στον πλανήτη  σε 16.000, καθώς και την όλο και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της σχέσης ανάμεσα στα πυρηνικά όπλα και τα πυρηνικά εργοστάσια. Δυστυχώς οι προηγούμενες αντιπυρηνικές συμφωνίες για τις οποίες αγωνιστήκαμε χρησιμοποιήθηκαν από τις πυρηνικοκάτοχες χώρες σαν πρόφαση για τον πόλεμο στο Ιράκ και αργότερα σαν μέσο πίεσης σε χώρες όπως το Ιράν, την ώρα που  Ινδία και Πακιστάν απέκτησαν πυρηνικά όπλα αξιοποιώντας τα πυρηνικά τους εργοστάσια, ενώ το Ισραήλ παραμένει μόνιμα στο απυρόβλητο.

 Δυστυχώς η δικαιοσύνη εξακολουθεί να υπηρετεί τα συμφέροντα των κρατούντων (στην Τουρκία είδαμε γιατροί να καταδικάζονται επειδή περιέθαλψαν τραυματισμένους διαδηλωτές) και το Διεθνές δίκαιο γίνεται πιόνι στα χέρια των ισχυρών.

64 χρόνια μετά τη θυσία του Νίκου Νικηφορίδη και ακόμη μαζεύουμε υπογραφές (διαδικτυακά πλέον) και συνεχίζουμε ν’ αγωνιζόμαστε για την απαγόρευση των πυρηνικών στον κόσμο μας. Αυτή τη στιγμή εκτός από τις 5 χώρες που κατέχουν πυρηνικά όπλα (ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Κίνα, Ισραήλ) υπάρχουν 5 ακόμη κράτη  μέλη του ΝΑΤΟ (Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία, και  Τουρκία) με πυρηνικά στο έδαφός τους. Στις ΗΠΑ ήδη κατασκευάζουν νέου τύπου πυρηνικά που θα συνενώνουν τα «πλεονεκτήματα» των παλιών σε «όλα σε ένα μέγεθος» σύμφωνα με τον Hans Kristensen. Στην Ελλάδα ευτυχώς τα φυλασσόμενα σε Αραξο και Μαραθώνα πυρηνικά των ΗΠΑ ευτυχώς αποσύρθηκαν, αν και η Σούδα εξακολουθεί να αποτελεί ορμητήριο για σκάφη που μεταφέρουν πυρηνικά όπλα.

Κατά τις λίγες τελευταίες δεκαετίες έγιναν σημαντικά βήματα στη μείωση και απαγόρευση των χημικών, βιολογικών και  άλλων όπλων μαζικής καταστροφής, ειδικά μετά την εκτεταμένη χρήση βομβών διασποράς και Απεμπλουτισμένου Ουρανίου στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας. Παρ’ όλα αυτά ο ΟΗΕ παραμένει ανίσχυρος να εφαρμόσει τις ψηφισμένες απαγορεύσεις. Αντίθετα με τα υπόλοιπα όπλα μαζικής καταστροφής η παγκόσμια κοινότητα μέχρι σήμερα απέτυχε να  θεσπίσει την ειδική απαγόρευση των χειρότερων όπλων, των πυρηνικών.

 Γιαυτό και η Εταιρεία μας με άλλες ΜΚΟ προώθησε στον ΟΗΕ την πρόταση για πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών που βασίζεται στο ανθρωπιστικό δίκαιο .

Για να στηρίξουμε τη νέα πρόταση για πυρηνικό αφοπλισμό απευθυνθήκαμε επανειλημμένα τόσο στο ΥΠΕΞ όσο και στο Ελληνικό κοινοβούλιο. Δυστυχώς μόνο 16  έλληνες βουλευτές υπέγραψαν το κείμενο στήριξης αυτής της πρωτοβουλίας, η οποία  ξεκίνησε στις 26 Σεπτεμβρίου 2013 στην ολομέλεια του ΟΗΕ  υπερψηφίστηκε με 151 ψήφους σε δυο σημαντικές ψηφοφορίες (η Ελλάδα ψήφισε ΑΠΟΧΗ!) και συνεχίζει να προωθείται σαν "Humanitarian Pledge" μετά τη συζήτηση στις 6-7 Δεκεμβρίου 2014 στη Βιέννη, όπου η Ελλάδα για πρώτη φορά παρέστη, αν και βουβή .

‘Ηδη στείλαμε σχετικό υπόμνημα στη νέα κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας και ειδικά στον πρωθυπουργό κο Τσίπρα και τους υπουργούς ΥΠΕΞ κκ Κοντζιά και Χουντή και αναμένουμε τις ενέργειές τους.

                                                                                           

Μέσα σε ένα πολύ επικίνδυνο πολεμικό σκηνικό ακούμε απειλές χρήσης πυρηνικών τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Ουκρανία, τα πυρηνικά εργοστάσια της γειτονιάς του Τσερνόμπιλ γίνονται στόχος, κατασκοπευτικά αεροπλανάκια της ISIS πετούν πάνω από τα πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας,  ενώ στη φλεγόμενη Μ. Ανατολή η αντιπυρηνική Γερμανία εξοπλίζει με 4^ο πυρηνικό υποβρύχιο το Ισραήλ, που συνεχίζοντας ατιμώρητο να διαπράττει γενοκτονία κατά των Παλαιστινίων, δεν έχει υπογράψει τη Συμφωνία Ελέγχου Πυρηνικών NPT και σίγουρα κατέχει πυρηνικά, αν και επισήμως το αρνείται.

Δυστυχώς ο πυρηνικός εφιάλτης δεν έχει τελειώσει, αλλά αντίθετα ο κίνδυνος είναι όλο και πιο μεγάλος. Η κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων από την Τουρκία σε υψηλά σεισμογενείς περιοχές, σε περιοχές κοντά στην πολεμική ζώνη της Συρίας, με τεχνολογία Σ. Ένωσης θα έπρεπε ήδη να έχει κινητοποιήσει τις ελληνικές κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν τα κατάλληλα μέτρα που η ΕΕ κατέχει. Εκτός από τον υψηλό κίνδυνο για το ίδιο το εργοστάσιο, η εντεινόμενη ναπολεόντεια ρητορεία του κ Ερντογάν θα μπορούσε να εγείρει και άλλα ερωτήματα σχετικά με τους πραγματικούς λόγους αυτής της εμμονής του, ενώ ήδη η κοινή γνώμη της Τουρκίας προετοιμάζεται με παραπλανητικά δημοψηφίσματα.

Δε μπορούμε πια να αποσιωπούμε τη στενή σχέση πυρηνικών εργοστασίων και όπλων πυρηνικών ή ραδιενεργών.   Δεν είναι αδικαιολόγητοι οι ισχυρισμοί ότι τα πυρηνικά εργοστάσια κατασκευάζονται κυρίως για την παρασκευή πρώτης ύλης για τα όπλα, αφού πια έχει καταρρεύσει ο μύθος της ασφαλούς, καθαρής, και φθηνής ενέργειας.

Υπάρχουν διαστάσεις παραβίασης θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την τεχνολογία, τόσο στον τομέα των πυρηνικών όπλων, όσο και στα πυρηνικά εργοστάσια. Η πυρηνική ενέργεια σε κάθε της μορφή, απειλεί την υγεία και τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών. Κάτι τέτοιο, εμείς σαν γιατροί, δε μπορεί να επιτρέψουμε να συνεχίζεται. Το παράδειγμα του πρώτου μάρτυρα του αντιπυρηνικού κινήματος Νίκου Νικηφορίδη μας επιτάσσει να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια με κάθε κόστος.

Π. Τριγάζης, Μ. Αρβανίτη Σωτηροπούλου, Δ Παπαγιάννης, κ  Παλαιολογόπουλος

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου