Με αφορμή την έκθεση του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες

Με αφορμή την έκθεση του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες

Καθημερινές είναι ξανά οι ειδήσεις για πρόσφυγες που εγκαταλείπονται στον Έβρο ή το Αιγαίο στην πλειοψηφία τους γυναικόπαιδα, ενώ η περίπτωση του πλοίου Aquarius ανέδειξε για μιαν ακόμη φορά την απανθρωπιά της Ευρώπης.

Συγκλονιστικά τα στοιχεία που και φέτος παρουσίασε ο ΟΗΕ με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα προσφύγων (20-6-2018). Παγκόσμια ο αριθμός των προσφύγων αυξήθηκε κατά 2.9 εκατομμύρια, δηλαδή στο τέλος του 2017 68,7 εκατομμύρια άνθρωποι (από τους οποίους το 52% είναι παιδιά κάτω των 18 ετών) αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν μόνο λόγω πολέμου ή γενικευμένης βίας, (δεν υπολογίζεται ο αριθμός των οικονομικών μεταναστών) ανεβάζοντας σε νέο ρεκόρ τον αριθμό της παγκόσμιας μετανάστευσης.

Κατά το 2017, μόνο 5 εκατομμύρια πρόσφυγες επέστρεψαν στις πατρίδες τους, όταν 16,2 εκατομμύρια είναι οι νέοι εκτοπισμένοι (44.400 κάθε μέρα), οι οποίοι επιβαρύνουν περισσότερο ορισμένα κράτη, όπως ο Λίβανος στον οποίο 1 στους 6 κατοίκους είναι πρόσφυγας (για την Ιορδανία είναι 1/14 και για την Τουρκία 1/23). Στην Ελλάδα (δύο χρόνια μετά το ρεκόρ του 1 εκατομμυρίου αφίξεων) κατά το 2017 έφθασαν 29.595 νέοι μετανάστες σε σύνολο 171.635 για όλη την Ευρώπη.

Το 68% των μεταναστών προέρχονται από 5 κράτη (Συρία, Αφγανιστάν, Σουδάν, Μυανμάρ, Σομαλία), ενώ οι χώρες υποδοχής είναι η Τουρκία (που φιλοξενεί 3,5 εκατομμύρια μετανάστες) το Πακιστάν, η Ουγκάντα, ο Λίβανος, το Ιράν, και τέλος το μόνο πλούσιο κράτος, η Γερμανία (με 970.700).

Τα παιδιά αποτελούν την πλέον ευάλωτη ομάδα. Για πρώτη φορά ο ΟΗΕ καταγράφει τα ασυνόδευτα παιδιά, που παγκόσμια ανέρχονται σε 173.800 (στην Ελλάδα καταγράφηκαν 2.300, παραδόξως ακριβώς όσα και στην Τουρκία).

 Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος των αλλαγών λόγω της μετανάστευσης υπενθυμίζουμε ότι παγκόσμια ο ανθρώπινος πληθυσμός είναι 7,3 δις και μόλις 1 δις είναι το άθροισμα των κατοίκων της Β. Αμερικής και της Ευρώπης.

Οι πλούσιες χώρες, οι οποίες και ευθύνονται για τους τοπικούς πολέμους, είτε επειδή τους υποκινούν για τα δικά τους γεωπολιτικά συμφέροντα, είτε επειδή πλουτίζουν πουλώντας όπλα συχνά και τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, αρνούνται να δεχθούν τους πρόσφυγες που προκάλεσαν, εκτός αν τους χρειάζονται για γα τους εκμεταλλευτούν σαν φθηνό εργατικό δυναμικό.

Υπάρχει ένας φαύλος κύκλος από απάνθρωπους κυβερνήτες (Τραμπ) και τρομοκρατημένων δυτικών πολιτών, που για να μη χάσουν τα προνόμια τους υποστηρίζουν πολιτικούς και παρατάξεις που επιστρέφουν την ανθρωπότητα στο Μεσαίωνα.  

Η αλληλεγγύη περιορίζεται και η απανθρωπιά εκλογικεύεται. Ο πρόσφυγας δεν θεωρείται άτομο με τα ίδια δικαιώματα. Συχνά αφού γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης, διώκεται σαδιστικά (περίπτωση του εμπρησμού στη Μανωλάδα). Τα προσφυγόπουλα μπορεί να τα χαϊδεύουμε σαν αδέσποτα ζωάκια ή να τους δίνουμε ελεημοσύνη στις γιορτές της UNISEF, αλλά δυσανασχετούμε όταν πηγαίνουν στο ίδιο σχολείο με τα δικά μας παιδιά. Δεν είμαστε χειρότεροι ή καλύτεροι από τους παππούδες μας κατά της διάρκεια της προσφυγιάς από τη Μικρασία, γιατί ο φόβος είναι ένστικτο, ενώ ο οίκτος πολιτισμική κατάκτηση και γιαυτό η προστασία κάθε αδύναμου πρέπει να μην εναπόκειται στην καλή θέληση του κάθε ατόμου, αλλά να προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο και να επιβάλλεται από διεθνείς θεσμούς. Αν και αρκετοί κατηγορούν τον ΟΗΕ για ανεπάρκεια επιβολής των ψηφισμάτων του, στον τομέα των προσφύγων αποτελεί σήμερα τη μόνη αξιόπιστη λύση.

Δεν είμαστε πλέον στον πρώτο χρόνο της προσφυγικής κρίσης και η πολιτισμένη Ευρώπη θα έπρεπε να έχει ήδη δημιουργήσει, δομές και κοινούς νόμους για το φαινόμενο, που δεν πρόκειται να σταματήσει, όσο οι πόλεμοι και η πείνα συνεχίζονται. Παρ’ ότι χρειάζεται να θεσπισθούν κανόνες για την προστασία των γηγενών και της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε έθνους, ο ρατσισμός και το κλείσιμο των συνόρων δεν είναι η λύση, ειδικά για τη γηρασμένη μας ήπειρο. Η Ευρώπη κατά τη μακραίωνη ιστορία της έζησε πολλές πληθυσμιακές ανακατατάξεις, που τη διαμόρφωσαν σε μια ανεκτική και προοδευτική ενότητα και έτσι πρέπει να διατηρηθεί.

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου