Aυτοκτονήστε καπνίζοντας

Aυτοκτονήστε καπνίζοντας

Από διάλεξη σε σχολεία που δημοσιεύτηκε σαν άρθρο στο περιοδικό «Σύγχρονη γυναίκα» τεύχος 62 (Μάρτης -Απρίλης 1989)

Ευτυχώς σήμερα πια δεν έχουμε τις διαφημίσεις, αλλά το πρόβλημα εξακολουθεί να είναι παρόν.  Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία από τους σημερινούς 1.1 δισεκατομμύρια καπνιστές, τα 500.000.000 θα πεθάνουν πρόωρα από ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα. Υπολογίζεται ότι ένας καπνιστής χάνει 10 - 15 χρόνια από τη ζωή του. Στο Παγκόσμιο συνέδριο 2013 για το κάπνισμα και την Υγεία αναφέρθηκε ότι έως το 2030 θα πεθαίνουν 10.000.000 άτομα ετησίως από ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα. Σήμερα, στην Αμερική αναφέρονται 430.000 θάνατοι το έτος για τους οποίους το τσιγάρο θεωρείται μείζων παράγων πρόκλησης τους. 

Για την Ελλάδα σήμερα

- 34,7% των Ελληνίδων καπνίζει, ποσοστό που τις καθιστά πρώτες παγκοσμίως, με δεύτερες τις Βουλγάρες καπνίστριες

- 25% και 42% μειώθηκε κατά την περίοδο 1980-2012, αντίστοιχα, το ποσοστό των καπνιστών και των καπνιστριών, ωστόσο ο απόλυτος αριθμός των καθημερινών καπνιστών και των καπνιστριών αυξήθηκε λόγω της αύξησης του πληθυσμού κατά 41% και 7% αντίστοιχα

- 8η στην παγκόσμια κατάταξη των ανδρών καπνιστών και 1η μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών είναι η Κύπρος με ποσοστό καπνιστών 48%

- 6η σε κατανάλωση προϊόντων καπνού στον κόσμο είναι η Ελλάδα

- 3,27 δισ. ευρώ ετησίως ανέρχονται στην Ελλάδα οι δαπάνες Υγείας από το τσιγάρο

 Αν και έχει θεσπιστεί αντικαπνιστικός νόμος για το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, δεν εφαρμόζεται, για να προστατεύονται, όπως πρέπει, οι μη καπνιστές από τις σοβαρές συνέπειες του παθητικού καπνίσματος, ενώ οι καπνιστές δυσανασχετούν, επειδή ο νόμος τους συμπεριφέρεται σαν να είναι παρίες. Δεν έχω καταλάβει γιατί να μην έχει θεσπιστεί και η δημιουργία κέντρων αποκλειστικά καπνιστών,  όπου θα απαγορευόταν η είσοδος στους ανηλίκους και οι ενήλικοι μη καπνιστές θα μπορούσαν να μπαίνουν για την παρέα των καπνιστών με την επίγνωση του κινδύνου.

 

η πρώτη σελίδα του άρθρου στη "Σύγχρονη γυναίκα"

 Οράματα ελευθερίας και ξεγνοιασιάς, εξωτικά τοπία, δυναμικοί άνδρες και γοητευτικές γυναίκες, αυτός είναι ο κόσμος που διαφημίζει η βιομηχανία καπνού. Πρότυπα επιτυχίας, έξω από το άγχος και την καθημερινή ρουτίνα, χαμόγελα αυταρέσκειας. Κάθε διαφήμιση λειτουργεί σαν παραμορφωτικός καθρέφτης, όπου όλοι μας και ο καθένας ξεχωριστά αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας, όπως θα θέλαμε να είναι. Ωραίος, πετυχημένος, ξεχωριστός. Και φυσικά κάθε διαφήμιση λειτουργεί σαν ψευδαίσθηση. Ποτέ σχεδόν δε μας προσφέρει ότι μας έχει υποσχεθεί. Πολύ περισσότερο στην περίπτωση του καπνίσματος, όπου το προϊόν που μας πλασάρει δεν είναι άλλο από τον αέρα τον καπνιστό.

Ο καπνός σήμερα θεωρείται ένα ιδιόμορφο είδος ναρκωτικού. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχει κατατάξει το κάπνισμα στις κοινωνικά αποδεκτές τοξικοναιμίες. Το κάπνισμα διαφόρων ουσιών είναι γνωστό από την εποχή που ο άνθρωπος ανακάλυψε τη φωτιά. Πολλές ουσίες όταν καούν προκαλούν κάποια συμπτώματα ευχάριστα ή δυσάρεστα. Θυμηθείτε δω την ταλαίπωρη Πυθία, που για να μαντεύει αναγκαζόταν να κάθεται με τον τρίποδά της μέσα στο νέφος της ιερής δάφνης. Αλλά και η εκκλησία μας την ίδια διαδικασία χρησιμοποιεί με το λιβάνι. Το παράξενο με τον καπνό είναι ότι ξέφυγε από το θρησκευτικό πλαίσιο και γενικεύτηκε σαν επαναστατική κατάκτηση.

Το δενδράκι του καπνού μας ήλθε από την Αμερική σαν καλλωπιστικό !! φυτό τον 15^ο αιώνα. Ήταν από τα παράξενα του Νέου κόσμου, που έφερε να επιδείξει ο Κολόμβος στους βασιλιάδες της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Στη Γαλλία διαδόθηκε τον 16^ο αιώνα όταν ο πρεσβευτής Νικότ (εξ ου και η Νικοτίνη) δώρησε στη βασίλισσα καπνό σαν φάρμακο! Η καινούρια ανακάλυψη σάρωσε την Ευρώπη. Θεωρήθηκε πολύ «ιν» το να μασάς, να καπνίζεις ή να ρουφάς απ’ τη μύτη σαν πρέζα, τον καπνό. Οι ταμπακιέρες, χρυσοποίκιλτες και πλουμιστές, άνοιγαν και περιφέροντας δημόσια μόνο μεταξύ ανδρών, ενώ οι γυναίκες αναγκάζονταν να τις κρύβουν σε απόκρυφα σημεία της πολύπλοκης αμφίεσης τους. Η τρέλα ήταν τόση, που οι άνθρωποι άρχισαν να παθαίνουν δηλητηρίαση από την υπερβολική χρήση, όταν αυτή η αριστοκρατική συνήθεια πέρασε στις λαικές μάζες. Τότε ήταν που ξεσπάθωσε η Εκκλησία και το κράτος κι άρχισαν να τιμωρούν με ραβδισμό και με μαστίγωση τους καπνιστές. Ο Μεγάλος Πέτρος, που ταξίδεψε στην Ολλανδία, στάθηκε εξυπνότερος. Αντί να τιμωρεί, θέσπισε φορολογία. Έτσι όλοι έμειναν ευχαριστημένοι. Το κράτος κέρδισε κι οι καπνιστές αυξάνονταν και πληθύνονταν κι έτσι το κράτος κέρδιζε ακόμη πιο πολύ.

Στην Ελλάδα ο καπνός καταναλώνεται από το 17^ο αιώνα. Τότε άρχισε να καλλιεργείται άφθονα από τον σουλτάνο Σουλειμάν το Μεγαλοπρεπή στα καπνοτόπια της πατρίδας μας.

Η δραστική ουσία του καπνού είναι η Νικοτίνη. Αυτή είναι και η αβλαβέστερη από τις ουσίες που εισπνέονται με το κάπνισμα. Είναι μια Θεοφυλλίνη, ξαδελφάκι δηλαδή της δραστικής ουσίας του καφέ και του τσαγιού, άλλως εξωτικών συνηθειών που μας ήλθαν με τις εξερευνήσεις να μας κατακτήσουν. Η Νικοτίνη είναι υπεύθυνη για τα συμπτώματα που καθένας μας περνά στη μύησή του στο κάπνισμα. Ταχυπαλμία, ζάλη, εμετός, υπέρταση, καμιά φορά και σπασμοί είναι το τίμημα της πρώτης επαφής. Σαν μια μαγική διαδικασία, που σε εντάσσει αυτόματα στο χώρο των μυημένων, σε ενηλικιώνει. Εκτός όμως από τη Νικοτίνη, με το κάπνισμα εισπνέουμε και πάμπολλους αρωματικούς υδρογονάνθρακες, που είναι όλοι τους αποδεδειγμένα καρκινογόνοι.

Η δημοφιλής επί σειρά ετών διαφήμιση του Malboro που γύρισε σε μπουμεραγκ για την καπνοβιομηχανία, όταν ο πρωταγωνιστής της πέθανε από Καρκίνο πνεύμονα

Τις προάλλες σ’ ένα σινεμά στο διάλειμμα, άκουγα κάτι παιδιά, που κάθονταν στο πίσω κάθισμα να κουβεντιάζουν.

-Λοιπόν, ο Αλέκος θα φύγει από το σπίτι του.

- Ε καλά, όλοι το ίδιο λένε.

-Όχι ο Αλέκος θα το κάνει. Αυτός κάπνιζε από το δημοτικό.

-Έλα μωρέ Θα ρίξει κι αυτός νερό στο κρασί του.

-Όχι σου λέω, αυτός καπνίζει μπροστά στους γονείς του.

-Και λοιπόν; Εμείς καπνίζουμε κρυφά. Να μας έφεραν προχθες στο σχολείο ένα γιατρό και μας έλεγε πόσο κακό κάνει το κάπνισμα. Λες και δεν το ξέραμε!!!

Όλοι λοιπόν το ξέρουν τι κακό προξενεί το τσιγάρο και όμως όλοι καπνίζουν ασύστολα.

Και όμως πρέπει να τα επαναλάβουμε. Και τι να πρωτοπούμε για τα σίγουρα δεινά του Δούρειου ίππου, που λέγεται κάπνισμα; Ξεκινώντας από τα πιο απλά, το κιτρίνισμα των χεριών και των δοντιών και την τερηδόνα που ακολουθεί και καταστρέφει τα δόντια μας, προχωράμε στο γαστρεντερικό σύστημα, όπου έχουμε γαστρίτιδες και καρκίνους του στομάχου και του εντέρου, στο αναπνευστικό, όπου έχουμε από μια δραστική ελάττωση της αναπνευστικής επιφάνειας (πράγμα που σημαίνει ότι ο καπνιστής δε μπορεί ούτε να τρέχει, ούτε να αθλείται ούτε καν να βαδίζει όσο ο μη καπνιστής) μέχρι τον βέβαιο Καρκίνο του Πνεύμονος. Φανταστείτε τα πνευμόνια σας με πλερέζα, σαν τα μπουριά κάποιας σόμπας, (μόνο που δε μπορείς να τα καθαρίσεις έτσι εύκολα) λες και δεν είναι αρκετή η καπνιά που εισπνέουμε με το «νέφος» της Αθήνας.

το κάπνισμα σύμφωνα με τη διαφήμιση έφερνε τύχη κι ευτυχία!!!

Έπειτα η βλάβη όλων των αγγείων με την αγγειοσύσπαση, που χρόνια τους προξενεί η Νικοτίνη. Στα πόδια παθαίνουμε διαλείπουσα χωλότητα (κινδυνεύουμε δηλαδή να μείνουμε δίχως πόδια, αφού μπορεί να φθάσει μέχρι γάγγραινα, οπότε μόνο με ακρωτηριασμό τη γλιτώνουμε). Έπειτα τα αγγεία των γεννητικών  οργάνων. Άσχετα με ότι θέλει ο θρύλος των διαφημίσεων η κατάχρηση καπνού, μπορεί να φέρει ανικανότητα και μιας και ο έρωτας είναι μια από τις πιο συναρπαστικές χαρές της ζωής, εσείς ποια θα διαλέγατε;;

Η κυριότερη όμως αγγειακή βλάβη γίνεται στα αγγεία της καρδιάς μας, τα περίφημα στεφανιαία κι αυτό σημαίνει σίγουρα πρόωρο θάνατο και του εγκεφάλου.

Κι εδώ η ισότητα έκλινε κατά των γυναικών μόλις η συχνότητα των καπνιστριών άγγιξε τη συχνότητα των καπνιστών. Οι καπνιστές παθαίνουν νέοι εγκεφαλικά λόγω προσβολής των αγγείων του εγκεφάλου. Η εφαρμογή του φίλτρου αποδείχθηκε φιάσκο. Δεν υπάρχουν διαφορές στη νοσηρότητα των καπνιστών με φίλτρο ή όχι τσιγάρων. Και το θράσος των διαφημιστών είναι τεράστιο όταν μας δείχνουν την πίσσα που κατακρατεί ένα φίλτρο, ενώ ξεχνούν να μας θυμίσουν τις υπόλοιπες ουσίες, από τις οποίες κανένα φίλτρο δε μπορεί να μας προστατεύσει.

Ο καπνός που καταπίνει ο καπνιστής, έχει άμεση σχέση με τους καρκίνους του λάρυγγα, του στόματος και του οισοφάγου. Ακομη οι καπνιστές υποφέρουν από αλλεργίες, έλκος δωδεκαδακτύλου, υποτροπή διαφόρων κηλών, λειτουργικές διαταραχές της καρδιάς (ταχυκαρδίες, έκτακτες συστολές) και διαταραχές του ύπνου.

Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε ιδιαίτερα είναι ότι οι καπνιστές δεν επηρεάζουν μόνο τη δική τους υγεία, αλλά και των διπλανών τους, των παθητικών όπως λέμε καπνιστών. Σε 13 από 14 πολύ καλά τεκμηριωμένες μελέτες απ’ όλο τον κόσμο, υπάρχει συμφωνία ότι οι παθητικοί καπνιστές κινδυνεύουν άμεσα από καρκίνο του πνεύμονος. Σε μια πρόσφατη μάλιστα εργασία, που έγινε σε γυναίκες που οι άνδρες τους καπνίζουν αποδείχθηκε ότι οι παθητικοί καπνιστές κινδυνεύουν περισσότερο, αφού είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στο δευτερογενές νέφος του καπνού, που είναι πλουσιότερο σε καρκινογόνους παράγοντες από το πρωτογενές, (αυτό δηλαδή που εισπνέει ο καπνιστής) που έχει διαφορετική σύσταση (δίχως δηλαδή να είναι αθωότερο, προκαλεί άλλες καταστροφές στον οργανισμό).

ελληνικές διαφημίσεις τσιγάρων που προωθούσαν την υγεία!! και την χειραφέτηση των γυναικών

Και λοιπόν; Θα μου πείτε. Όλοι αργά ή γρήγορα θα πεθάνουμε. Ας πεθάνουμε ευχαριστημένοι ότι ζήσαμε όσο οι δυνάμεις μας το επιτρέπουν.

Το πρόβλημα στο κάπνισμα ξεκινά από την προσπάθεια των παιδιών να πείσουν τους μεγάλους πως κι αυτά μεγάλωσαν, να πείσουν τους συνομιλήκους τους πως ξεχωρίζουν, πως είναι πιο τολμηροί, πιο μάγκες, αφού αμφισβητούν όλα όσα οι μεγάλοι υποστηρίζουν. Δεν είναι καινούριο φαινόμενο. Οι πιο μικροί κάνουν ακόμη πιο παράτολμα κατορθώματα. Όλοι θα θυμόμαστε στο Δημοτικό πως κάναμε διαγωνισμό, ποιος θα περπατήσει με κλειστά μάτια πάνω στο στενό τοίχο, ποιος θα φάει τις πιο πολλές κιμωλίες, τσουκνίδες, όχι μόνο μολόχες (τότε εύκολα βρίσκαμε κι απ’ τις δυο) κι ο πιο τολμηρός θριάμβευε.

Είναι ο ευκολότερος δρόμος για να διακριθεί κάποιος. Κι ο πιο καταστροφικός. Στους νέους οι έννοιες της αρρώστιας και του θανάτου είναι τόσο μακρινές, σχεδόν εξωπραγματικές, έχουν την τάση να δοκιμάζουν τον οργανισμό τους ως πού θ’ αντέξει. Και φυσικά όταν τους λέμε τους κινδύνους χαμογελούν πάντα ειρωνικά πίσω από την πλάτη μας.

ΟΙ έλληνες μαθητές έχουν ένα θλιβερό προνόμιο, έρχονται πρώτοι στο κάπνισμα παγκόσμια!! Βέβαια αυτό είναι παλιά μας συνήθεια.

Όλες οι τρέλες του κόσμου εδώ μας έρχονται με καθυστέρηση σα μόδες. Αντί νάχουμε τα μάτια ανοιχτά και να μαθαίνουμε από τα σφάλματα των ξένων, πιθηκίζουμε όλα τους τα λάθη σε όλα τα επίπεδα. Ετσι, ενώ έξω κόβουν τα φαστφουντάδικα (γιατί στατιστικά είδαν ότι τα παιδιά τους δε μπορούν να κάνουν ούτε τα μισά πους απ απ’ ότι οι γονείς τους) εδώ τώρα τα στήνουμε λες και τα ελληνόπουλα (τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη!) να χρειαζόταν να φθάσουν στο πάχος τα αμερικανάκια.

Ενώ σε όλο τον κόσμο μειώνεται ο αριθμός των καπνιστών στην Ελλάδα αυξήθηκε από το 1979 κατά 6,5%. Η Ελλάδα επίσης έχει τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση στην κατανάλωση τσιγάρων. Έτσι θ’ αυξάνεται κάθε χρόνο ο αριθμός των 10.000 θανάτων που οφείλονται στο κάπνισμα. Σε σύγκριση με το 1975 η κατανάλωση τσιγάρων έχει αυξηθεί κατά 25%. Δηλαδή σε αντίθεση με όλο τον άλλο κόσμο, εμείς καπνίζουμε κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι, όλο και πιο πολλά τσιγάρα. Αντίθετα στις ΗΠΑ από τις στατιστικές αποδεικνύεται ότι τώρα μόνο το 25% των ενηλίκων καπνίζει, ενώ το 1965 ήταν το 40%. Από αυτούς που έκοψαν το τσιγάρο οι περισσότεροι ήταν άνδρες. Σήμερα καπνίζουν οι μισοί απ’ ότι το 1965. Οι μορφωμένοι καπνίζουν λιγότερο. Δυστυχώς και εκεί οι έφηβοι καπνίζουν πιο πολύ, ιδιαίτερα τα κορίτσια.

Πρόσφατες στατιστικές στη χώρα μας καταλήγουν σε πολύ θλιβερά συμπεράσματα, ότι δηλαδή σήμερα οι νέοι αρχίζουν να καπνίζουν κατά 2 χρόνια νωρίτερα απ’ όσο άρχισαν οι γονείς τους και ότι το ποσοστό των παιδιών που καπνίζουν είναι υπερδιπλάσιο από το ποσοστό των γονιών τους στην ίδια ηλικία και ότι στη Γ Λυκείου οι μαθητές καπνίζουν σε ποσοστό 49,2% και οι μαθήτριες σε ποσοστό 35,7%, ενώ στην ίδια ηλικία οι πατέρες τους κάπνιζαν σε ποσοστό 22,4% και οι μητέρες τους σε 0,5% . Στην Ελλάδα 18% των μαθητών ηλικίας 12 ετών έχουν καπνίσει, 32% των εφήβων ηλικίας 15-16 ετών (48% αγόρια και 54% κορίτσια), 50% στα παιδιά της Γ. Λυκείου για ν’ ανεβεί στο 71% στους στρατευμένους.

Οι γυναίκες έδειξαν την ίδια ανωριμότητα με τους εφήβους. Στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν την πολυπόθητη ισότητα άρχισαν να καπνίζουν στα φανερά όλο και πιο πολλές. Πίστευαν ότι ήταν δείγμα απελευθέρωσης μια γυναίκα να καπνίζει δημόσια. Οι στατιστικές είναι συγκλονιστικές. Ο Καρκίνος του Πνεύμονος και του Στομάχου, που πρώτα ήταν ανδρικό προνόμιο, τώρα χτυπούν εξ ίσου και τις γυναίκες. Σήμερα στις ΗΠΑ πεθαίνουν από Καρκίνο του πνεύμονος περισσότερες γυναίκες απ΄ όσες πεθαίνουν από το άθροισμα των δύο παραδοσιακά γυναικείων καρκίνων, το μαστού και του τραχήλου της μήτρας. Τα παιδιά τους γεννιούνται νεκρά, πολλές δε γεννούν ποτέ, γιατί η συχνότητα των αποβολών είναι πολύ μεγαλύτερη στις καπνίστριες. Έχει διαπιστωθεί ότι τα παιδιά των καπνιστριών υστερούν στην ανάπτυξη, έχουν μειωμένη σχολική επίδοση και είναι πιο ευαίσθητα σε κοινές αρρώστιες. Οι καπνίστριες ακόμη, τερματίζουν την σεξουαλικά ενεργή ζωή τους νωρίτερα από τις μη καπνίστριες, αφού φθάνουν νωρίτερα στην εμμηνόπαυση.

Ενδιαφέρον έχει μια στατιστική που δείχνει ότι όταν η μητέρα εργάζεται η αναλογία καπνιστών αγόρια/ κορίτσια είναι 30% αγόρια με 70% κορίτσια, ενώ όταν η μητέρα μένει σπίτι 50%. Τούτο δείχνει μια παρεξηγημένη εικόνα της απελευθέρωσης. Φυσικά καμιά μας δεν υποστηρίζει πως απελευθέρωση σημαίνει υποδούλωση στα ανδρικά λάθη. Αυτό ακόμη δείχνει τη σπουδαιότητα του ελέγχου των γονιών πάνω στα παιδιά. Η περίοδος της απαγόρευσης του «μη» στην παιδαγωγική έχει πια περάσει αφήνοντας ξωπίσω της μια γενιά ανερμάτιστη.  Όταν καπνίζει μόνο ο πατέρας ή κανείς από τους γονείς, το ποσοστό αγόρια/ κορίτσια είναι 50%. Αντίθετα όταν η μητέρα καπνίζει το ποσοστό μεταβάλλεται σε 48% αγόρια 62% κορίτσια. Ας σκεφθούμε λοιπόν τις ευθύνες μας. Εμείς , που λέμε ότι νοιαζόμαστε για την υγεία των παιδιών μας, ας δώσουμε το καλό παράδειγμα, Τα παιδιά, όπως ξέρουμε, μιμούνται και δυστυχώς είναι ευκολότερο να μιμηθούν τα σφάλματά μας.

Τον πρώτο χρόνο τα παιδιά καπνίζουν μέχρι 5 τσιγάρα τη μέρα, 3 φορές περισσότερα κορίτσια από αγόρια, ενώ για τα 5-10 τσιγάρα η αναλογία γίνεται 50%.

Σήμερα ο κόσμος πια έχει πεισθεί για τις ολέθριες  επιπτώσεις του καπνίσματος. Το  κράτος, που μέχρι πρότινος πίστευε πως κερδίζει από τη γενναία φορολογία του καπνού, ανακάλυψε ότι ξοδεύει περισσότερα για να νοσηλεύει τα θύματα αυτής της βλαβερής συνήθειας. Δυστυχώς ήταν και αυτή μια επιλογή με οικονομικά κριτήρια που συνέπεσε να έχουν και κοινωνικό χρώμα. Στο εξωτερικό εδώ και πολλά χρόνια είναι υποχρεωτικό ν’ αναγράφονται πάνω στις συσκευασίες των προιόντων καπνού όλες οι δυσμενείς επιπτώσεις τους  για την υγεία. Στη χώρα μας που η οικονομία της εξαρτάται από τον καπνό, μόλις φέτος ακούστηκε μια τέτοια εφαρμογή, ενώ πριν από 1-2 χρόνια μόνον έπαψε η διαφήμιση των προιόντων καπνού από τα ΜΜΕ. Η τελευταία δραματική αποκάλυψη των στατιστικών μας δίδαξε ότι και οι παθητικοί καπνιστές κινδυνεύουν εξ ίσου με τους καπνιστές από τον Καρκίνο. Το παθητικό κάπνισμα επιδεινώνει τη στηθάγχη. Γυναίκες καπνιστών κινδυνεύουν από ισχαιμική καρδιοπάθεια. Είναι θέμα καταπάτησης της ατομικής ελευθερίας αυτό που συμβαίνει εδώ στην Ελλάδα, όπου κανείς δε σε ρωτά αν επιτρέπεται να καπνίσει σε ένα κοινόχρηστο χώρο. Στα σχολεία οι καθηγητές καπνίζουν λεύτερα μπροστά στους μαθητές, που υποτίθεται πως πρέπει να τους πείσουν για τα δεινά του καπνού. Στα νοσοκομεία οι γιατροί προκλητικά αγνοούν τις επιγραφές και καπνίζουν στους διαδρόμους με τα ράντζα των ασθενών. Στην κρατική τηλεόραση βαρύγδουπα ονόματα κουβεντιάζουν καπνίζοντας σαν φουγάρα. Σε κάθε χώρο δουλειάς υπάρχει έστω και ένας θεριακλής, που ντουμανιάζει τον τόπο και οι άλλοι τον ανέχονται αδιαμαρτύρητα. Κι ας μη μιλάμε για τις παμπ, τις καφετέριες και τις ταβέρνες, που λες και είναι χώροι πλασμένοι αποκλειστικά για τη χρήση των καπνιστών.

Στο εξωτερικό, που τα τελευταία χρόνια μειώθηκε δραστικά το κάπνισμα, κάθε κοινόχρηστος χώρος είναι υποχρεωτικό να έχει δύο διαμερίσματα, ένα για τους καπνιστές κι ένα για τους μη καπνιστές. Οι σοσιαλιστικές χώρες πριν πολλά κιόλας χρόνια είχαν εφαρμόσει την απαγόρευση του καπνίσματος στους κοινόχρηστους χώρους (αποβάθρες και τρένα αεροπλάνα στις πτήσεις εσωτερικού) μέτρα αποδοτικά που πρόσφατα άρχισαν να εφαρμόζονται και στο δυτικό κόσμο.. Σε κάθε χώρο δουλειάς, νομοθετημένα πια (αφού στατιστικές έδειξαν ότι το 50% προτιμούν να καπνίζουν στη δουλειά) υπάρχει ένα μόνο μικρό δωμάτιο όπου επιτρέπεται το κάπνισμα, έτσι που προκειμένου ο άλλος να τρέχει να κλειστεί στην απομόνωση να προτιμά να κόψει το τσιγάρο. Άλλωστε δεν υπάρχει απόλαυση αν δεν παίζεις θέατρο με το κάπνισμα.

Το κάπνισμα ευτυχώς δεν προκαλεί μεγάλη σωματική εξάρτηση (όπως το αλκοόλ), αλλά κυρίως ψυχική. Αυτό που λείπει απ’ όσους προσπαθούν να το κόψουν είναι η τελετουργία του καπνίσματος. Προσέξτε τις διαφημίσεις των τσιγάρων. Υπάρχει ολόκληρη σκηνοθεσία μέχρι να φθάσει κάποιος στο απολαυστικό ρούφηγμα του καπνού. Αναρωτιέσαι μήπως είναι διαφήμιση αυτοκινήτου ή αρώματος. Η μάρκα του τσιγάρου, που υποσυνείδητα σε συνδέει με όλες αυτές τις γοητευτικές υπάρξεις των διαφημίσεων, το άναμμα του σπίρτου.  Όσοι παλεύουν να το κόψουν δεν ξέρουν τι να κάνουν με τα χέρια τους. Πολλοί πιάνουν κομπολόι, άλλοι παχαίνουν (έχουν συνηθίσει νάχουν κάτι στο στόμα τους, κάτι σαν την πιπίλα του μωρού). Και για τα μωρά είναι δύσκολο να κόψουν την πιπίλα.

Στην Ελλάδα πάντως κάθε χρόνο πάνω από 10.000 άτομα παύουν να καπνίζουν μ’ ένα τρόπο οριστικό: πεθαίνοντας. Τόσοι υπολογίζονται οι θάνατοι από το τσιγάρο στη χώρα μας. Αν ήταν ένα οποιοδήποτε άλλο αίτιο θα μιλούσαμε για επιδημία. Αν κάναμε μια σύγκριση θάταν σαν κάθε χρόνο να βούλιαζαν 100 πλοία ή νάπεφταν 1000 αεροπλάνα με 100 θανάτους σε κάθε ατύχημα. Οι θάνατοι από το κάπνισμα είναι 7 φορές περισσότεροι από τους θανάτους αμερικανών στο Βιετνάμ. Κάθε χρόνο καταγράφονται 1.000.000 περιπτώσεις καρκίνου του Πνεύμονα, το έτος 2000 θα έχουν διπλασιασθεί, 85-95% αυτών οφείλονται στο τσιγάρο. Θυμηθείτε τον πανικό μας μπροστά στο ατύχημα του Τσέρνομπιλ, όταν οι αναμενόμενοι θάνατοι δεν είναι παρά μερικές δεκάδες στα επόμενα είκοσι χρόνια και κάντε σύγκριση με την απάθειά μας μπροστά στον εξωφρενικό αριθμό των 10.000 θανάτων που, χρόνο με χρόνο ανεβαίνει κι εμείς εφησυχάζουμε.

στοιχεία του Υπουργείου Υγείας 2013 σχετικά με την απαγόρευση 

Φέτος συμπληρώνονται 25 χρόνια από την πρώτη επίσημη ανακοίνωση της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας Χειρουργών για τις δυσμενείς επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία. Οι προβλέψεις δυστυχώς επαληθεύτηκαν κατά το χειρότερο τρόπο. ΟΙ ετήσιοι θάνατοι λόγω του καπνίσματος στις ΗΠΑ αυξήθηκαν σε 390.000, 90.000 δηλαδή περισσότεροι απ’ όσο είχε προβλεφθεί. Το 2/3 αυτών των θανάτων οφείλονται σε καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο του πνεύμονος, και χρόνια αναπνευστικά προβλήματα.Το ποσοστό θανάτου από καρκίνο του πνεύμονος είναι 22 φορές συχνότερο στους καπνιστές. Για πρώτη φορά η κυβέρνηση των ΗΠΑ παραδέχθηκε ότι το κάπνισμα είναι από τις κύριες αιτίες θανάτου, που υπολογίζεται σε 26.500 ζωές το χρόνο. Μισές από αυτές είναι άνθρωποι κάτω των 65. Γιαυτό και όλες οι προηγμένες χώρες έχουν βάλει σαν σκοπό για το 2000 το μηδενισμό της κατανάλωσης του καπνού.

επισημα στοιχεία 2013

Λογική λαϊκισμού επιβάλλει βέβαια στις κυβερνήσεις να κολακεύουν τις μεγάλες λαϊκές ομάδας (καπνιστές ή χούλιγκαν) έστω κι αν έχουν άδικο. Το τσιγάρο προσφέρει χρήματα και υπηκόους γιαυτό και κάθε κράτος το ανέχεται. Τα περι ελευθερίας του ατόμου είναι όχι μόνο ανόητο αλλά και θρασύ επιχείρημα των καπνιστών. Μόνη κοινωνική ελευθερία είναι η ελευθερία όλων. Σημασία έχει ποιος επηρεάζει και ποιος περιορίζει ποιον. Ο παραγωγός τσιγάρων επηρεάζει την κοινή γνώμη και αυτό είναι περιοριστικό της ελευθερίας των άλλων. Μόνο στην Ελλάδα το 1985 μισό δις δραχμές στις διαφημίσεις τσιγάρων, ενώ τίποτε στην αντικαπνιστική εκστρατεία. Σε μια έκδοση της Βρετανικής Ιατρικής Εταιρείας υπογραμμίζεται ότι «τα παιδιά είναι τα μέλλον της καπνοβιομηχανίας». Όσο για τη δαπάνη αναφέρεται ότι το 1982 τα παιδιά ηλικίας 11-16 ετών ξόδεψαν για τσιγάρα 60 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας. Στην Ελλάδα όπου φυσικά όλοι ζούμε πάμπλουτα!! Και μπορούμε να σπαταλάμε συνάλλαγμα ασυλλόγιστα δε χρειαζόμαστε τέτοιου είδους οικονομικές έρευνες. Γιατί βέβαια μας λένε ότι μιας και παράγουμε καπνό πώς θα ζήσουμε αν κόψουμε το κάπνισμα; Πάει η οικονομία μας. Θα βουλιάξει. Αν και σίγουρα  κανείς καπνιστής δε σκέπτεται τον καπνοπαραγωγό όταν ανάβει το τσιγάρο του, έχει αποδειχθεί ότι δεν κερδίζουμε πολλά από τον καπνό, μιας και η ξενομανία μας είναι τόση, που τελικά εισάγουμε περισσότερα ξένα τσιγάρα από τον καπνό που εξάγουμε.

Πώς όμως μπορούμε να πείσουμε τα παιδιά μας να μη δοκιμάζουν τον καπνό; Μα πρώτα α’ όλα με το παράδειγμά μας. Πώς θα πείσουμε το παιδί να μη καπνίσει, όταν εμείς καπνίζουμε μπροστά του; Ο δικός μας καπνός είναι το ίδιο επικίνδυνος με αυτόν που θα κάπνιζαν κι εκείνα. Ας κόψουμε πρώτα εμείς το τσιγάρο για να μπορέσουμε να τα συμβουλεύσουμε πειστικά. Για να μπορούμε  να τα πείσουμε ότι δεν είναι κανένας μεγάλος ηρωισμός το κάπνισμα. Δεν είναι ούτε καν αμφισβήτηση. Να τα πείσουμε ότι με το να καπνίζουν στις συνελεύσεις φανερά και νάχουν το θράσος να ζητάνε χώρο καπνιστηρίου στο σχολείο δεν σπάνε το κατεστημένο. Συντηρούν τη συντήρηση, γίνονται τα όργανα της προπαγάνδας ξένων κέντρων απόφασης, τα άβουλα όργανα της προώθησης των προιόντων των βιομηχάνων και οπωσδήποτε ούτε στον εαυτό τους ούτε στην κοινωνία προσφέρουν. Αν πραγματικά θέλουν να είναι προοδευτικοί  πρέπει να σπάσουν το κατεστημένο στο χώρο του καπνίσματος και να ταχθούν στον αντικαπνιστικό αγώνα. Να μη διστάσουν ακόμη και στους καθηγητές ή και τους γονείς τους να επιτεθούν, όταν έχουμε τη συνήθεια να καπνίζουμε μπροστά τους, τη στιγμή που τους αρνούμεθα το ίδιο βλαπτικό «δικαίωμα». Λέμε ότι θέλουμε να χτίσουμε ένα καλύτερο αύριο. Απαιτούμε καλύτερες συνθήκες στο περιβάλλον τη στιγμή που μάθαμε να ζούμε σε σπίτια πνιγμένα στον καπνό. Πρέπει να τα διδάξουμε ότι η μακρόχρονη υγεία δεν είναι δώρο που χαρίζεται, είναι αγαθό που κατακτιέται. Και όποιος δεν έχει τα κότσια να παλεύει, είναι ανάξιος για να ζει. Αλλά πρώτα απ’ όλα πρέπει ν’ αποκτήσουμε εμείς οι ενήλικες το δικαίωμα να μιλάμε έτσι με το παράδειγμά μας. Αλλιώτικα ότι και να λέμε θα φαντάζει σαν μια ακόμη υποκριτική μάσκα, από αυτές που τα παιδιά τόσο εύκολα αναγνωρίζουν στο πρόσωπό μας.

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου