Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί Marie Curie

Marie -Πιερ Curie

                        Μια ιδανική συζυγική συνύπαρξη

  

  Κάθε άνθρωπος, άνδρας ή γυναίκα ψάχνει για να βρει τη θέση του μέσα στην ανθρώπινη κοινωνία. Και αν ο άνδρας καλείται να ξεπεράσει αμέτρητα εμπόδια όταν καλείται να καταπιαστεί με την αναζήτηση της βαθύτερης του κλίσης, η γυναίκα  έχει ν' αντιπαλέψει πρόσθετα με όλους τους κοινωνικούς κώδικες που της επιβάλουν μι συμπεριφορά, που τη φυλακίζουν σε στενά όρια.

Κανείς άνθρωπος δεν είναι μονοσήμαντος. Και  αυτό   που λέμε ευτυχία δεν είναι παρά η εσωτερική αρμονία σε αυτές τις συχνά αλληλοαναιρούμενες παρορμήσεις μας, η σιγουριά ότι είμαστε σωστά τοποθετημένοι στον κόσμο, η βεβαιότητα ότι βρισκόμαστε από τη σωστή πλευρά στα σύνορα που χαράζει η καρδιά μας.

Η γυναίκα παρά την υποστολή της σημαίας του φεμινισμού εξακολουθεί να ψάχνει το πραγματικό της πρόσωπο. Δεν επιβάλλονται πια κανόνες συμπεριφοράς, αλλά εμμένει το γεγονός ότι η πλειοψηφία των γυναικών στηρίζει τους άνδρες ενώ είναι εξαίρεση το φαινόμενο άνδρας να θυσιάζεται για την προβολή της γυναίκας του. Το επίτευγμα της ισορροπίας μιας οικογένειας  που στήνεται από δυο εξ ίσου εξαιρετικούς ανθρώπους είναι σπάνιο. Η Ιστορία μας παραδίδει την πιο εκπληκτική μορφή ολοκληρωμένου ανθρώπου στο όνομα της Μαρίας Κιουρί, μιας γυναίκας που αν και δεν εντάχθηκε στο φεμινιστικό κίνημα, στάθηκε με τη ζωή της η πρωτοπόρος ενσάρκωση του οράματος της ισότητας των φύλων. 

 Γεννήθηκε το 1867 στη Βαρσοβία από πατέρα φυσικό και μητέρα δασκάλα (η οποία όμως κατά τη συνήθεια της εποχής είχε αναγκασθεί να εγκαταλείψει το επάγγελμα για να μεγαλώσει τα πέντε παιδιά της). Εκείνα τα χρόνια η Πολωνία βρισκόταν κάτω από ρωσικό ζυγό και τα πολωνικά βιβλία ήταν απαγορευμένα, αλλά ο πατέρας της, θερμός πατριώτης, δε δίσταζε να τα προμηθεύει κρυφά τους μαθητές του. Αν και οι γονείς δεν είχαν προκαταλήψεις για τις σπουδές των κοριτσιών τους, τα Πανεπιστήμια της Πολωνίας παρέμεναν κλειστά για τα κορίτσια και τα οικονομικά τους ήταν δύσκολα, αφού ήδη η πρώτη τους κόρη, Μπρόνια, σπούδαζε Ιατρική στο Παρίσι, ενώ η Μαρία ήταν το μικρότερο παιδί.  

   Έτσι η αριστούχος Μαρία αναγκάσθηκε να καθυστερήσει εργαζόμενη επί πέντε χρόνια σα δασκάλα σε πλουσιόσπιτο για να εξασφαλίσει τα χρήματα, που θα της επέτρεπαν να πάει κι εκείνη στο Παρίσι. Εκεί, σε ένα φτωχικό δωμάτιο σπούδαζε ταυτόχρονα Μαθηματικά και Φυσική. Ήταν μια όμορφη συνεσταλμένη κοπέλα, που δεν εντυπωσίαζε τους συμφοιτητές της που της αποκαλούσαν «η ξένη» και δοκίμασαν μεγάλη έκπληξη όταν ήλθε πρώτη στον κατάλογο των πτυχιούχων της Φυσικής και δεύτερη στα Μαθηματικά.

 Εκείνη διψούσε να γνωρίσει τους μεγάλους επιστήμονες της εποχής και να συζητήσει τις επιστημονικές της ανησυχίες. Ανάμεσά τους και ο Πιερ Κιουρί που με τον αδελφό του είχαν θεμελιώσει την έρευνα του πιεζοηλεκτρισμού. Δεν ήταν μόνο η συγγένεια δυο μεγάλων μυαλών που τους έφερε κοντά. Όλοι οι βιογράφοι συμφωνούν ότι του ένωνε ένας τρυφερός έρωτας που άντεξε όλα τα χρόνια. Σε μιαν εποχή που οι άνδρες στηριζόντουσαν στις συζύγους, που  επωμιζόντουσαν όλες τις φροντίδες του νοικοκυριού και της οικογένειας,  το ζεύγος Κιουρί αποτελεί το σπάνιο εκπληκτικό επίτευγμα ισοτιμίας ανάμεσα σε δυο εξαιρετικούς ανθρώπους. Παντρεύτηκαν το 1895.

  Η ανακάλυψη του Μπεκερέλ για την επίδραση των αλάτων Ουρανίου στη φωτογραφική πλάκα εντυπωσίασε τη Μαρία, που διάλεξε έτσι το θέμα της διατριβής της. Δουλεύοντας συντροφικά πλάι πλάι με τον Πιερ δίχως τους βεντετισμούς και τις αντιζηλίες άλλων επιστημόνων κατάφεραν να εντοπίσουν και να ορίσουν τη ραδιενέργεια και να ανακαλύψουν δυο νέα πρώτα ραδιενεργά στοιχεία που βάφτισαν Ράδιο και Πολώνιο (από την πατρίδα της).

  Η δουλειά του ήταν εξοντωτική. Επί τέσσερα χρόνια σε μιαν αποθήκη με ελάχιστα μέσα εξέταζαν διάφορους τύπους ορυκτών προσπαθώντας να διαχωρίσουν το ραδιενεργό υλικό. Η τεχνική που χρησιμοποίησαν δεν είναι λιγότερο σημαντική από την υπομονή και την αυτοθυσία  που τους οδήγησαν στην επιτυχία. Αρκεί να αναφέρουμε ότι μάζα του Ραδίου είναι το ένα εκατομμυριοστό της μάζας του Ορυκτού. 

  Το 1902 επιτέλους ετοιμάστηκε μια μικρή ποσότητα χλωριούχου Ραδίου αρκετή για να υπολογισθεί το ατομικό του βάρος. Τον ίδιο χρόνο η Μαρία παίρνει τον τίτλο του διδάκτορα και το 1903 μαζί με τον Πιερ το Νόμπελ Φυσικής. Στο μεταξύ είχε ήδη αποκτήσει το πρώτο τους παιδί την Ιρέν (1897) και το 1904 ήλθε και η Εύα. 

   Η ζωή τους δε χωρούσε σε συνηθισμένα καλούπια. Σε αντίθεση με τους κοινωνικούς κανόνες συχνά ο Πιερ αναγκαζόταν να μαγειρεύει και να φροντίζει τα παιδιά γιατί η Μαρία παρασυρόταν μέχρις αργά από τα πειράματά της και δεν της αρνιόταν το δεύτερο έλεγχο στους πολύπλοκους υπολογισμούς των εργασιών της. Σίγουρα δε λογομαχούσαν για το ποιος θα σιδερώσει το πουκάμισο και αυτό χωρίς την οικονομική άνεση που θα του πρόσφερε την βοήθεια από κάποιο υπηρετικό προσωπικό. 

 Το Νόμπελ δεν το είδαν σαν καταξίωση. Εξακολούθησαν να εργάζονται το ίδιο εντατικά. Διαβλέποντας τις δυνατότητες του Ραδίου για τη θεραπεία του Καρκίνου δε διστάζουν να δοκιμάσουν πάνω τους τις ιδιότητες της ραδιενέργειας, Πρώτος ο Πιερ παρατηρεί την εξέλιξη του εγκαύματος που ο ίδιος προκάλεσε με Ράδιο στο μπράτσο του, ενός εγκαύματος παράξενου και δύσκολου στην επούλωση. Σήμερα που γνωρίζουμε καλά τις καταστροφικές επιπτώσεις της ραδιενέργειας, έστω και σε μικρές ποσότητες πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό, μας φαίνεται εξωφρενική η εικόνα των δυο ερευνητών που με γυμνά χέρια πάλευαν με αυτή τη νέα εκπληκτική ουσία. Διηγούνται μάλιστα ότι η διάσημη χορεύτρια Ισιδώρα Ντάνκαν που τους επισκέφθηκε σε κάποιο ταξίδι τους στις ΗΠΑ τους ζήτησε να χρησιμοποιήσει τη γαλαζωπή λάμψη του ραδίου σαν τρικ στα περίφημα πέπλα της. Όμως το ζευγάρι την έπεισε να παραιτηθεί δείχνοντας τα εγκαύματα των χεριών τους. 

  Το 1906 ο Πιερ πεθαίνει ξαφνικά σε τροχαίο ατύχημα. Η Μαρία αν και συγκλονισμένη αφοσιώνεται στην ανατροφή των παιδιών τους και τη συνέχιση του ερευνητικού τους έργου. Αμέσως μετά το θάνατό του τον διαδέχεται στην έδρα και τη διεύθυνση του εργαστηρίου και είναι η πρώτη γυναίκα που έγινε δεκτή να διδάξει στη Σορβόννη. Πολεμήθηκε σκληρά από το ανδρικό κατεστημένο  και διασύρθηκε στη Γαλλία για πιθανολογούμενη ερωτική σχέση με συνεργάτη της, αλλά παρέμεινε   όρθια και αξιοπρεπής. Το 1910 δημοσίευσε το θεμελιώδες έργο της «Μελέτη επί της ραδιενέργειας» και τον επόμενο χρόνο απομονώνει το Μεταλλικό Ράδιο, επίτευγμα εξαιρετικά δύσκολο λόγω της τεράστιας τοξικότητα του στοιχείου. Γιαυτά της τα επιτεύγματα η Μαρία πήρε πάλι Νόμπελ Χημείας το 1911 και είναι το μοναδικό πρόσωπο στον επιστημονικό κόσμο, που τιμήθηκε δυο φορές με τη διάκριση αυτή. 

  Πέθανε το 1934 από τις συνέπειες της ραδιενέργειας. Μέχρι τελευταία στιγμή αν και είχε διαπιστώσει πια τον κίνδυνο δεν έπαψε να δουλεύει ερευνώντας διδάσκοντας και επινοώντας τις πρώτες συσκευές ακτινογραφίας που όπλισαν τους γιατρούς με ένα νέο μάτι ανίχνευσης του εσωτερικού του σώματος. 

  Στη διάρκεια του πολέμου του 1914 η Μαρία διέσχιζε τους δρόμους του μετώπου καθισμένη στο τιμόνι φορτηγού εφοδιασμένου με το νέο υλικό που μπορούσε ν' αναζητεί τις σφαίρες στα βάθη των νεανικών κορμιών διευκολύνοντας το χειρουργό και σώζοντας τη ζωή και την αρτιμέλεια των στρατιωτών. 

  Μέχρι το θάνατό της κατάφερε να δει το έργο της ολοκληρωμένο και το εργαστήριο της εξοπλισμένο με άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό, που θα συνέχιζε τις ερευνητικές της προσπάθειες. Ανάμεσά τους σαν φυσική της συνέχεια, οι κόρες της. Η μεγαλύτερη η Ιράν τιμήθηκε με τον άνδρα της και μαθητή της μητέρας της, Ζολιό, με το Νόμπελ Χημείας το 1935 και είναι από τους πρώτους επιστήμονες που αντιτάχθηκε στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας για πολεμικούς σκοπούς, ιδρύοντας με το Ράσελ τη γνωστή επιστημονική Εταιρεία για τη διαφώτιση του κόσμου για τις καταστροφικές επιπτώσεις των πυρηνικών. 

 Σήμερα μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, το Τσέρνομπιλ, και τη Φουκουσίμα η ανθρωπότητα χρειάζεται περισσότερο από ποτέ ν' αναβαθμισθεί στο ανθρωπιστικό όραμα της γυναίκας που ξεκίνησε για την ανθρωπότητα αυτή την περιπέτεια, που ήδη προκάλεσε πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια ανθρώπινα θύματα. 

Είμαστε σίγουροι ότι η Κιουρί αν ζούσε σήμερα θα συνυπέγραφε τις εκκλήσεις μας για τη μη επαναφορά της «αντιπυρηνικής ασπίδας» πάνω από την αγαπημένη της Πολωνία. Οι Κιουρί και οι άλλοι πρωτοπόροι της πυρηνικής τεχνογνωσίας πίστευαν ότι ενεργούν για το καλό και όχι για τον αφανισμό και το βασανισμό της ανθρωπότητας.  

 Τους οφείλουμε τη σιγουριά ενός ειρηνικού και ελπιδοφόρου αύριο, και αυτό μόνο χωρίς την φρίκη των πυρηνικών μπορεί να ανατείλει.

Μαρία Σκολόνσκαγια Κιουρί - Εκατόν σαράντα χρόνια από τη

www.apopsy.gr/2007/t_199/pol_01.htm -