Τρομοκρατία και πυρηνικά εργοστάσια στην ΕΕ

Τρομοκρατία και πυρηνικά εργοστάσια στην ΕΕ

Η πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στο Βέλγιο ανέδειξε ξανά το πρόβλημα της ασφάλειας των γερασμένων πυρηνικών εργοστασίων στην Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι γεμάτη γερασμένους Πυρηνικούς Αντιδραστήρες (ΠΑ). Το 2015, στις μισές από τις 28 χώρες της ΕΕ λειτουργούσαν 128 ΠΑ, το 1/3 των ΠΑ παγκόσμια (398). Το 85% αυτών (109) βρίσκονται συνωστισμένες σε 8 δυτικές χώρες και 19 στις ανατολικές, νέες χώρες μέλη της ΕΕ. Η μέση ηλικία τους είναι 31 έτη! 

Ας σημειωθεί ότι πολλοί από αυτούς λειτουργούν σε πυκνοδομημένους αστικούς ιστούς κοντά σε μεγαλουπόλεις. Η ΕΕ εξακολουθεί να γεύεται τις επιπτώσεις του Τσερνόμπιλ (που είχε να εκκενώσει μόνο τους 350.000 κατοίκους του Πριγιάτ), να θυμάται πόσο μακριά έπεσε η ραδιενέργεια κατά τα κελεύσματα του καιρού και εξακολουθεί να παρακολουθεί με  ανησυχία την εντεινόμενη ρύπανση των ωκεανών από τους 300 τόνους ραδιενεργού ύδατος που εξακολουθούν να χύνονται καθημερινά  στον Ειρηνικό από τους 3 κατεστραμμένους ΠΑ της Φουκούσιμα μολύνοντας την υδρόβια ζωική αλυσίδα.

Ας σημειωθεί ότι τα πυρηνικά εργοστάσια κατασκευάστηκαν με προοπτική χρήσης τα 30 χρόνια και σήμερα στην Ελβετία ακόμη λειτουργεί ο γηραιότερος ΠΑ (45 χρόνων!!) … Αν και το πυρηνικό λόμπυ ισχυρίζεται ότι με κάποιες μετατροπές δεν υπάρχει πρόβλημα ασφάλειας, οι προδιαγραφές κατασκευής νέου ΠΑ είναι τέτοιες που καταργούν κάθε νέα απόπειρα. Πχ στη Φινλανδία η κατασκευή του 5^ο  ΠΑ ξεκίνησε το 2005 και σήμερα είναι 9 χρόνια πίσω από το χρονοδιάγραμμα και με τριπλάσιο προϋπολογισμό και αβέβαιη κατάληξη. Αντίθετα στη γειτονική μας Βουλγαρία στο επικίνδυνο Κοζλοντούι λειτουργούν 2 από τους 6 ΠΑ. (Οι 4 έκλεισαν ως μέρος της συμφωνίας ένταξης στην ΕΕ.) Οι 2 ΠΑ έχουν άδεια λειτουργίας μέχρι το 2017 και 2021. Ο χειριστής όμως σχεδιάζει μια άνευ προηγουμένου επέκταση ζωής 60 ετών!!!! με μια αρχική συμφωνία, που υπέγραψε με την EDF, Ros-energo-atom και Rusatom. Φυσικά οι έλληνες οφείλουμε να επαγρυπνούμε.

Στο Βέλγιο, όπου και δημοσιοποιήθηκε η απόπειρα τρομοκρατικής επίθεσης σε ΠΑ  λειτουργούν 6 ΠΑ, με στόχο τη σταδιακή κατάργηση τους έως το 2025. Ο φόβος πιθανού ατυχήματος στους γερασμένους ΠΑ του Βελγίου ώθησε μια πρωτοφανή συμμαχία 30 μεγάλων πόλεων από τρεις όμορες χώρες – Γερμανία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία – που κατέθεσαν μήνυση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με σκοπό το κλείσιμο δύο γερασμένων ΠΑ, κοντά στα σύνορα τους.

Το καλό παράδειγμα είναι η   Γερμανία. Η -μετά την Φουκούσιμα- απόφαση να κλείσει αμέσως 8 από τους 17 ΠΑ της και τη σταδιακή κατάργηση των υπολοίπων 9 έως το 2022 προκάλεσε αρχικά δυσπιστία. Όμως, το γεγονός ότι η επιλογή αυτή προήλθε από μια συντηρητική και μέχρι την Φουκουσίμα πολύ υπέρ των πυρηνικών κυβέρνηση, με επικεφαλής την (φυσικό) Άνγκελα Μέρκελ, και υπερψηφίστηκε από όλα τα πολιτικά κόμματα, καθιστά την απόφαση αυτή μη αναστρέψιμη κάτω από οποιοδήποτε πολιτικό αστερισμό. Η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη Γερμανία είναι σήμερα από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως.

Από το 1952, όταν ξεκίνησε η ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας, μέχρι το καταστροφικό ατύχημα στη Φουκουσίμα το 2011 ζήσαμε 6 σοβαρά έως καταστροφικά ατυχήματα, δύο εκ των οποίων παγκόσμιας εμβέλειας, Chernobyl και Fukushima.

Στατιστικά αναμένεται ένα σοβαρό ατύχημα μέσα στα επόμενα 10 – 15 έτη! Πού θα συμβεί; Όπου και να συμβεί θα έχει παγκόσμιες επιπτώσεις. Η πιθανότητα να γίνει στην Ευρώπη  είναι 45%.

Κάθε πυρηνική εγκατάσταση, όπου και αν βρίσκεται, ήταν, είναι και θα είναι ευάλωτη σε διακοπές ρεύματος, τρομοκρατικές επιθέσεις, επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, καθώς και σεισμούς και  ακραία καιρικά φαινόμενα.

Οι ΠΑ κατασκευάστηκαν επειδή παράγουν πρώτη ύλη για πυρηνικά όπλα. Η -με εξαιρετικά σπάταλη διαδικασία- παραγωγή ενέργειας είναι μια προσοδοφόρος παρενέργεια του βασικού στόχου κατασκευής τους. Ο χώρος φύλαξης του ραδιενεργού αποβλήτου είναι πρώτη ύλη για κατασκευή όπλων Απεμπλουτισμένου Ουρανίου και «βρώμικων» πυρηνικών βομβών και κάθε ΠΑ ακόμη και όταν κλείσει παραμένει επικίνδυνος για εκατοντάδες έως χιλιάδες χρόνια. Κάθε ΠΑ αποτελεί μια εν δυνάμει τρομακτική απειλή και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν τέτοια από τη διεθνή κοινότητα. 

Η τρομοκρατική απειλή είναι ο μικρότερος ίσως λόγος ανησυχίας, όσον αφορά τον κίνδυνο των ΠΑ στην ΕΕ. Είναι γνωστό ότι οι ΠΑ λόγω της τεράστιας επικινδυνότητας τους δεν ασφαλίζονται καμιά ασφαλιστική εταιρεία στον κόσμο.

 Η πυρηνική εποχή δεν πρόσφερε ασφάλεια στην ανθρωπότητα, αλλά τρόμο. Έχει αποδειχθεί ότι οι τρομοκράτες πάντα βρίσκουν τρόπους να βρίσκονται ένα βήμα μπροστά από τις δυνάμεις ασφαλείας και το Διαδίκτυο διευκολύνει τις δράσεις και την προπαγάνδα τους. Οι ΠΑ όπως και οι χώροι αποθήκευσης πυρηνικών όπλων θεωρούνται από τους καλύτερα φυλασσόμενους όμως κανείς δε μπορεί να αποκλείσει τίποτε.

Μόνη ελπίδα ασφάλειας είναι η πλήρης απαγόρευση των πυρηνικών όπλων και η αντικατάσταση των ΠΑ με εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Και ευτυχώς φαίνεται ότι στις μέρες μας γίνονται κάποια θετικά βήματα και προς τις δυο κατευθύνσεις. Μόνη ευχή να προλάβουμε πριν είναι αργά, όχι μόνο για την ΕΕ, αλλά για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου