Μετανάστευση λόγω πυρηνικών

Μετανάστευση λόγω πυρηνικών

εισήγηση στην εκδήλωση του ΠΑΔΟΠ με θέμα

"Οι άγνωστες όψεις του προσφυγικού μεταναστευτικού"

Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών 12-4-2016

Οι αιτίες της μετανάστευσης σήμερα είναι οι πολεμικές συγκρούσεις, η ισχύουσα παγκόσμια οικονομική ανισότητα και οι κλιματικές αλλαγές που αμφίδρομα προκαλούν λιμούς και πολέμους. Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη της IPPNW ακόμη και περιορισμένος  πυρηνικός πόλεμος πχ Ινδία Πακιστάν, θα προκαλούσε κλιματική αλλαγή ικανή να προκαλέσει λιμό με θύματα 2 δις ανθρώπους παγκόσμια και φυσικά τεράστιες μεταναστεύσεις. Ας σημειωθεί ότι παγκόσμια ο ανθρώπινος πληθυσμός είναι 7,3 δις και 1 δις είναι το άθροισμα των κατοίκων της Β. Αμερικής και της Ευρώπης.

Αν και οι κάτοικοι της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι δεν είχαν χρόνο ν’ απομακρυνθούν έγκαιρα, οι μετακινήσεις του πληθυσμού στην Ιαπωνία μετά τις ατομικές Βόμβες ακολούθησαν το σχεδιασμό για τα συμβατικά όπλα, ενώ και οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας στον πληθυσμό ποτέ δεν μελετήθηκαν, αφού η χώρα αρχικά βρισκόταν υπό αμερικανική κατοχή. Το παράξενο είναι ότι μελέτες στην Ιαπωνία δεν έγιναν ούτε για τη Φουκουσίμα.

 Αντίθετα στις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1950 είχαν εκπονηθεί σχέδια εκκένωσης σε περίπτωση χρήσης πυρηνικών, επειδή αρχικά πίστευαν ότι υπήρχε χρόνος  ανταπόκρισης σε πλήγμα από τη Σ. Ενωση . Μάλιστα το 1955 κατά τη διάρκεια της κρίσης στη Φορμόζα και μετά την πυρηνική δοκιμή στα Μπικίνι είχαν πραγματοποιηθεί από τον Αιζενχάουερ δοκιμές εκκένωσης μεγάλων πόλεων συμπεριλαμβανομένης της Ουάσιγκτον. Τα συμπεράσματα της επιτροπής πολιτικής προστασίας των ΗΠΑ ήταν ότι μια βόμβα Υδρογόνου στις ΗΠΑ θα προκαλούσε 5 εκατομμύρια νεκρούς 5 εκατομμύρια τραυματίες και 10 εκατομμύρια πρόσφυγες σε υποδομές ανύπαρκτες λόγω των ραδιενεργών αποθέσεων.

Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος στις 22 Σεπτεμβρίου 1964 έγινε στο Μισσισσιππή πυρηνική δοκιμή (Project Salmon) στο Tatum Salt Dome. Περίπου 500 κάτοικοι του Lamar County εκτοπίστηκαν και έλαβαν αποζημίωση 10$ ο ενήλικας και 5$ κάθε παιδί. Δυστυχώς η ραδιενεργός ρύπανση ήταν μεγαλύτερη και πλέον επίμονη του αναμενόμενου με αποτέλεσμα το 1972 να κατεδαφισθούν όλα τα κτίρια της περιοχής και τα υλικά να σταλούν στο χώρο αποθήκευσης ραδιενεργών καταλοίπων στη Νεβάδα ενώ το νερό εξακολουθεί να είναι μολυσμένο.

 Η αυξανόμενη ταχύτητα στην απάντηση πυρηνικού πλήγματος ανάμεσα στις τότε υπερδυνάμεις σύντομα κατέστησε σαφές ότι δε μπορούσε να υπάρξει χρόνος εκκένωσης πόλεων σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου και ουσιαστικά δεν μπορεί να υπάρξει οργανωμένη απάντηση προστασίας για τους απλούς πολίτες. Γιαυτό και οι πλουσιότεροι έχτιζαν πυρηνικά καταφύγια στα υπόγεια των σπιτιών τους, που αποδείχθηκαν φενάκη, όταν φθάσαμε την εποχή που το πυρηνικό οπλοστάσιο μπορούσε να καταστρέψει πολλές φορές ολόκληρο τον πλανήτη.

Οι πυρηνικές δοκιμές προκάλεσαν τις πρώτες αναγκαστικές εκκενώσεις περιοχών. Αν και ήδη μετά την πρώτη πυρηνική δομική (Τρίνιτι 16 Ιουλίου 1945) ήταν γνωστές οι συνέπειες της ραδιενέργειας στην ανθρώπινη υγεία στη Νεβάδα (όπου έγιναν 928 πυρηνικές δοκιμές) το ραδιενεργό μανιτάρι ήταν ορατό σε απόσταση 50 χμ και στο Λας Βέγκας, (που απέχει περίπου 100 χμ), το θέαμα ήταν τουριστική ατραξιόν, ενώ δεν έγινε προσπάθεια εκκένωσης μεμονωμένων κατοικιών την περιοχή. Μόλις το Σεπτέμβριο του 1997 (μετά δηλ την απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών) το υπουργείο Ενέργειας DOA δημοσιοποίησε την εκτεταμένη μόλυνση των υπόγειων υδάτων από Πλουτώνιο και τους κινδύνους από το χώρο αποθήκευσης των ραδιενεργών καταλοίπων στην περιοχή.

Οι πυρηνικές δοκιμές προκάλεσαν μετακινήσεις ή επιπτώσεις στην υγεία κυρίως ιθαγενών πληθυσμών.

Συγκεκριμένα από το 1948 μέχρι το 1956 66 δοκιμές βομβών Υδρογόνου έγιναν από τις ΗΠΑ στον Ειρηνικό  στην ατόλη Μπικίνι. Η έκρηξη 15 μεγατόνων έκρηξη Bravo (1-3-1954) προκάλεσε αύξηση της ραδιενέργειας σε όλο τον πλανήτη. Από τα περισσότερα νησιά της ατόλης έγινε προληπτική απομάκρυνση πληθυσμών εκτός από το νησί Rongelap, του οποίου η εκκένωση έγινε 48 ώρες μετά, έτσι ώστε οι κάτοικοι εκτέθηκαν σε μεγάλη ποσότητα ραδιενέργειας με αποτέλεσμα άλλοι να εμφανίσουν άμεσα σοβαρή νόσο εκ ραδιενέργειας και το 95% να αναπτύξουν καρκίνους και τερατογενέσεις.  Ας σημειωθεί ότι οι αμερικανοί που επισκεπτόντουσαν το νησί για τις μετρήσεις φορούσαν προστατευτικές στολές.

Στη Σ. Ένωση από το 1948 μέχρι το 1989 το Semipalatinsk στο Kazakstan ήταν ο μεγαλύτερος τόπος 456 πυρηνικών δοκιμών. Από το 1997 μετά την ανακάλυψη ότι υπήρχαν εκτεταμένα προβλήματα υγείας στους κατοίκους της γύρω περιοχής, οι σοβιετικοί μετάφεραν το χώρο πυρηνικών δοκιμών, (αφού προληπτικά εκκένωσαν εκατοντάδες κατοίκους των γειτονικών χωριών) στο νησί Novaya Zemplya στον Αρκτικό κύκλο, όπου και γινόντουσαν μέχρι το 2000 πυρηνικές δοκιμές μέχρι και 50 μεγατόνων (η βόμβα του Τσάρου). Παρά την εκκένωση, οι γειτονικοί πληθυσμοί της Σιβηρίας εμφάνισαν αύξηση ραδιενέργειας στα οστά τους και απαγορεύτηκε η πώληση κρέατος και ψαριών της περιοχής.

Η Βρετανία έκανε 21 πυρηνικές δοκιμές στην Αυστραλία 1952-1958 και το 1957-1958, 9 στον Ειρηνικό στα νησιά Malden και  Christmas με αποτέλεσμα την εμφάνιση νόσων σε ιθαγενείς και στρατιώτες. Το Ιούνιο 2009 βγήκε δικαστική απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου της Βρετανίας, που δικαίωσε τους παθόντες βρετανούς στρατιωτικούς, αλλά δεν υπήρξε κάτι ανάλογο για τους ιθαγενείς.

Η Κίνα ξεκίνησε τις πυρηνικές δοκιμές το 1964 και μέχρι το 1996 έκανε 45 (23 ατμοσφαιρικές) στην περιοχή Xinjiang όπου κατοικεί η εθνική μειονότητα Uighurs. Η ραδιενεργός ρύπανση έφθανε μέχρι τη Μογγολία και το Καζακστάν, ενώ στην ίδια την Κίνα εκτιμάται ότι 200.000 πέθαναν από τις επιπτώσεις της ραδιενέργειας.

Η Γαλλία ξεκίνησε τις πυρηνικές δοκιμές το 1966 στην Γαλλική Πολυνησία και σε συνεργασία με τις ΗΠΑ διεξήγαγαν 200 διασπείροντας ραδιενέργεια μέχρι και τα Φίντζι. Παρά τις καταγγελίες για επιπτώσεις στην υγεία των ντόπιων δεν έγιναν εκκενώσεις.

Από το 1952, όταν ξεκίνησε η ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας, μέχρι το καταστροφικό ατύχημα στη Φουκουσίμα το 2011, δηλαδή περίπου 59 έτη, έλαβαν χώρα έξη σοβαρά έως καταστροφικά ατυχήματα, δύο εκ των οποίων παγκόσμιας εμβέλειας, Chernobyl και Fukushima.  Και στα δυο έγιναν εκκενώσεις πληθυσμών που δεν πρόκειται να επιστρέψουν ποτέ στην περιοχή, επειδή στο Τσέρνομπιλ παρά τη σαρκοφάγο ο κίνδυνος επιβιώνει, ενώ στη Φουκουσίμα η τριπλή διαρροή συνεχίζεται.

Στο Τσερνομπιλ οι πληθυσμοί που εκτέθηκαν σε ραδιενέργεια λόγω της καταστροφής του Τσερνομπίλ είναι

1) Εκκαθαριστές 830.000

2) Εκκενώθηκαν από την περιοχή των 30 χλμ 350.000

3) Πληθυσμός που ζει σε υψηλά μολυσμένες περιοχές στη Ρωσία, Λευκορωσία, και Ουκρανία 8.300.000

4) Ευρωπαϊκός πληθυσμός σε περιοχές που δέχθηκαν χαμηλότερες δόσεις ραδιενέργειας 600.000.000

Εκτός από τους 200.000 κατοίκους της Φουκουσίμα οι οποίοι εκτοπίστηκαν, η έκθεση σε ραδιενέργεια περιλαμβάνει εκατομμύρια άλλων στην Ιαπωνία λόγω της πρόσληψης ραδιενεργών τροφών. Η Φουκουσίμα λαθεμένα συχνά θεωρείται σαν μια τραγωδία του παρελθόντος. Στην πραγματικότητα η ραδιενεργός έκλυση από τους 3 κατεστραμμένους αντιδραστήρες συνεχίζεται μέχρι σήμερα τόσο στην ατμόσφαιρα όσο και με τη μορφή 300 τόνων ραδιενεργού ύδατος που καθημερινά συνεχίζει να χύνεται στον Ειρηνικό ωκεανό μολύνοντας όλη τη θαλάσσια τροφική αλυσίδα μέχρι και τα ψάρια που καταναλώνονται ευρέως από τον άνθρωπο.

Τα πυρηνικά όπλα όπως ακούστηκε και από τον πρόεδρο Ομπάμα ποτέ δεν ξέρεις σε ποιου τρελού χέρια θα πέσουν (κι εδώ πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι ο πρόεδρος της Β Κορέας δεν είναι πιο επικίνδυνος από τον κο Τράμπ), ενώ η κατασκευή βρώμικης βόμβας από τρομοκράτες είναι εφικτή.

 Κάθε πυρηνική εγκατάσταση, όπου και αν βρίσκεται, ήταν, είναι και θα είναι ευάλωτη σε διακοπές ρεύματος, τρομοκρατικές επιθέσεις, επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, καθώς και σεισμούς και  ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η ΕΕ βρίθει ΠΑ. Το 2015, στις μισές από τις 28 χώρες της ΕΕ λειτουργούσαν (128/398) ΠΑ, περίπου το 1/3 όλων των ΠΑ του κόσμου. Το 85% αυτών (109 αντιδραστήρες) βρίσκονται συνωστισμένες σε (8) δυτικές χώρες και (19) στις ανατολικές, νέες χώρες μέλη της ΕΕ. Η μέση ηλικία των ΠΑ είναι (31) έτη! Στατιστικά  στην παγκόσμια εγκατεστημένη πυρηνική βιομηχανία των 398 αντιδραστήρων σε 31 χώρες αναμένεται ένα σοβαρό ατύχημα μέσα στα επόμενα 10 – 15 έτη! Η πιθανότητα να γίνει στην πυκνοκατοικημένη Ευρώπη είναι  45%. Ένα πυρηνικό ατύχημα τύπου Τσερνόμπιλ ή Φουκουσίμα στην καρδιά της Ευρώπης θα προκαλούσε πολλαπλάσιες καταστροφές χωρίς σύνορα λόγω της εγγύτητας των ευρωπαϊκών εργοστασίων με μεγαλουπόλεις. Γιαυτό το λόγο ο φόβος πιθανού ατυχήματος στους γερασμένους ΠΑ του Βελγίου ώθησε μια πρωτοφανή συμμαχία 30 μεγάλων πόλεων από τρεις όμορες χώρες – Γερμανία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία – που κατέθεσαν μήνυση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με σκοπό το κλείσιμο δύο γερασμένων ΠΑ, κοντά στα σύνορα τους.

Σε όλη την επικίνδυνη αλυσίδα του πυρηνικού κύκλου από την εξόρυξη, την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων ή αντιδραστήρων μέχρι και την αποθήκευση των πυρηνικών αποβλήτων η  καταστροφή είναι τόσο μεγάλη που το μεταναστευτικό είναι το μικρότερο από τα προβλήματα που προκαλεί. Οι πυρηνικές δοκιμές και το Τσερνόμπιλ αύξησαν τη ραδιενέργεια στην επιφάνεια όλου του πλανήτη και κάποιοι θεωρούν φυσιολογικές τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία που ήδη βιώνουμε. Οι καρκίνοι οι τερατογενέσεις και οι καινοφανείς νόσοι θα επιδεινώνονται όσο η ρύπανση των ωκεανών από τη Φουκουσίμα θα συνεχίζεται.

Μόνη ελπίδα για την επιβίωση του πλανήτη όπως τον γνωρίσαμε, είναι η πλήρης απαγόρευση των πυρηνικών όπλων και η αντικατάσταση των ΠΑ με εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Και ευτυχώς φαίνεται ότι στις μέρες μας γίνονται κάποια θετικά βήματα και προς τις δυο κατευθύνσεις. Μόνη ευχή να προλάβουμε πριν είναι πολύ αργά.

οι ομιλητές Γιάννης Σχίζας Νίκος Κιούσης, Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου, Ελευθερία Κοσμοπούλου και ο πρόεδρος του ΠΑΔΟΠ Πάνος Τριγάζης

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου