Λέξεις μασκαράδες: ο Έρωτας

Λέξεις μασκαράδες: ο Έρωτας

«Ο έρωτας φέρνει μακροζωία», λένε ιατρικές μελέτες.

Όμως «Τι εστί έρως;» όπως έγραφαν κάποτε στα λευκώματα Σύμφωνα με τα λεξικά πρώτιστα είναι η έλξη για κάποιον άλλο, ο πόθος για σαρκική επαφή. Από μόνη της η λέξη πνέει τα λοίσθια με την κατάκτηση του ερρωμένου από τον εραστή. Έτσι η γενετήσια πράξη ουσιαστικά γράφει τον επιτάφιο του έρωτα, εκτός κι αν η επιθυμία συντηρείται από την απόσταση ή το ψυχολογικό παιχνίδι. Ο ετήσιος καταναγκασμός της ερωτολογίας που καθιέρωσε ο καταναλωτικός άγιος Βαλεντίνος απεκάλυψε τις μεταμφιέσεις της λέξης και στην καθημερινή ομιλία. «Μετά 60 χρόνια γάμου ερωτευμένοι» δήλωναν υποκαθιστώντας τη συντροφικότητα με την σαρκοβόρο ανάγκη.

Αρκεί μια πρόχειρη ματιά μόνο στο μυθιστόρημα για να δούμε ότι ακόμη και κει τα προσωπεία της λέξης δεσπόζουν. Μόνο στους «Αθλίους» συναντάμε εντελώς διαφορικές τις περιγραφές της νόσου, (ο έρωτας παράπτωμα της Φαντίνας, ο έρωτας ηρωισμός της Επονίνης, ο αιμομικτικός εξαγνιστικός έρωτας του Μαγδαληνή, ενώ το κλασσικό Μάριος- Τιτίκα είναι η αφελέστερη εκδοχή).

Ο αμαρτωλός έρωτας της λαίδης Τσάτερλυ τώρα φαίνεται υγιής και ηθικότατος, σε αντίθεση με την πορνική μεταμφίεση της ανάγκης για κοινωνική άνοδο σε ερωτική παροχή της μαντάμ Μποβαρύ ή την αλλοτρίωση του έρωτα από την κοινωνική καταπίεση όπως τη συναντάμε στη Νανά. 

Ο Ρωμαίος κι η Ιουλιέτα πεθαίνουν διασώζοντας το μύθο του αιώνιου έρωτα, η Καρένινα αυτοκτονεί επειδή βίωσε το θάνατο του έρωτα που πίστευε αιώνιο, ενώ στον «Ηλίθιο» ο Ρογκόζιν σκοτώνει από έρωτα τη Ναστάζια Φιλίποβνα που του δόθηκε επειδή είναι ερωτευμένη με το Μϊσκιν, που αν και είναι ερωτευμένος μαζί της, δεν τολμά να την κατακτήσει. Πλάι σ’ όλα αυτά ο πλατωνικός έρωτας, κι ο θεϊκός έρωτας του Χριστού προς την Εκκλησία, χωρίς να μπούμε στις ομοφυλόφιλες ερωτικές σχέσεις ή τα παιδικά φλερτ.

Ο έρωτας δεν είναι συνταγή επιτυχίας και μακροημέρευσης, αλλά μάλλον ανάλωση ψυχών και σύνορο θανάτου. Δεν είναι μόνο κάποιο είδος αγάπης, μόνο σεξ, μόνο συντροφικότητα, ή μόνο φιλία. Είναι η δικαίωση της στιγμής, η γενναιοδωρία της ύπαρξης, η εκδίκηση των ονείρων. Στη θεατρική πράξη της ζωής δεν υπάρχει Ο Έρωτας, αλλά αντίθετα ένα ουράνιο τόξο από τις εκφάνσεις του.

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου