Γεύσεις από Ιράκ

Γεύσεις από Ιράκ

Τα κείμενα που ακολουθούν δημοσιεύτηκαν στη στήλη "εξ αφορμής" της εφημερίδας Η ΑΥΓΗ το Νοέμβρη του 2000. Δυστυχώς η καταστροφή που έφεραν οι συνεχείς πόλεμοι και η επιβολή της αμερικανικής πολιτικής σε αυτή τη χώρα συνεχίζεται. 

Ένα αεροπλάνο στο Ιράκ

Σε μια πρωτοβουλία του ΚΕΜΕ, των  ελλήνων Γιατρών χωρίς Σύνορα  και των Γιατρών κατά των Πυρηνικών (IPPNW) με τη συμμετοχή προσωπικοτήτων και πολιτικών από όλο το κομματικό φάσμα της Ελλάδας καθώς και πολλών ΜΚΟ από το εξωτερικό αποφασίσαμε να σπάσουμε το εμπάργκο κατά του Ιράκ με ένα αεροπορικό ταξίδι κατευθείαν Αθήνα- Βαγδάτη, το πρώτο μετά τον πόλεμο του Κόλπου πριν από μια δεκαετία. Δεν ήταν εύκολο και ίσως να μη γινόταν χωρίς τις προσπάθειες, το κύρος και τις διασυνδέσεις της κας Μαργαρίτας Παπανδρέου. Μέχρι τη στιγμή που απογειωθήκαμε κανείς δεν πίστευε ότι θα το πετυχαίναμε γιαυτό και όλοι ξεσπάσαμε σε χειροκροτήματα τη στιγμή που το αεροπλάνο εγκατέλειψε τον αεροδιάδρομο του Ελληνικού. Πετάξαμε πάνω από τη διχασμένη Κύπρο και τα χιονισμένα βουνά του Λιβάνου και μπήκαμε στον εναέριο χώρο του Ιράκ που από ψηλά φαίνεται σαν τεράστια έρημος μέχρι που συναντάς τα πλατειά ποτάμια που με κανάλια δημιουργούν τεράστιες φέτες πράσινου και τις λίμνες που μοιάζουν θάλασσες, λίμνες τεχνητές από τα φράγματα πέτρες σκανδάλου για τους γειτονικούς λαούς που αρδεύονται από τον Τίγρη και τον Ευφράτη.
 Η Μεσοποταμία ήταν ανέκαθεν η γη της αφθονίας, το λίκνο του ανθρώπινου πολιτισμού. Πάνω απ’ τη Βαγδάτη το πρώτο που ξεχωρίζει είναι ο επιδιορθωμένος από τους; βομβαρδισμούς πύργος των τηλεπικοινωνιών. Αν και ο πύργος υψώνεται περήφανα, ψηλότερος απ’ όλους του μιναρέδες, χάρη στο συνεχιζόμενο εμπάργκο οι τηλεπικοινωνίες προς το εξωτερικό παραμένουν από προβληματικές μέχρι ανέφικτες. Καθώς το αεροπλάνο πλησίαζε τη γη μπορούσαμε να δούμε ανθρώπους με κελεμπίες σε αυλές, πλατείες και δρόμους να χειρονομούν προς τον ουρανό κατάπληκτοι λες και έβλεπαν ιπτάμενο δίσκο από τη σπανιότητα του αεροπλάνου. Το ίδιο κατάπληκτοι μείναμε και μεις στο θέαμα ενός τεράστιου διεθνούς αεροδρομίου που έμοιαζε να έχει ναρκωθεί μετά τη ρίψη κάποιας νέου τύπου βόμβας. Το εσωτερικό του αεροδρομίου ήταν ακόμη πιο σουρεαλιστικό, αφού μας περίμεναν υπάλληλοι και ένστολοι δυσανάλογα πολλοί για τον αριθμό μας. Παντού, όπως σε κάθε δικτατορικό καθεστώς οι τεράστιες φωτογραφίες του Σαντάμ μας επιτηρούσαν. Στο  ομώνυμο αεροδρόμιο, στους δρόμους, στο ξενοδοχείο, σε κάθε διασταύρωση ο Σαντάμ, η πέτρα του σκανδάλου. Αν δε λείψει αυτός δε θα σταματήσει το εμπάργκο, τους λένε. Το ίδιο λάθος που έκαναν και με το Μιλόσεβιτς. Οι αμερικανοί έχουν μεσάνυχτα από το τι σημαίνει εθνική περηφάνια ενός λαού. Γιαυτό και την ίδια μέρα που το αεροπλάνο της Ολυμπιακής πρωτοπροσγειώθηκε στη Βαγδάτη οι ΗΠΑ παρ’ ότι ήταν απασχολημένοι με το μέτρημα των ψήφων βομβάρδισαν κάποιους στόχους στη Βασσόρα έτσι για να δείξουν ότι ακόμη υπάρχουν.  Όμως αν δεν ανοίξουν τα σύνορα να επικοινωνήσει ο Ιρακινός λαός με τον έξω κόσμο δεν υπάρχει καμιά ελπίδα να πέσει ο Σαντάμ. Θα παραμείνει καθηλωμένος καθυστερημένος  και φανατικός. Το εμπάργκο είναι φαύλος κύκλος. Και δε θα πείραζε αν ήταν απλά θέμα πολιτικής φιλοσοφίας και δε στραγγάλιζε πραγματικά και όχι στα χαρτιά τόσες ανθρώπινες υπάρξεις.
δημοσιεύτηκε 2 Δεκεμβρίου 2000

Τα θύματα του εμπάργκο.

Όλοι έχουμε δει φωτογραφίες ή βίντεο απ΄ τα παιδιά του Ιράκ. Είναι γιατί οι μανάδες τους κάθονται οκλαδόν πάνω στο κρεβάτι του νοσοκομείου κι έτσι που τα κρατούν στην αγκαλιά τους ετοιμοθάνατα μοιάζουν με παναγιές. Το παιδιατρικό νοσοκομείο της Βαγδάτης είναι τεράστιο. Δεν έχει ράντζα στους διαδρόμους όπως τα νοσοκομεία της Αθήνας. Δεν έχει όμως και πολλά άλλα, που θάπρεπε νάχει κάθε νοσοκομείο οπουδήποτε στον κόσμο την χαραυγή του 21^ου αιώνα. Το τραγικό στην περίπτωση είναι ότι αντίθετα με τα παιδιά της Σομαλίας, τα παιδιά του Ιράκ θα μπορούσε να είχαν αν τους επέτρεπαν να εισάγουν. Το τραγικότερο είναι ότι οι σύμμαχοι προκάλεσαν και συνεχίζουν να προκαλούν πολλές από τις αρρώστιες που μαστίζουν τον πληθυσμό (Λευχαιμίες και καρκίνοι λόγω της χρήσης των βομβών απενεργοποιημένου Ουρανίου και γαστρεντερίτιδες λόγω της μη χλωρίωσης του νερού από την απαγόρευση εισαγωγής Χλωρίου).

στο κατεστραμένο με διατρητικές βόμβες καταφύγιο με τον Οδυσσεα Βουδουρη τότε πρόεδρο των  "Γιατρων χωρις σύνορα"

Είναι παράλογο αλλά τα δισκία Τρινιτρίν που παίρνουν οι καρδιοπαθείς για την στηθάγχη ανήκουν στα απαγορευμένα είδη επειδή με τόνους από αυτά μπορείς να φτιάξεις εκρηκτικά. Τα ιατρικά συγγράμματα δεν εισάγονται και οι γιατροί μας παρακάλεσαν να τους στείλουμε με αποστολή όχι με ταχυδρομείο επειδή θα απορριφθούν. Η Ιατρική μας, είπε χαρακτηριστικά ένας γιατρός, έχει σταματήσει στο επίπεδο που ήταν πριν από δέκα χρόνια. Όλοι όμως ξέρουμε ότι στην εποχή μας τα τεχνολογικά και επιστημονικά άλματα 10 χρόνων αντιστοιχούν με τα βήματα αιώνων παλιότερα. Όταν μας έδειξε ένα παιδάκι που πέθαινε από κίρρωση και είπε ότι ήταν το τρίτο παιδί που πέθαινε από την ίδια νόσο στην ίδια οικογένεια, τον ρώτησα αν ξέρουν που οφείλεται αυτό και αν μπορούν να διακρίνουν εργαστηριακά τις Ηπατίτιδες. Με κοίταξε κατάπληκτος και είπε «Μα δε μπορούμε να εισάγουμε αντιδραστήρια για αναλύσεις, δε μπορούμε να επισκευάσουμε μηχανήματα όπως οι θερμοκοιτίδες των νεογνών, δεν έχουμε ούτε τις τεχνικές γνώσεις ούτε τα ανταλλακτικά.» Σε όλο τον κόσμο σήμερα οι αναλυτές αλλάζουν μετά 5 χρόνια και είναι χρησιδάνειοι και «κλειστοί», δηλαδή ανήκουν στον κατασκευαστή που είναι ο μόνος που έχει τη γνώση και τα ανταλλακτικά να τον επισκευάσει. Στο Ιράκ είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν με ότι τους προσφέρουν οι διεθνείς ΜΚΟ και ν’ αυτοσχεδιάζουν  στις επισκευές.

στο νοσοκομείο της Βαγδάτης

Τα παιδιά του Ιράκ που προσβάλλονται σε διπλάσιο αριθμό από λευχαιμίες χάρη στις ραδιενεργούς βόμβες των συμμάχων δεν έχουν πρόσβαση στις μοντέρνες μεθόδους θεραπείας που απολαμβάνουν τα παιδιά στη Δύση. Την ώρα που εμείς τρελαινόμαστε για το σκάνδαλο των τρελών αγελάδων, ο λαός του Ιράκ δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό νερό επειδή εμείς οι σύμμαχοι δεν του επιτρέπουμε τη χλωρίωση του νερού, τρώει ραδιενεργά λαχανικά επειδή εμείς σπείραμε με ραδιενέργεια τα χωράφια του και ελπίζει. Τ’ αεροπλάνα σα χελιδόνια προσεγγίζουν ένα ένα δειλά το αεροδρόμιο της Βαγδάτης. Πού θα πάει θα φέρουν την άνοιξη. Γιατί τόσο άδικο σ’ ένα λαό δεν το χωρά η καρδιά του απλού ανθρώπου. Και σ’ αυτούς τους απλούς ανθρώπους όλων των λαών στηρίζονται και τα θύματα του εμπάργκο.
δημοσιεύτηκε 18 Νοεμβρίου 2000

Ιράκ η μήτρα του πολιτισμού

Αντίγραφο της πύλης της Αστάρτης στη Βαβυλώνα. Η πρωτότυπη βρίσκεται στο μουσείο του Βερολίνου

Επί ποταμών Βαβυλώνος η αποθέωση. Οι κήποι της ένα από τα επτά θαύματα. Ο πύργος της Βαβέλ σύμβολο της τιμωρίας της ανθρώπινης αλαζονείας. Όμως μάταια αναζητάς σήμερα ποτάμια, κήπους ή πύργους στη Βαβυλώνα. Οι πύλες της  φυλακισμένες στο Βερολίνο και τα παλάτια της ξαναχτισμένα με τούβλα σε χείριστη απομίμηση. Μοναδικά αυθεντικά κομμάτια το άγαλμα του λιονταριού απέναντι από το αυστηρά φρουρούμενο παλάτι φιλοξενίας υψηλών ξένων και ένα κομμάτι πύλης γυμνωμένο από την κεραμική εντυπωσιακή επίστρωση που χαρακτηρίζει την πόλη. Ο ναός της Ιστάρ γλίτωσε την κακοποίηση της σύγχρονης επέμβασης επειδή τα θεμέλια του είναι από πηλό ψημένο στον ήλιο και όχι σε καμίνι και οι σημερινοί κάτοικοι αυτής της γης, όπως οι προπάτορές τους πιστεύουν ότι είναι θέμα ευσέβειας, το θείο μόνο σε  τούβλα ήλιου στεγάζεται. Η Βαβυλώνα είναι υπόδειγμα καταστροφής αρχαίας πόλης. Αντίθετα το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βαγδάτης είναι το πλουσιότερο σε εκθέματα Ασσυριακής, Βαβυλωνιακής και Σουμερικής τέχνης. Είχε κλείσει την εποχή των βομβαρδισμών για να φυλαχτούν τα εκθέματα σε τόπο ασφαλή και άνοιξε ξανά φρουρούμενο από ένστολους μόλις τον περασμένο Απρίλη. Δέχεται με ραντεβού τους ελάχιστους ξένους και δεν έχει φύλακες σε καμιά αίθουσα, έτσι που πράγματι χάθηκαν κάποιοι από μας αναζητώντας ματαίως στις δαιδαλώδεις διαδρομές  την έξοδο. Και στο εισιτήριο των μουσείων σηκώνει παζάρι, ενώ φυσικά δεν κόβουν εισιτήρια. Δεν υπάρχουν κάρτες ή ενημερωτικά βιβλία γιατί και το χαρτί είναι στα απαγορευμένα είδη του εμπάργκο. Τα εκθέματα ξεκινούν το 6000 πΧ με εκπληκτικά κεραμικά. Προχωρούν με πανέμορφα χρυσαφικά και αγαλματίδια. Το 2500 πΧ θάφτηκε στον τάφο μιας πριγκίπισσας μια πεντάμορφη άρπα στολισμένη με χρυσά διακοσμητικά εκπληκτικής τέχνης που το κυριότερο ήταν ένα κεφάλι ταύρου.

Εκπληκτικές γιγάντιες πύλες των Ασσυρίων με τα χαρακτηριστικά γεννειόμορφα ζώα να παραστέκουν και οι περίφημες πλάκες των Σουμέριων, η πρώτη ίσως γραφή της ανθρωπότητας. Παντού δείγματα της ώσμωσης των πολιτισμών. Ο ταύρος της Κρήτης και της Σαντορίνης δυναμικός σε μέταλλο, το Λιοντάρι των Μυκηνών να μεταλλάσσει σε τεχνοτροπία μέχρι να συναντά το κινέζικο, ο Όσιρις και η Αίγυπτος, ο Σέλευκος κι ένα καταπληκτικό μπρούτζινο γλυπτό του Διονύσου. Καθώς βιαστικά περνούσαμε τόσην ομορφιά, δε χορταίναμε τις αποδείξεις για την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης. Ακολουθούσε ο Ισλαμικός κόσμος με τα περίφημα χειρόγραφα, τα ξυλόγλυπτα, τα κεραμικά. Είχες όμως μιαν έντονη αίσθηση παρακμής. Λες και τα νεώτερα πήλινα δεν αποτελούν παρά κακή απομίμηση των νεολιθικών. Το μόνο σταθερό τα κοσμήματα. Από την παλαιολιθική και την ισλαμική εποχή μέχρι τις προθήκες των μαγαζιών στο παζάρι η ίδια μόδα, το ίδια υλικά και η ίδια τεχνοτροπία κυριαρχούν στα γούστα του γυναικόκοσμου. Άλλωστε η Ιστάρ ήταν η Αφροδίτη, δηλαδή η γόνιμη θηλυκότητα της Μεσοποταμίας μέχρι που βόμβες ραδιενεργές μπόλιασαν την εύφορη γη με θάνατο. Κανείς σήμερα δε συνδέει τι Ιράκ με τους λαούς της Μεσοποταμίας. Σκόπιμα. Αυτό που πληγώνουμε είναι η ρίζα του πολιτισμού, η μήτρα της ανθρωπότητας. Οι ιρακινοί είναι απόγονοι εκείνων των λαών όπως εμείς είμαστε των Αχαιών και των Μυκηναίων. Και η πολιτιστική καταστροφή αυτού του εμπάργκο δεν έχει επισημανθεί.
δημοσιεύτηκε 28 Νοεμβρίου 2000

 

Περιμένοντας στον αρχαιολογικό χώρο της Βαβυλώνας 

παρέα μα τις αείμνηστες Μαργαρίτα Παπανδρέου (χωρίς την αποφασιστική της βοήθεια αυτό το ταξίδι θα ήταν αδύνατο) και την σπουδαία ηθοποιό και τότε βουλευτή Εύα Κοταμανίδου

  Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου