Παραβολών αλήθειες

Στα χωριά της Πελοποννήσου ιστορούν ότι κάποτε ένα ανδρόγυνο διαφώνησε στην απάντηση του ερωτήματος «με τι θερίζουμε;» Ο παντογνώστης σύζυγος έλεγε «με το δρεπάνι» ενώ η γυναίκα του επέμενε «με το ψαλίδι». Η λογομαχία γρήγορα εξελίχθηκε σε καυγά κι ο άνδρας για να την πείσει, αφού την καταχέριασε, απελπισμένος της βούτηξε το κεφάλι στο νερό για να κάμψει το πείσμα της.
-Με τι θερίζουν τη ρώτησε σ’ έκφραση ύστατης γενναιοψυχίας ενώ την έπνιγε κι η δύσμοιρη -ω του γυναικείου παραλογισμού!- αδύναμη ν’ αρθρώσει υποβρυχίως ύψωσε το χέρι και με το δείκτη και το μεσαίο δάκτυλο ψαλίδισε τον αέρα σαν ύστατη απόκριση.
Η παραβολή πλάστηκε απ’ τη λαϊκή σοφία για να διδάσκει πού καταλήγουν οι πεισματάρες γυναίκες και να καταδικάσει την εμμονή σε παράλογες αντιλήψεις. Σε προσεκτικότερη ανάγνωση καταγράφει την ανδρική έλλειψη πειθούς, την τάση του άνδρα να καταφεύγει στη βία ακόμη και για τη λύση ενός θεωρητικού ερωτήματος. Η αφορμή του καυγά αφορά τα σύνεργα ταμπού των δυο φύλων, το δρεπάνι με το οποίο κυρίως ο άνδρας θερίζει και το ψαλίδι που χρησιμοποιείται βασικά σε γυναικείες ασχολίες από το ράψιμο ως το ψαλίδισμα του ομφάλιου λώρου. Έτσι το λαϊκό παραμύθι αναδεικνύεται σε συμβολική αντιπαράθεση δυο κόσμων, η εμμονή της γυναίκας στον παραλογισμό κλείνει επαναστατικά σπέρματα, ενώ η βίαιη επιβολή του εμπειρικού ως αλάθητου καταγράφεται ως ύψιστος παραλογισμός. Η Αλήθεια δεν είναι αυτονόητη και το σωστό διαχέεται στο λάθος. Ο θερισμός με ψαλίδι ανάγεται σε υπερρεαλιστική θεώρηση μιας θηλυκής αίρεσης, ενώ η πραγματικότητα του δρεπανιού θυμίζει την εικονογράφηση του θεριστή χάρου. Κι η γυναίκα πάντα πνίγεται στα ίδια λάθη.

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου