Χριστούγεννα στην Καστέλα
Παραμονή Χριστουγέννων στην Καστέλα, σ’ ένα ανηφορικό στενάκι με μονοκατοικίες, που παραμένει γειτονιά.
Πρωί πρωί μέχρι το φούρνο στη πολύβουη Τζαβέλα η πρώτη έκπληξη. Κάτω από το στέγαστρο της ταβέρνας που έκλεισε η κρίση στην παγωνιά, κάποιος άστεγος κοιμάται κουλουριασμένος στη γωνιά. Δεν κρύβεται πια, όπως παλιά κάτω από γέφυρες ή σε ερειπωμένα σπίτια. Ξεχύθηκε στους δρόμους και μας απειλεί.
Πολλά παιδιά φέτος περισσότερα από άλλοτε, δυο δυο συνήθως με κόκκινα σκουφιά λένε τα κάλαντα στα μαγαζιά, επειδή τα σπίτια δεν ανοίγουν πια σε άγνωστους. Όχι άδικα. Και φέτος περισσότερα από πέρσι ήταν τα κρούσματα των ληστειών, συνήθως από συνομήλικους, στις εισπράξεις των παιδιών από τα κάλαντα.
Μεσημεράκι και τον ήχο της τηλεόρασης σκεπάζει γιορτινή μουσική από το δρόμο που αγκαλιάζει ολάκερα τετράγωνα. Ποιός λέει κάλαντα με στερεοφωνικό; Η πρώτη σκέψη. Απ’ το μπαλκόνι στην κάθετη οδό ίσα που πρόλαβα να δω τη μπάντα του δήμου για πρώτη φορά να παίζει γιορτινά στη γειτονιά μας.
Βραδάκι πια, ώρα των ειδήσεων και ήχοι χορωδίας ξεχύνονται από την πόρτα του απέναντι σπιτιού. Ψάλλουν την Άγια Νύχτα. Όλα τα φώτα αναμμένα στα σκαλιά μέχρι την εξώθυρα πρόβαλλαν την εικόνα καμιά δεκαριά νέων παιδιών, που τραγουδούσαν αρμονικά. Στο τέλος η σπιτονοικοκυρά τους κέρασε κάτι στο πόδι κι ο σπιτονοικοκύρης τους χαιρέτησε όλους με χειραψία. Προφανώς κάποιοι γνωστοί τους από κάποιο σύλλογο, που ίσως συμμετέχουν, αφού δε χτύπησαν την πόρτα άλλου σπιτιού στη γειτονιά. Μου θύμισαν την λιτή εποχή του ‘60, που στην Ερμούπολη, τα παιδιά του γυμνασίου Αρρένων Σύρου, όπου δίδασκαν οι γονείς μου, ερχόντουσαν κάθε χρονιά στο σπίτι μας για να πουν τα κάλαντα και τα φιλεύαμε σπιτικά γλυκά και χρήματα σε κοινό κουμπαρά, που πήγαινε σε κάποιες αγαθοεργίες μαθητικής πρωτοβουλίας.
Το βράδυ -σε αντίθεση με τις γιορτινές χαζοαναμερικανιές των ιδιωτικών καναλιών- στην προς κλείσιμο ΕΤ1 πρόβαλε μια ταινία βασισμένη στο γεγονός της ουτοπικής ανακωχής, που έκαναν οι φαντάροι στα χαρακώματα τα Χριστούγεννα του 1914, ψάλλοντας πολύγλωσσα το Άγια Νύχτα, στολίζοντας δεντράκια, θάβοντας νεκρούς και παίζοντας ποδόσφαιρο στην ουδέτερη ζώνη. Μια ανακωχή που μεταδόθηκε σαν πυρκαγιά σε ολόκληρο το μέτωπο, αναγκάζοντας τους στρατηγούς κάθε εμπόλεμου κράτους να πάρουν βίαια μέτρα για να επαναφέρουν το στρατό στην πειθαρχία του θανάτου, που συνεχίστηκε μέχρι το φρικιαστικό τέλος του Μεγάλου πολέμου, που τελικά ήταν μόνο ο πρώτος.
Έναν αιώνα σχεδόν, μετά προσπαθούν να μας επιβάλουν ξανά την πειθαρχία του πολέμου με νέα όπλα. Τις επιταγές των αγορών. Οι λαοί αντιστέκονται ξανά στους δρόμους με πανανθρώπινες επιθέσεις φιλίας και αλληλεγγύης. Αυτοοργανώνονται και αναζητούν νέους τρόπους αντίστασης στη βία, και την ένδεια, που συντρίβει συστηματικά την ανθρωπιά μας.
Ψάλλουν τα Κάλαντα πάνω από γλώσσες, έθνη και θρησκείες, πέρα από τα καταναλωτικά κελεύσματα των αγορών για να ξυπνήσουν την ελπίδα που μες στο μεσοχείμωνο πάντα οι άνθρωποι έκαναν τελετουργίες για να ξαναγεννηθεί. Γιατί η ανθρώπινη ιστορία θυμίζει τον κύκλο των εποχών. Πάντα τον χειμώνα τον ακολουθεί η άνοιξη και μετά το καλοκαίρι. Όχι αναίμακτα για όλους. Όχι χωρίς θύματα σε αυτό τον πόλεμο, που ποτέ δεν τελειώνει, μόνο διαρκώς επαναλαμβάνεται. Και μου φαίνεται περισσότερο επίκαιρο από ποτέ το ποίημα του Κ. Καβάφη Θερμοπύλες.
Σας το αφιερώνω αντί για Κάλαντα.
«Τιμή σε κείνους όπου στη ζωή τους όρισαν
Να φυλάττουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες
Δίκαιοι κι ίσοι σε όλες των τες πράξεις
Αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνίαν
Γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, αλλά και πτωχοί
Πάλι εις μικρόν γενναίοι
Πάλι συντρέχοντας, όσο μπορούνε
Πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες
Πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
Όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
Ότι ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος
Κι οι Μήδοι επιτέλους θα διαβούνε»
Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου